شاید کمتر کسی را بتوان یافت که با نقش آفرینی های او خاطره نداشته باشد. 55 سال است به عنوان بازیگر در سینما فعالیت می کند و همچنان با عشق در مورد حرفه خود حرف می‌زند.
ثریا قاسمی 28 آذر سال 1319 در تهران متولد شد. اوایل دهه 40 با گویندگی رادیو کار حرفه ای خود را اغاز کرد و سپس به تئاتر رو آورد.
در همان سال ها به دوبله نیز پرداخت و در نمایش هایی مانند «آنتیگون»، «از پشت شیشه ها» و «آندورا» به صحنه رفت.
گذشته از فیلم کوتاه «تلفن»، با ایفای یکی از نقش های اصلی «آرامش در حضور دیگران» به کارگردانی ناصر تقوایی عرصه جدی سینما را آزمود و آنقدر قدرتمند ظاهر شد که پس از گذشت این همه سال ـ همچون عزت الله انتظامی ـ با اولین فیلم بلند خود به یاد آورده می شود.
کسب جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از نوزدهمین جشنواره فیلم فجر جرقه‌ای بود تا ثریا قاسمی به فکر ایفای نقش های دیگر هم بیافتد که نتیجه آن بازی در «شام آخر» و «دختر شیرینی فروش» بود.
او حالا در سن 76 سالگی با بازی در بیش از 29 فیلم سینمایی و 11 مجموعه تلویزیونی کارنامه درخشانی در هنر بازیگری دارد.
ثریا قاسمی به بیان تجربیات طولانی بازیگری خود در سینما، تئاتر و تلویزیون پرداخت که متن این گفت وگو در پی می آید.
سوال: خانم قاسمی، شما جزو یکی از بازیگران ماندگار عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون هستید، رمز ماندگاریتان چیست؟
- جواب: به نظرم محبوب بودن مهم است مثلا اگر شما همین امشب در تلویزیون دیده شوید طبیعی است که 70 میلیون نفر شما را می بینند و مشهور می شوید. اما خیلی از بازیگران جوان امروز فکر می‌کنند اگر دیر سر صحنه بیایند و یا فیلمنامه را نخوانند هنرمند شناخته می‌شوند، در حالیکه این طور نیست. هر کاری یک آدابی دارد، بازیگر باید به حرفه و نیز مخاطبان خود احترام بگذارد. به قول آقای علی نصیریان زمانی که کار خود را در سینما شروع کردیم، به هیچ عنوان به تجلیل و چنین روزهایی فکر نمی‌کردیم، فقط عشق داشتیم. اصلاً به اینکه چقدر دستمزد قرار است بگیریم فکر نمی‌کردیم اما حالا همه به این نکته فکر می‌کنند و دغدغه‌شان این است که چقدر فلان مجموعه برایشان شهرت می‌آورد و متاسفانه کمتر کسی به محبوبیت فکر می کند. به شهرت رسیدن کاری ندارد خیلی‌ها مشهور هستند اما آیا محبوب و ماندگار خواهند بود!
سوال: اساساً نسل شما همگی ماندگار شدند و این خیلی جای تامل دارد؟
- جواب: چون نسل ما ولع آموختن و بیشتر دانستن داشت و اصلا شهرت برای مهم نبود. آن قدر شوق کارم داشتم که در رادیو خیلی زود نقش یک را به من دادند. به هرحال برعکس نسل امروز که خیلی برای به دست آوردن همه چیز عجله دارد، این طور نبودیم ضمن اینکه بازیگران جوان امروز خیلی شم اقتصادی دارند برای همین هم بیشتر آنها شغل دیگری در کنار این حرفه دارند که البته این خوب است اما نسل ما بیش از هر چیز دیگری آموختن برایش مهم بود.
سوال: حضور در نقش مادر در این سه دهه برایتان چه جذابیت‌‌هایی داشته است؟
- جواب: بازیگر حرفه‌ای هستم، بنابراین نقش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود و من هم نقش‌ها را می‌خوانم و در صورت مناسب بودن قبول می‌کنم. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که مادران در همه جای دنیا شبیه به یکدیگر هستند و فقط مشکلات آنها با یکدیگر فرق می‌کند. این بازیگر است که باید با زیرکی و درایت نقش‌ها را از یکدیگر جدا سازد.
سوال: بیشتر دوست دارید نقش چه مادرانی را بازی کنید؟
- جواب: برایم تفاوتی ندارد. داستان خوب و کنش‌های شخصیتی که بازی می‌کنم مهم است. ما بازیگران کمتر قدرت انتخاب داریم و بیشتر انتخاب می‌شویم. بازار کار هم چندان پر رونق نیست که خود را مقید کنم فلان نقش را بازی کنم.
شیک و پیک بودن و یا فقیر وغنی بودن شخصیتی که قرار است بازی کنم موقعیت کلی نقش است.
اکنون خیلی از بازیگران قدیمی و باسابقه خانه نشین شده‌اند و سعی می‌کنم بین پیشنهادات، بهترین‌‌ها را انتخاب کنم.
