عملیات امداد و نجات در محوطه ساختمان پلاسکو در حالی وارد روز چهارم خود می‌شود که تاکنون و به گفته سخنگوی ستاد بحران در این حادثه سه نفر از آتش‌نشانان حاضر در صحنه به شهادت رسیده‌اند و سرنوشت 25 تن آنها نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
در حال حاضر اخبار و گزارش ها پیرامون عملیات امداد و آواربرداری و لزوم بهبود و بازسازی ساختمان‌هایی با مشخصات پلاسکو می‌چرخد اما در این میان نکاتی در رابطه با این حادثه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد که پاسخ آنها می‌تواند تا تا اندازه‌ای ابهامات پیرامون این حادثه که کام مردم ایران را تلخ کرده برطرف سازد.
در این رابطه خبرنگار ما مصاحبه‌ای را با یکی از اعضای سابق هیئت امنای ساختمان پلاسکو با سابقه 18 ساله حضور در این ساختمان که 5 سال آن در امر تصدی‌گری هیئت امنایی پلاسکو سپری شده ترتیب داده است که در ذیل این مصاحبه را می‌خوانید.
سابقه حضور شما در ساختمان پلاسکو به چه سالی بازمی‌گردد و از چه سالی عضو هیئت امنای این ساختمان بودید؟
- حضور بنده در ساختمان پلاسکو به سالهای دهه شصت برمی‌گردد که به همراه پدرم در مغازه‌ای که در یکی از طبقات ساختمان پلاسکو قرار داشت کار می‌کردیم. پدر بنده از سال 1351-1377 عضو هیئت امنای این ساختمان بود و بعد از فوت وی بنده از سال 1380-1385 عضویت در هیئت امنای پلاسکو را برعهده داشتم.
در آن سالها هیئت امنای ساختمان را یک گروه متشکل از 7 نفر برعهده داشتند که از این بین 3 نفر عضو هیئت مدیره بودند که رسیدگی به مسائل ساختمان را برعهده داشتند.
در سالهای اخیر و قبل از حادثه اخیر سیستم اداره ساختمان به چه صورت بوده است؟
- در سالهای اخیر ساختار با کمی تغییر به این شکل اداره می‌شد که 22 نفر به عنوان نماینده واحدها از تمام طبقات انتخاب می‌شدند که از این میان 7 نفر به عضویت هیئت مدیره در می‌آمدند که 3 نفر از آنها هسته اصلی هیئت را تشکیل می‌دادند که رئیس هیئت مدیره نیز از میان آنها و توسط آنها برگزیده می‌شد.
توضیحاتی در رابطه با ساختار ساختمان پلاسکو بدهید.
- ساختمان پلاسکو یک ساختمان بتونی-فلزی بود که بخش پایین آن بتونی و طبقات به صورت فلزی در هم تنیده شده بودند؛ ساختمان پیشتر 556 واحدی بود که بعدها با کمی تغییرات در ساختار ساختمان و تبدیل برخی زیر‌پله‌ها به واحد تجاری در سالهای اخیر تعداد واحد‌های این ساختمان به 566 واحد رسید؛ بخش نمای ساختمان هم فلزی بود اما به کناره‌های برج از دو سو متصل شده بود.
این ساختمان از یک برج و یک بخش چهار طبقه‌ای در بخش انتهای ساختمان تشکیل شده است؛ پلاسکو مجهز به 5 دستگاه آسانسور است. در این میان در بخش برج که حادثه در واقع این بخش را تحت تاثیر قرار داد و موجب تخریب آن شد 3 دستگاه آسانسور و در بخش انتهایی دو دستگاه آسانسور وجود دارد.
ساختمان پلاسکو به چه تجهیزات ایمنی مجهز بوده است؟
- این ساختمان مثل اغلب ساختمان‌های تجاری سطح شهر در هر طبقه یک تابلو آتش‌نشانی داشت که در آن شلنگ‌های آب برای مواقع اضطراری تعبیه شده بود. در برخی از طبقات و نه تمامی آنها کپسولهای اطفاء حریق نیز وجود داشت و برخی از واحدها نیز کپسول اطفاء حریق داشتند.
طی این سالها آیا از طرف آتش‌نشانی یا عوامل شهرداری به هیئت امنا بابت رعایت ایمنی و عدم امنیت ساختمان و لزوم بازنگری در این رابطه هشدار داده شد؟
- تا جایی که بنده به خاطر دارم چند بار از طرف آتش‌نشانی و شهرداری هشدار‌هایی درباره ایمنی ساختمان دریافت کردیم.
به گفته شهرداری و سازمان‌آتش‌نشانی طی سالهای اخیر چندین بار به مسئولان ساختمان درباره عدم ایمنی ساختمان از جمله عدم وجود پله‌های اضطراری هشدار داده شده اما تدابیر لازم در این راستا صورت نگرفته است
- ببینید من نمی‌توانم در رابطه با آنچه در سالهای اخیر رخ داده اظهار نظر کنم اما زمانی که بنده عضو هیئت امنای پلاسکو بودم بعد از هشدار سازمان آتش‌نشانی تصمیم گرفتیم که برخی تغییرات را در این رابطه انجام دهیم.مثلا شلنگ‌های آب داخل تابلو‌های آتش‌نشانی در هر طبقه را که دچار پوسیدگی شده بودند و بعضا سوراخ بودند تعویض کردیم و در برخی طبقات نیز کپسول اطفاء حریق قرار دادیم.
