در سرشماری سال 1335 شمسی، حدود شصت درصد از مردم ایران در روستاها ساکن بودند و اقتصاد روستایی، پشتوانه اقتصاد ملی بود اما در سرشماری اخیر، جمعیت روستانشینان ایران به کمتر از بیست درصد رسیده است و نسبت به سالهای گذشته، اقتصاد با مبنای روستا، رفته رفته سهم خود را در اقتصاد ملی از دست داده است.
یکی از علل اصلی مهاجرت روستاییان به شهرها در کنار تمامی مشکلات اجتماعی و اقتصادی، مسئله عدم دسترسی به منابع آب سالم و شرب بوده و خشکسالی های 15 ساله اخیر موجب شده تا منابع طبیعی تأمین آب روستاهای متعددی که به تأسیسات و شبکه آب سالم و بهداشتی دسترسی نداشته اند نیز دچار محدودیت و حتی خشکی شود.
در سالهای اخیر آبرسانی به 6 تا 7 هزار روستای کشور (به فراخور فصل های گرم و سرد سال) با تانکر و به صورت سیار صورت می گیرد و به عبارتی روستانشینان برای بهره مندی از آب شرب و بهداشتی، باید منتظر مراجعه تانکرهای آبرسان باشند تا سهم خود را از آب شرب دریافت کنند.
«اسماعیل نجار» رئیس سازمان مدیریت بحران کشور ابتدای ماه جاری تعداد روستاهایی که آبرسانی با آنها با تانکر انجام می شود را 7 هزار و 500 روستا اعلام کرد.
اجرای یک طرح عظیم ملی در مجموعه دولت و با راهبری وزارت نیرو آغاز شده تا با احداث و تکمیل مجتمع های آب روستایی و لوله کشی آب به روستاهای فاقد شبکه آب سالم و بهداشتی، یک به یک روستاها از فهرست آبرسانی با تانکر حذف شده و به آب شرب لوله کشی مجهز شوند.
به منظور اجرای این طرح سه مسیر اعتباری تا امروز مشخص شده است:
1. تأمین اعتبار از صندوق توسعه ملی : در این بخش با تصویب مجلس شورای اسلامی، 500 میلیون دلار به بخش آبرسانی روستایی تخصیص یافت که به گفته «رحیم میدانی» معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا، این تخصیص به صورت 100 درصدی در اختیار مجموعه وزارت نیرو قرار گرفته و در بخش آبرسانی روستایی هزینه شده است. تا امروز از این محل، 840 هزار نفر از جمعیت روستایی کشور که پیش از این به آب شرب و سالم دسترسی نداشتند، از امکان آب شرب لوله کشی بهره مند شده اند.
2. تأمین اعتبار از طریق بودجه سنواتی کشور: در بودجه سال 95 حدود 700 میلیون تومان بابت آبرسانی روستایی در نظر گرفته شده بود که دولت در لایحه بودجه سال 96 پیشنهاد افزایش این رقم به 1200 میلیارد تومان را ارائه داده است.
3. تأمین اعتبار از طریق سرمایه گذاری بانک ها: بهمن ماه سال گذشته طرحی بزرگ به منظور آبرسانی به 31 میلیون نفر از جمعیت کشور با سرمایه گذاری بانک های ایرانی و فروش اوراق مشارکت آغاز شد. این طرح که به منظور عملیات اجرایی تأمین آب برای 115 شهر کشور با جمعیت بالغ بر 28 میلیون و 995 هزار نفر و سه هزار و 542 روستای در مسیر انتقال این آبها با جمعیت دو میلیون و 473 هزار نفر است، قرار است در زمانی سه ساله با تأمین مالی 24 هزار میلیارد ریالی چند بانک ایرانی و تأمین 10 هزار میلیارد ریالی فروش اوراق مشارکت اجرایی شود.
همچنین وزارت نیرو به دنبال این است که دومین مرحله تأمین 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی را برای آبرسانی روستایی در سال 96 محقق کند که بدین منظور باید مجوز دولت و مجلس صادر شود.
«سیدحمید پورمحمدی» معاون سازمان مدیریت و برنامه ریزی بهمن ماه سال گذشته در خصوص وضعیت آبرسانی به روستاهای کشور آمار قابل تأملی ارائه داد. این مقام مسئول گفت: در حال حاضر 23 هزار و 664 روستای ایران با جمعیت 13.9 میلیون نفر دارای مشکلات کمی و کیفی آب نیستند و مطلوبیت لازم را در تأمین آب برخوردار هستند؛ اما 9 هزار و 454 روستا با جمعیت 4.9 میلیون نفر دچار استهلاک تأسیسات آبرسانی از 30 تا 80 درصد و کمبود فصلی منبع آب در اختیار هستند و همچنین 5 هزار و 111 روستا با جمعیت 1.4 میلیون نفر فاقد تأسیسات آبرسانی با استهلاک تأسیسات موجود بالاتر از 80 درصد هستند که این دسته روستاهای غیربرخوردار از نعمت آب نامیده می‌شوند.
معاون سازمان مدیریت و برنامه ریزی افزود: در حال حاضر در حدود 6 هزار و 423 روستا با جمعیت 1.9 میلیون نفر به صورت سیار و با تانکر آبرسانی می‌شود.
پورمحمدی خاطرنشان کرد: با تأمین مطلوب آب روستایی می‌توانیم جمعیت روستایی را که در نقاط مرزی کشور در جهت امنیت ملی حضور آنها نقش موثری دارد را حفظ کنیم و از مهاجرت بی‌رویه آنها به شهرها و ایجاد مشکلات مختلف اجتماعی و اقتصادی دیگر با رفع نیازهای آبی جمعیت روستایی جلوگیری کنیم.
