مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزیر علوم صبح امروز با حضور در یک برنامه تلویزیونی ضمن ارائه گزارشی از عملکرد آموزش عالی و روند بازنگری رشته‌های تحصیلی در وزارت علوم، بیان کرد: خوشبختانه روند توسعه کمی و کیفی آموزش عالی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار بی‌سابقه بوده است به طوری که تعداد دانشجویان بعد از پیروزی انقلاب 25 برابر افزایش و تعداد این دانشجویان در دوره دکتری تا 92 برابر افزایش کمی داشته است. همچنین تعداد اعضای هیات علمی 11، مراکز دانشگاهی 12 برابر رشد داشته است که این آمار نشان از رشد فزآینده آموزش عالی در دهه‌های اخیر بوده است.
وی تصریح کرد: در رشته‌های تحصیلی دانشگاهی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز رشد و توسعه قابل توجهی داشته‌ایم. به طوری که در حال حاضر حدود سه هزار رشته مقطع تحصیلی در دانشگاه‌ها وجود دارد که این میزان در اوایل دولت تدبیر و امید حدود 4 هزار و 600 رشته مقطع بوده است که با توجه به برنامه کیفی‌سازی و بازنگری رشته‌های تحصیلی این آمار با کاهش 38 درصدی مواجه شد.
معاون آموزشی وزیر علوم همچنین با تاکید بر اینکه برنامه کیفی‌سازی آموزش عالی متناسب با استانداردهای جهانی اجرایی می‌شود، اظهار کرد: در راستای کیفی‌سازی برنامه‌های آموزشی وزارت علوم توانستیم تعداد گرایش‌های دوره کارشناسی در دانشگاه‌ها را کاهش بدهیم به طوری که تمامی گرایش‌های این مقطع حذف و به دوره کارشناسی ارشد انتقال یافته است.
شریعتی نیاسر اظهار داشت: وزارت علوم در سال 93 متوجه این موضوع شد که در حوزه درسی لازم است یک بازنگری اساسی اتفاق بیفتد چراکه برخی از رشته‌ها حدود 30 سال بود که مورد بازنگری قرار نگرفته بودند. به طوری که این برنامه را از سال 94 کاملا جدی در معاونت آموزشی وزارت علوم مورد پیگیری قرار دادیم.
به گفته معاون وزیر علوم، براساس ارزیابی‌هایی که در راستای بازنگری برنامه‌های آموزشی وزارت علوم انجام شد، متوجه این موضوع شدیم که حدود 600 رشته مقطع در این وزارتخانه وجود داشت با بالای 10 سال قدمت مورد ارزیابی قرار نگرفته بودند که خوشبختانه در حال حاضر بالای 85 درصد رشته‌ها بازنگری شده‌اند.
وی افزود: بازنگری رشته‌های آموزشی در وزارت علوم در راستای چهار هدف بومی‌سازی، اسلامی کردن، کاربردی کردن و اشتغال انجام می‌شود که براساس این اهداف در حال حاضر تمامی محورهای یک رشته توسط صاحب‌نظران حوزه تخصصی مربوط مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا این رشته‌ها مجدداً با رویکرد کارآفرینی و کارورزی در دانشگاه‌ها راه‌اندازی بشوند.
شریعتی نیاسر به ضرورت راه‌اندازی رشته‌های بین‌رشته‌ای در وزارت علوم اشاره کرد و گفت: در دنیای امروز دانشمندان به صورت منفرد در موارد خاص گام برنمی‌دارند، در واقع جامعه علمی به سمت تعامل پیش می‌رود تا تمامی رشته‌ها با یکدیگر ارتباط بگیرند چراکه فناوری در شرایط امروز جوامع از تلفیق رشته‌ها در حوزه‌های مختلف ارتباط می‌گیرد و بر این اساس لازم بود که وزارت علوم نیز به رشته‌های بین‌رشته‌ای توجهی ویژه‌ای داشته باشد به طوری که طی سال‌های گذشته یکی از گام‌های تحول در آموزش ورود به این عرصه بود.
معاون آموزشی وزیر علوم تصریح کرد: طی چند سال گذشته وزارت علوم با تمرکز ویژه به راه‌اندازی رشته‌های بین‌رشته‌ای موفق شد نزدیک به 80 رشته و همچنین دانشگاه‌ها و مراکز بین‌رشته‌ای جدید ایجاد کرد تا تعامل بین استادان رشته‌های مختلف ایجاد شود. همچنین علاوه بر آن کارگروهی نیز به عنوان کارگروه بین‌رشته‌ای در این وزارتخانه تشکیل شد تا حوزه‌های تلفیقی را مورد بررسی قرار دهد.
وی عنوان کرد: برای اینکه رشته‌های جدیدی در دانشگاه‌ها ارائه شود لازم است ابتدا به دو نکته اساسی یعنی تدوین و بازنگری آن رشته توسط شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم تایید شود و در مرحله بعدی نیاز بازار و سایر زیرساخت‌های آموزشی نظیر اعضای هیات علمی امکانات و شرایط بومی آن دانشگاه مورد ارزیابی قرار بگیرد. بنابراین دانشگاه‌هایی که دنبال راه‌اندازی رشته‌های جدید هستند باید به این موارد توجه داشته باشند.