چرا کاری در رابطه با تجهیز ساختمان به پله‌های اضطراری صورت نگرفت؟
تا جایی که من به خاطر دارم اتفاقا برای نصب پله اضطراری بررسی‌های لازم صورت گرفت و تصمیم بر این شد که در بخش شرقی ساختمان(سمت مسجد هدایت) که محوطه بازی وجود دارد و اتفاقا یک دانگ از آن متعلق به ساختمان پلاسکو نیز هست این پله اضطراری نصب شود اما صاحب این پارکینگ با درخواست ما مخالفت کرد.
در رسانه‌ها به این موضوع اشاره شده بود که پلاسکو از لوله‌کشی گاز برخوردار نبوده است و انرژی ساختمان از موتورخانه‌ای که در زیرزمین قرار دارد تامین می‌شد در این رابطه توضیح می‌دهید؟
- بله ساختمان پلاسکو از همان ابتدا مجهز به لوله‌کشی گاز نبود و موتورخانه‌ای که در زیرزمین قرار دارد و با سوخت گازوئیلی کار می‌کند انرژی کل ساختمان را تامین می‌کرد. ساختمان مجهز به سیستم خنک‌کننده‌ای هم بود که سالهای سال خراب و بلااستفاده مانده بود و واحدها از سیستم‌های جدید برای خنک‌کردن واحدها استفاده می‌کردند.
برخی شایعات طی روزهای اخیر به این موضوع می‌پرداختند که در یکی از طبقات فوقانی پلاسکو منبعی برای دپو و ذخیره سوخت(گازوئیل) وجود داشته و انفجار آن باعث فروریختن کل ساختمان شده است
- خیر اینگونه نیست؛ ساختمان پلاسکو نه در گذشته و نه حال همچو مخزنی نداشته است و من این موضوع را تکذیب می‌کنم؛ البته برای خود بنده و دوستانی که طی روزهای گذشته در این رابطه صحبت کردیم باعث تعجب و سوال است که چه چیزی آن انفجارها را بوجود آورد!؟
به نظر شما چه چیز دیگری ممکن است آن انفجارها را بوجود آورده باشد؟
- ببینید همان‌طور که گفتم در ساختمان پلاسکو هیچ مخزن سوختی وجود نداشت و تنها چیزی که قابلیت انفجار داشت فقط گازهای پیک‌نیکی بود که در برخی واحدها برای گرم‌کردن غذا مورد استفاده قرار می‌گرفت.
در باره رخ دادن حادثه و علت آن چیزی شنیده‌اید؟
- آنطور که من باخبر شده‌ام حادثه با یک اتصال برق در طبقه دهم ساختمان بوجود آمده است؛ بعد از اتصال برقی آتش‌سوزی رخ می‌دهد و افراد حاضر در صحنه تلاش می‌کنند تا به هر شکل ممکن آتش را خاموش کنند اما تلاش‌های آنها بی‌نتیجه می‌ماند. برخی به سراغ کپسولهای اطفاء حریق می‌روند تا به آن وسیله نسبت به خاموش کردن آتش اقدام کنند اما کپسول‌ها نیز خالی بودند. تیم‌های اولیه آتش‌نشانی هم که خود را به پلاسکو رسانده بودند، از تجهیزات کافی برای رساندن آب برای خاموش کردن حریقی که در طبقات بالا در حال گسترش بود برخوردار نبودند.
اینکه می‌گویند واحدها بیمه نبوده‌اند تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟
- ببینید؛ صاحبان تمام واحدها درواقع سرقفلی مغازه را داشتند بنابراین کسی اقدامی برای بیمه کردن مغازه نمی‌کرد؛ آن تعدادی که مسئولان بیمه‌ها در آمارهای خودشان از آن خبر می‌دهند مربوط به بیمه‌ای است که شامل اجناس داخل مغازه می‌شود و نه خود مغازه‌ها.
اگر درست خاطرم باشد فقط در بازه زمانی سالهای 80-82 یا 81-83 آقایی که از طرف بنیاد سرپرستی ساختمان را برعهده داشت تمامی مغازه‌ها را بیمه کرد اما از آن به بعد یا قبل از آن هیچ مغازه‌ای بیمه نبوده است.
نیروی انسانی ساختمان پلاسکو چند نفر هستند و ایا اطلاع دارید کسی از آنها زیر آوار مانده باشد؟
- نیروی انسانی پلاسکو حدودا چیزی بالغ‌بر 2 هزار نفر هستند که به این تعداد باید 20 نفر خدمه ساختمان را که شامل نگهبانان و مسئولان آسانسور و آبدارچی‌ها و مسئول موتورخانه می‌شد اضافه کنیم.
برآوردتان از میزان خسارت مالی این حادثه را چقدر است؟
- تخمین خسارت مالی کمی سخت به نظر می‌رسد اما با احتساب این که این حادثه در ایام نزدیک به عید نوروز اتفاق افتاد می‌توان حدس زد که هر مغازه 300 تا 400 میلیون تومان سرمایه داخل مغازه داشته و این را اگر در تعداد واحد‌های ساختمان ضرب کنیم مبلغی در حدود 1500 میلیارد تومان به دست می‌دهد. البته این فقط خسارتی است که از بابت نابودی سرمایه رخ داده و اگر قیمت مغازه‌ها را به این مبلغ اضافه کنیم خسارت فوق‌العاده بیشتر خواهد شد.
