سال‌هاست که حدود 80 تا 90 درصد بازار چند میلیارد دلاری گوشی‌های تلفن همراه در دست قاچاقچیان قرار دارد و هزاران میلیارد پول حاصل از فروش، در جیب این افراد می‌رود.
اما در این میان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای جلوگیری از افزایش واردات غیر قانونی موبایل، طرح رجیستر شدن تلفن‌های همراه را در سال 93 پیشنهاد کرد که بر اساس آن وارد کنندگانی که اقدام به ورود قانونی موبایل به داخل کشور می‌کنند، شماره سریال کالاهای وارداتی توسط آنها ثبت و در اختیار گمرک و سازمان تنظیم مقررات قرار می‌گیرد و تنها گوشی‌هایی می‌توانند سیم کارت‌های موبایل را فعال کنند که به صورت قانونی وارد کشور شده و شماره سریال آنها در سیستم گمرک ثبت شده باشند.
در همین راستا با قاسم خورشیدی سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفتگویی انجام دادیم.
درخصوص طرح شناسه‌دار کردن تلفن همراه توضیح دهید؟
خورشیدی: در اجرای ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که قانون‌گذار دولت را مکلف کرده تا تمام کالاها دارای دو شناسه کالا و کد رهگیری باشند بر همین اساس موضوع طرح شناسه‌دار کردن گوشی‌های تلفن همراه و اساساً مجموعه تجهیزات رایانه‌ای سیم‌کارت‌خور از زمان حدود یکسال و نیم پیش در مجموعه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با مشارکت دستگاه‌های عضو از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت ، گمرک جمهوری اسلامی و مجموعه وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و اپراتورهای سه‌گانه مورد مطالعه قرار گرفته و در مجموع طرح جامع و کم‌نقصی در این ارتباط تدوین شده است.مراحل ابتدایی این طرح در چهارماه گذشته بصورت آزمایشی با گرفتن تست‌های متعدد توسط اپراتورهای سه گانه تلفن همراه روی گوشی‌های تلفن همراه اجرا شد و در شرایط کنونی کاملاً آماده پیاده‌سازی سراسری در کل کشور است.
چه میزان از گوشی‌های تلفن همراه مورد نیاز کشور بصورت غیررسمی وارد کشور می‌شود؟
خورشیدی:مجموعاً براوردهای مختلفی درخصوص نیاز بازار کشور مطرح می‌شود در همین راستا از 12 تا 16 میلیون دستگاه گوشی در سال برآورد تقاضا و نیاز کشور است.همواره با توجه به داده کاوی های انجام شده 12 میلیون گوشی در سال عدد نزدیک به واقعیت است و بر این اساس و با توجه به مجموع وارداتی که از گمرک جمهوری اسلامی در 9 ماهه نخست سال جاری بطور رسمی وارد کشور شده و شماره سریال آنها در سامانه های مربوطه در گمرک جمهوری اسلامی به ثبت رسیده نشان دهنده این است که حدود 10% از نیازهای بازار کشور از طریق قانونی تأمین شده و بقیه از طریق غیررسمی که بصورت قاچاق است.
آیا قرار است تا این پروژه به سال آینده موکول شود؟ چرا؟
خورشیدی: آنچه که توافق و پیشنهاد ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات انجام شده این گونه است که با توجه به آمادگی های فنی که اپراتورهای سه گانه تواستند تاکنون تحصیل کنند پیشنهاد شده که وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و مشخصاً تنظیم مقررات این وزارتخانه عملیات شناسه دار کردن گوشی های تلفن همراه و عدم ارائه سرویس به گوشی‌های تلفن همراهی که فاقد شناسه و کد رهگیری هستند و کد آنها در مجموعه سامانه‌های مرتبط با گمرک جمهوری اسلامی و وزارت صنعت، معدن و تجارت ثبت نشده و واردات قانونی نداشته‌اند از ارائه خدمات به آنها جلوگیری بعمل آید.
برای رفع قاچاق تلفن های همراه چه باید کرد؟
خورشیدی: 2 پیشنهاد را به مجموعه سازمان تنظیم مقررات اعلام کردیم که کار را با این دو روش یا با یکی از آنها یا با تلفیق آنها با هم انجام دهند به نحوی که ان شاالله درابتدای تابستان سال آینده مجموعه پروژه به مرحله بلوغ و نهایی رسیده باشد و بطور کامل در سراسر کشور اجرا شده باشد. پیشنهاد این است که بصورت منطقه‌ای از مناطق کوچکتر کار ارائه خدمت به گوشی های تلفن همراه که ثبت سریال آنها انجام نشده شروع شود و بعد از آن مناطق جغرافیایی را توسعه دهیم و این کار را نهایت به شرایطی برسانیم تا در ابتدای سال آینده کل کشور را تحت پوشش قرار دهیم.
روش دوم این است که یک نوع گوشی خاص از یک برند را انتخاب کنیم و به این گوشی‌های قاچاق از تاریخ خاصی خدمات ارائه ندهیم. با توجه به اینکه مجموعه اپراتورهای سه‌گانه کشور کاملاً هوشمند هستند و شبکه بطور خودکار گوشی را شناسایی کرده بنابراین اگر خواستیم به گوشی خاصی ارائه خدمت نداشته باشیم اپراتورها می‌توانند این کار را انجام دهند.
آیا طرح رجیستری کردن تلفن‌های همراه در سال های گذشته تجربه شده است؟
خورشیدی : این پروژه یک مرتبه در سال 1385 اجرا شده ولی آنموقع صرفاً مبتنی بر شماره سریال تلفن همراه انجام شده است.این طرح دوباره آسیب‌شناسی و طراحی مجدد شده و مطالعات تطبیقی در کشورهایی نظیر ترکیه، لبنان و آذربایجان انجام دادند و موفقیت‌های 98% را هم داشته‌اند و از آن تجارب در این طرح استفاده شده است.
بهترین راهکار مبارزه با قاچاق تلفن همراه چیست؟
خورشیدی: اساسی‌ترین و تنهاترین راه کار مقابله با قاچاق تلفن‌های همراه و تجهیزات رایانه‌ای سیم‌کارت خور شناسه دار کردن گوشی‌های تلفن همراه و عدم ارائه خدمت به آنهاست و در کنار این موارد تسهیل تجارت قانونی و مقابله با قاچاق و تشدید مبارزه را هم باید انجام داد اما قاعدتاً اساسی‌ترین کار برخورد با ذی‌نفعان این مسئله و همچنین رجیستری کردن تلفن همراه است.