شریعتی نیاسر اضافه کرد: رابطه هدفمند بین رشته‌ها و نیاز جامعه باید مورد توجه دانشگاه‌ها قرار بگیرد چراکه اگر در گذشته برای ایجاد یک رشته یک سری شاخص‌های کلی مطرح بود اما امروزه میزان اقبال جامعه و نیازهای بومی از مهمترین مولفه‌هایی است که باید اساساً مورد توجه قرار بگیرد و اگر به این مورد اهمیت داده نشود دانشگاه متقاضی راه‌اندازی رشته مجاز نخواهد بود.
معاون آموزشی وزیر علوم با تاکید بر اینکه این وزارتخانه در راستای آموزش‌های مهارتی دو دانشگاه فنی و حرفه‌ای و علمی‌کاربردی در اختیار دارد، گفت: وزارت علوم در ارتباط با آموزش‌های مهارتی باید از رشته‌های این دو دانشگاه حمایت جدی داشته باشد ضمن اینکه ماموریت‌گرایی از اصول اساسی دو دانشگاه فوق است که باید در این ماموریت فوق ادامه فعالیت داشته باشند، همچنین لازم است فرهنگسازی اساسی صورت بگیرد تا مردم به سمت دوره‌های آموزش مهارتی بیشتر حرکت کند. متاسفانه در جامعه ما دوره‌های کاردانی مورد بی‌مهری مسوولین و حتی مردم قرار گرفته است.
به گفته وی، دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای از نادرترین مراکز دانشگاهی است که فارغ‌التحصیلان آن بدون استنثنا دارای شغل هستند و هدف‌گذاری وزارت علوم در راستای آموزش عالی نیز این است که فارغ‌التحصیلان بیکاری نداشته باشد چراکه در حال حاضر اگر ما فارغ‌التحصیلان بیکار نداشته باشیم مطمئناً افرادی وجود دارد که در رشته‌های غیرمرتبط مشغول به کار هستند که امیدواریم با توجه به هدف‌گذاری‌هایی که در راستای ماموریت‌گرایی و آمایش دانشگاه‌ها انجام گرفته این معضل نیز برطرف شود.
شریعتی نیاسر همچنین درخصوص تبعات حذف یک رشته در وزارت علوم نیز گفت: در راستای بازنگری رشته‌های آموزشی این وزارتخانه مطمئناً دنبال حذف رشته‌هایی خواهیم رفت که بازار کار آن رشته در جامعه اشباع شده باشد و ظرفیت این دانشگاه در آن رشته خاص خالی از دانشجو باشد اما به طور کلی حذف یک رشته به معنای محو کامل آن از صحنه آموزش عالی نخواهد بود چراکه اگر در دوره‌ای اگر مجدداً به آن رشته نیاز باشد راه‌اندازی خواهیم کرد.
معاون آموزشی وزیر علوم ادامه داد: یکی از اقدامات دیگری که در راستای کیفی‌سازی آموزش در دانشگاه‌ها انجام داده‌ایم این است که در یک اقدام جدید بخشنامه‌ای به دانشگاه‌ها ابلاغ شده که براساس آن یکسری دروس اختیاری را در چارچوب سنوات دانشجویان ارائه بدهند.
وی با تاکید بر اینکه پذیرش دانشجویان بدون کنکور هیچ مغایرتی با برنامه کیفی‌سازی وزارت علوم ندارد، اظهار داشت: باورمان این است که پذیرش دانشجویان برعهده دانشگاه‌ها گذاشته شود به روند کیفی‌سازی در دانشگاه‌ها کمک می‌کند. همچنین که سال گذشته برای اولین بار آزمون دکتری را در اختیار خود دانشگاه‌ها برگزار کردیم اگرچه اکثر دانشگاه‌ها با این شیوه موافق بودند اما براساس قانون نتوانستیم آن را ادامه بدهیم. به طور کلی من معتقد هستم واگذاری پذیرش دانشجویان بخصوص در مقاطع ارشد و دکتری گام موثری در کیفی‌سازی آموزش خواهد بود.
شریعتی نیاسر تاکید کرد: در سال‌های 94 و 95 نزدیک به 6 هزار دانشجو بدون آزمون در دانشگاه‌ها پذیرفته شدند که 5 هزار و 400 نفر آنها در مقطع کارشناسی ارشد توسط مراکز استعدادهای درخشان بوده است.
معاون آموزشی وزیر علوم افزود: آغاز هر حرکت جدیدی ممکن است با بروز برخی خطاها نیز مواجه باشد در زمینه پذیرش بدون آزمون دانشجویان در دانشگاه‌ها نیز ممکن است در برخی موارد برخوردهای سلیقه‌ای صورت بگیرد اما نکته مهم این است که باید درصد خطا را به نسبت تاثیر مثبت آن در سیستم بسنجیم. سال گذشته وزارت علوم بالغ بر 6 میلیارد تومان در راستای کیفی‌سازی و پذیرش بدون آزمون دانشجویان به هفت دانشگاه کمک کرد.
شریعتی نیاسر در پایان درخصوص آینده "رشته روانشناسی بالینی" نیز اظهار کرد: این رشته همچنان توسط کارشناسان و کارگروه ویژه‌ای که به این منظور تشکیل شده در حال بررسی است و هنوز هیچ تصمیمی درخصوص انتقال آن به وزارت بهداشت گرفته نشده است. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که تغییر مجری یک رشته لزوماً نمی‌تواند به کیفی‌سازی آموزش دانشجویان کمک کند باید عوامل منفی که مانع این کیفی‌سازی است را بررسی و در راستای رفع آنها تلاش کنیم.
