زهرا کهرام در همایش بررسی ازدواج کودکان، با بیان آنکه جمعیت امداد دانشجویی امام علی (ع) در پژوهشی عوامل و پیامدهای ازدواج کودکان در محلات حاشیه‌ای کشور در میان اقوام مختلف را بررسی کرده است، افزود: تعداد زیادی از ازدواج‌هایی که در سنین کودکی رخ می‌دهند، عنوان ثبت نمی‌شوند و به همین دلیل کودکان حاصل از این ازدواج‌ها فاقد شناسنامه بوده و در نهایت به جمعیت پنهان کشور می‌افزایند. این در حالیست که هر چند در حاشیه شهرها ازدواج در سن پایین وجود دارد اما از طرفی در متن شهر و به ویژه در مناطق مرفه نشین سن ازدواج رو به افزایش بوده و بالاتر می‌رود.
وی ادامه داد: پژوهش جمعیت امام علی (ع) در خصوص ازدواج کودکان در میان اقوام مختلف در ایران تابستان و پاییز ۹۵ در ۱۷ استان کشور بر روی بیش از ۵۰۰ مورد کودکی که تجربه ازدواج در سنین پایین داشته‌اند انجام شده است.
وی افزود: مطالعات و شواهد موجود نشان می‌دهد که ریشه برخی از معضلات زنان به ازدواج آنها در سنین کودکی باز می‌گردد از جمله این معضلات می‌توان به رشد جمعیت بدون اوراق هویتی در مناطق حاشیه، محرومیت از تحصیل، ثبت نشدن ازدواج‌ها و افزایش پدیده کودک – بیوه و ... اشاره کرد.
وی در ادامه ضمن اشاره به نبود آمار دقیق از ازدواج‌ها و طلاق‌های ثبت نشده در کشور، عدم توجه به جمعیت پنهان در برنامه ریزی های کشور، فقدان بررسی‌ها و اقدامات لازم در خصوص آسیب‌های اجتماعی حاصل از ازدواج کودکان، رشد منفی جمعیت در مرکز شهرها و رشد مثبت جمعیت در حاشیه شهرها گفت: در حال حاضر لزوم ارائه راهکارهایی به منظور به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از ازدواج کودک در جامعه احساس می‌شود.
دبیر سمینار ازدواج کودک ادامه داد: این پژوهش در استان‌های قم، خوزستان، سیستان و بلوچستان، تهران، بوشهر، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، گلستان، مازندران، ایلام، اصفهان، هرمزگان، البرز، کرمانشاه، کرمان، زنجان و همدان انجام شده است و موارد مورد مطالعه در آن زنان و مردان کمتر از ۳۵ سالی که قبل از ۱۸ سالگی ازدواج کرده، بودند.
وی در خصوص آمار و ارقام ازدواج کودکان در ایران نیز اظهار کرد: ۱۷ درصد ازدواج دختران در ایران پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی بوده و طبق تازه‌ترین آمار ثبت شده در سازمان ثبت احوال کشور بر اساس آمار ۹ ماهه اول سازمان ثبت احوال ایران در سال ۹۴ اعلام شد «بیش از ۵ درصد زنانی که در این مدت ازدواج کرده‌اند کمتر از ۱۵ سال سن داشته یعنی ۲۸ هزار و ۲۴۲ نفر قبل از رسیدن به ۱۵ سالگی ازدواج کرده‌اند و بیش از ۲۰۴ هزار ازدواج از دختران در سنین ۱۵ تا ۱۹ سال در این دوره از سال ثبت شده است.»
کهرام ادامه داد: بر اساس آمار رسمی ثبت شده بیشترین آمار ازدواج و طلاق کودکان در استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و غربی، فارس، زنجان، تهران، همدان و مازندران است.
دبیر سمینار ازدواج کودک ادامه داد: آسیب‌های اجتماعی خانواده از جمله فقر، محرومیت از تحصیل، اعتیاد و مهاجرت در راستای کاهش بار اقتصادی و تامین هزینه‌های ناشی از اعتیاد خانواده از عوامل ازدواج زودرس کودکان در ایران محسوب می‌شود.
بررسی پیامدهای ازدواج کودک
کهرام در ادامه پیامدهای ازدواج کودک را در دو جنبه اجتماعی و جسمی دانست و گفت: پیامدهای اجتماعی ازدواج کودک از جمله ثبت نشدن ازدواج‌ها و نداشتن اوراق هویتی، ظهور پدیده کودک بیوه، رشد بی رویه جمعیت پنهان در مناطق حاشیه، فرار از خانه، کارتن خوابی، محرومیت تحصیلی، فاصله سنی زیاد با همسر، محدودیت حمایت اجتماعی و قانونی با تولید چرخه اعتیاد، نداشتن مهارت برای ورود به بازار کار، نداشتن مهارت فرزندپروری، بازتولید چرخه فقر، چرخه کار کودک و چرخه ازدواج کودک است.