سوال: در مراسم بزرگداشتتان در جشنواره یاس به این موضوع اشاره کردید که باید از هنرمندان پیشکسوت و بیکار حمایت بیشتری شود. برای حل بهتر این موضوع چه راهکاری می‌توانید ارائه دهید؟
- جواب: نمی توانم چیزی بگویم چون این کار ما نیست، در وهله اول حامی دولتی می‌خواهیم. حامی‌که قوی و البته امین باشد. امین بودن خیلی مهم است، چون هنرمندان زیادی هستند که در فضاهای مختلف به امید کسب چیزهای مختلف مثل، خانه و پول سرمایه گذاری کرده اند اما در نهایت چیزی عاید آنها نشده است.
کسی باید حامی ما باشد که اشراف کامل روی وضعیت معیشتی هنرمندان پیشکسوت داشته باشد و باید این مسئله خیلی نظام مند باشد. اکنون خیلی از هنرمندان در حوزه های مختلف بیکار هستند که امیدوارم در آینده اتفاقات خوبی برای آنها بیافتد.
سوال: تا به حال پیش آمده از بازی در اثری پشیمان شوید و کار را نیمه کاره رها کنید؟
- جواب: بارها پیش آمده اما کار را نیمه کاره رها نکرده‌ام. در پشت صحنه خیلی از فیلم‌ها شرایط غیرحرفه‌ای تولید حاکم است و برای آفیش کردن بازیگران کلی اتفاق نامناسب می‌افتد و به نوعی همه را آزرده می‌کند و این برایم خیلی آزاردهنده است.
سوال: در اینگونه مواقع که سر کار هستید، چه می کنید؟
- جواب: اوقات تلخی می‌کنم و برخلاف اغلب کارهایم که با هیجان و شوق سرصحنه می‌روم، در این کارها با بی میلی کار می‌کنم. اما از بازیم کم نمی‌گذارم. به هرحال وجدان کاری دارم و تجربیات سال ها کار، پخته‌ام کرده است.
سوال: به نظر شما یک بازیگر برای به روز بودن و فراموش نشدن چه باید بکند؟
- جواب: معتفدم هر فردی در هر شغلی باید ورزش و تقویت روح و تن را در کنار هم داشته باشد. اما درباره خودم باید بگویم هنوز تمرین دارم و این تمرین‌ها به ورزیده شدن و تقویت حافظه‌ام کمک می کند. برای همین هم خوشبختانه هنوز حافظه‌ام را از دست نداده‌ام البته از فردا خبر ندارم اما بطور قطع تمرین داشتن بسیار موثر خواهد بود.
سوال: از تقدیری که در جشنواره فیلم یاس از شما شد، راضی بودید؟
- جواب: خیلی سال است که دیگر این چیزها خوشحالم نمی‌کند. البته جشن و شادی همیشه خوب و دلپذیر است اما اکنون در سنی هستم که خیلی کم مسئله‌ای من را خوشحال می‌کند. در واقع این تقدیرها یک جورهایی حکم مسکن را برایم دارد و اکنون هم دو سه سالی هست که کمتر جایی می‌روم.
سوال: چرا کمتر جایی می‌روید؟
- جواب: چون سعی می‌کنم انرژیم را برای کارها و نقش‌هایم حفظ کنم اما بطور قطع این بزرگداشت‌ها حالم را خوب می‌کند و به من انرژی می‌دهد.
سوال: همچنان بازیگری جذابیت دهه‌‌های گذشته را برای شما دارد؟
- جواب: اگر همه چیز کار درست و مناسب باشد همچنان از بازی کردن لذت می‌برم. سکانسی که خوب نوشته شده و کارگردان برای آن میزانسن خوبی طراحی کرده را با انرژی و تمام توان بازی می‌کنم. از حاشیه‌‌ها ناراحت می‌شوم.
سوال: به جوانان توصیه می‌کنید که وارد حرفه بازیگری شوند؟
- جواب: نه چون بازیگری حرفه مشکلی است و فقط عاشقان می توانند سختی این حرف را به جان بخرند. توصیه می‌کنم اگر جوانان عاشق این کار نیستند و فقط تجربه کردن برای آنها مهم است، اصلا از همان ابتدا ورود نکنند. کسی که می‌خواهد بازیگر شود باید استعداد این کار را داشته باشد در غیر اینصورت به صرف دانشگاه رفتن کسی هنرمند نمی شود. به هرحال هر چیزی اصولی دارد که باید رعایت شود.
سوال: چقدر مخاطب شبکه نمایش خانگی هستید؟
- جواب: اگر کار خوبی تولید شود حتما می‌بینم. معتقدم کاری ارزش دیدن دارد که در آن به سلیقه مخاطب احترام گذاشته شود و مردم آن را دوست داشته باشند. مثل سریال «شهرزاد»، اما بطور قطع کاری که فقط برای برگشت سرمایه و تفنن تولید شده باشد ارزش دیدن ندارد چه در سینما و چه در تلویزیون و رسانه خانگی.
سوال: بهترین نقشی که تا به حال بازی کرده اید کدام بوده است؟
- جواب: بطور قطع بیشتر نقش‌هایم را دوست دارم چون برای آنها زحمت کشیده‌ام اما فکر می‌کنم فیلم «خواستگاری» و «دختر شیرینی فروش» بیشتر در ذهن مردم باقی مانده است.
