پایگاه خبری «تایمز اسرائیل» در یادداشتی به قلم «ران کامپیاس» تحت عنوان «آیا ترامپ میخواهد توافق هستهای ایران را پاره کند؟» به بررسی تاثیر پیروزی «دونالد ترامپ» میلیارد آمریکایی در انتخابات ریاست جمهوری پرداخته و نوشت او گزینههای مختلفی را از جمله «اجرا»، «نقض»، «سپردن به کنگره» و «بیتوجهی» را پیشرو دارد.
در ابتدای این یادداشت با پرسش این سوال که رهبر بعدی آمریکا قصد دارد با توافق هستهای چه کند، آمده است: «ماجراجوییهای ترامپ زمانی که در نشست سال گذشته (لابی) آیپک صحبت کرد کاملا مشخص بود، وقتی که با فاصله کمی ادعا کرد قصد دارد هم توافق را اجرا و هم آن را پاره کند...(اما) بنظر میرسد ترامپ اخیرا بیش از پاره کردن، به اجرای آن متمایل شده باشد.»
ترامپ در ماه مارس 2015 طی نشست لابی کمیته امور اسرائیلی آمریکایی (آیپک) چند دقیقه بعد از اینکه گفت «اولویت اصلی من باطل کردن توافق فاجعهآمیز با ایران است» تاکید کرد «ما آن (توافق) را بگونهای اجرا میکنیم که کسی تا کنون ندیده باشد توافقی این چنین اجرا میشود، باور کنید.»
تایمز اسرائیل با اشاره به انتشار بیانیه مواضع رسمی ترامپ درخصوص نگرانیهای رژیم صهیونیستی از سوی مشاوران او، بخشی از متن این بیانیه درباره برجام را آورد: «آمریکا باید نقضهای فعلی ایران از برنامه جامع اقدام مشترک را، درخصوص ماجراجویی برای رسیدن به سلاح هستهای و عدم تبعیت آن از تحریمهای گذشته و حال خنثی کند. تحریمهای جدیدی نیاز است تا جهان و همسایگان ایران را از تهدیدات هستهای و غیرهستهای آن حفظ کنیم.»
نویسنده این یادداشت که رئیس دفتر خبرگزاری «جوییش تلگرافیک» در شهر «واشنگتن» نیز هست، معتقد است لحن بیرغبت این بیانیه، آنجا که بجای «لغو کردن» از خنثی کردن و بجای «مخالفت صریح» از نیاز است، استفاده میکند؛ از تمایل ترامپ به رابطه با روسیه یا واقعبینی جهت حفظ تمام گزینهها نشأت میگیرد.
کامپیاس در ادامه چند گزینهای را که احتمالا ترامپ از آنها برای تعامل با توافق هستهای بهره خواهد گرفت، معرفی و تشریح میکند:
- سکوت
توافق انجام شده، تحریمها برداشته شده و ایران نیز برنامه هستهای خود را به عقب برده است. اگر ترامپ دردسر نخواهد، این (سکوت و بیتوجهی) یکی از راههای او خواهد بود. البته برخی رقبای جمهوریخواه او مانند «تد کروز» و «مارکو روبیو» که به کرسیهای خود در مجلس سنا بازگشتهاند میتوانند مانع تراشی کرده و سکوت ترامپ، دست برتری به آنان برای اخلال سیاسی در روند توافق هستهای میدهد.
- آن را شکست خورده اعلام کرده و کار دیگری نکند
اگر ترامپ میخواهد روبیو و کروز را ساکت کند بهتر است توافق را باطل اعلام کرده و کار دیگری انجام ندهد. البته آن زمان نیز ایرانیها میتوانند با عقب کشیدن از توافق، برنامه هستهای خود را احیا کرده و اورانیوم را تا درجه تسلیحاتی غنیسازی کنند.
- پاره کردن توافق
ترامپ چند مکانیزم برای خارج کردن سریع آمریکا از توافق هستهای دارد. همه آنها شامل بازگرداندن ردیفی از تحریمها که اشخاص سوم را در تبادل تجاری با ایران هدف قرار دهد. او به سادگی میتواند کاهش تحریمها را که با توجه به قانون فعلی در جریان است، متوقف کند. او میتواند مانند «بیل کلینتون» در سال 1995، تحریمهای جدیدی را علیه ایران وضع کند.
البته هر تلاشی برای عقب نشینی از توافق، این سوال را برمیانگیزد که کدام طرف مقصر شکست خوردن توافق هستهای است و اگر آمریکا عامل آن باشد، میتواند جامعه جهانی را به سرزنش ایالات متحده و تداوم تجارت با ایران سوق دهد.
- اجرای توافق
اگر ترامپ نگران این باشد که جهان از آمریکا بدلیل شکستن توافق، فاصله بگیرد، میتواند تاکید کند که این ایران و تندروهای مخالف با توافق بودند که باعث آن شدند. «عمری سرن» مشاور ارشد اندیشکده «اسرائیل پروجکت» میگوید ترامپ ابتدا باید توافق را اجرا کند و سپس کارهایی را که دولت «اوباما» اجازه انجام آن را داشت اما نکرد، برای مجبور کردن ایران به خروج از توافق اجرا کند.البته مجاب کردن شرکای آمریکا به باور اینکه ایران توافق را نقض کرده، سخت است.
- به کنگره واگذار کند
اگر کنگره نتواند تحریمهای ایران را قبل از آنکه موعدش تمام شود، تمدید کند، سناتورهای جمهوریخواهی هستند که تحریمهای جدیدی بنویسند. در آنصورت، ترامپ بخاطر عقب نشینی از توافق هستهای، سرزنش نخواهد شد. البته از نظر ترامپ هم این مسئله یک عقبگرد نخواهد بود. او تندروها را راضی خواهد کرد تا سختترین لوایح ضد توافق را تصویب کنند.