وی در خصوص پیامدهای جسمی ازدواج کودک نیز تصریح کرد: افزایش سقط، زایمان زودرس، افزایش تولد نوزادان کم وزن در سنین نوجوانی، فشار زیاد برای بارداری، سوء تغذیه، عدم آگاهی از مسائل جنسی و بهداشت باروری و تنظیم خانواده و .... نیز از پیامدهای جسمی ازدواج کودکان محسوب می‌شود.
وی در خصوص پیامدهای روانی ازدواج کودک نیز اظهار کرد: شیوع اختلالات خلقی از جمله افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس و اختلالات پانیک، فقدان رسیدن به استقلال شخصی و بلوغ فکری، جدایی از خانواده و دوستان، از دست دادن حمایت آنها همچنین از دست دادن آزادی تعامل با همسالان و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، تضعیف فرصت‌های رشد و توسعه و طی کردن ناقص مراحل رشد روانی اجتماعی از پیامدهای روانی ازدواج کودکان است.
وی در خصوص سواد این افراد نیز اظهار کرد: ۳۷.۵ درصد آنها بی سواد، ۳۷.۵ کمتر از سیکل، ۲۲ درصد کمتر از دیپلم و ۳ درصد بالاتر از دیپلم هستند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص میزان درآمد این افراد نیز اظهار کرد: ۶۹.۵ درصد آنها میزان درآمد ماهیانه‌شان در صورت شاغل بودن کمتر از ۵۰۰ هزار تومان، ۲۷ درصد بین ۵۰۰ تا یک میلیون تومان، و ۳.۵ درصد بیش از یک میلیون تومان است.
وی در خصوص وضعیت تاهل آنها نیز گفت: ۸۲ درصد این افراد همچنان متاهل، ۵ درصد مطلقه، ۵ درصد دارای همسر فوت شده، ۴ درصد همسر رها کرده، ۲ درصد همسر از کار افتاده و ۲ درصد همسر زندانی هستند.
۲ درصد ازدواج های زودهنگام در سن کمتر از ۱۰ سالگی رخ داده است
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص سن ازدواج در این افراد نیز تصریح کرد: ۲۵.۵ درصد بین ۱۱ تا ۱۳ سال، ۵۵ درصد بین ۱۴ تا ۱۶ سال، ۱۸ درصد بین ۱۷ تا ۱۸ سال و ۲ درصد کمتر از ۱۰ سالگی ازدواج کرده‌اند.
کهرام در خصوص وضعیت اعتیاد در میان این افراد نیز گفت: ۷۸ درصد این افراد دارای پدر معتاد، ۱۶ درصد دارای مادر معتاد و ۶ درصد دارای والدین معتاد بوده‌اند.
۴۰ درصد افراد از ازدواج زودهنگامشان ناراضی و ۷ درصد خیلی راضی بوده اند
دبیر سمینار ازدواج کودک در خصوص رضایت این افراد از سن ازدواجشان نیز گفت: ۴۰ درصد این افراد اصلا از سن ازدواج خود راضی نبودند، ۱۱ درصد خیلی کم، ۱۲ درصد کم، ۱۳ درصد تا حدودی، ۱۷ درصد زیاد و ۷ درصد خیلی زیاد از ازدواجشان در سن کودکی راضی هستند.
وی در خصوص سابقه سقط جنین این افراد نیز گفت: ۸۰ درصد آنها سابقه سقط مکرر نداشته و ۲۰ درصد نیز سابقه سقط داشتند علاوه بر آن ۱۱ درصد از این افراد ازدواج قبل از بلوغ داشته، ۷۴ درصد ازدواج بعد از بلوغ و ۱۵ درصد ازدواج همزمان با بلوغ را تجربه کرده‌اند.
کهرام اظهار کرد: ۵ درصد از جامعه مورد مطالعه، اختلاف سنی ۱۵ تا ۴۰ سال، ۱۰ درصد اختلاف سنی ۱۰ تا ۱۵ سال و ۸۵ درصد اختلاف سنی کمتر از ۱۰ سال را تجربه کرده‌اند.
دبیر سمینار ازدواج کودک در ادامه: در خصوص نتیجه گیری این پژوهش اظهار کرد: به طور کلی تحلیل بر روی محدوده‌های حاشیه نشین و روستاهای شهرهای تبریز، عجب شیر، تهران، کرج، ایلام، کرمان، اصفهان، قرچک، پاکدشت، مشهد، زنجان، قم، کرمانشاه، ملارد، همدان، ساری، بوشهر، کنگان، قصر قند، اهواز، شوش، بندرعباس، گرگان و آمل صورت گرفته است و نتایج تمامی شهرها شباهت بسیاری به یکدیگر داشته و به طور خلاصه شامل فقر مالی خانواده، اعتیاد خانواده، جلوگیری از تحصیل دختران و پسران و متاثر از آداب و سنن است.
