همزمان با آغاز فصل پاییز و زمستان شاهد کاهش دما و بارش برف و باران در اکثر شهرهای ایران هستیم اما در این فصل همچون تابستان صنعت گردشگری از کشش بالایی برخوردار است و گردشگران داخلی برای گذراندن مسافرتی لذت بخش در جست‌وجوی مقاصد ناب هستند.
استان کرمان یکی از جذاب‌ترین گزینه‌ها برای مسافرت‌های پاییزی و زمستانه است، این استان هر چند به سرزمین چهار فصل معروف است و با طی کردن مسافتی معادل ۱۰۰ کیلومتر می‌توان تمام فصول را در هر زمان از سال در کرمان تجربه کرد اما پتانسیل های بالقوه ای در زمینه گردشگری زمستانه در استان وجود دارد.
اگر گذری به آمار حضور گردشگران خارجی در کرمان بیندازید متوجه افزایش تعداد بالای گردشگران اروپایی و به خصوص کشورهای اسکاندیناوی و یا مناطق سرسبز این قاره در استان می شوید این آمار در سال جاری نشان از افزایش ۸۰ درصدی دارد.
استان کرمان یکی از جذاب ترین گزینه ها برای مسافرت های پاییزی و زمستانه است دلیل اصلی انتخاب این اقلیم متفاوت و البته بکر بودن و جاذبه بی نظیری است که کویر شهداد دارد.
زیرا بیشتر گردشگران سعی می کنند از جاذبه های کویر لوت به خصوص منطقه شهداد نهایت استفاده را ببرند.
نکته اصلی و متمایز کننده گردشگری در استان کرمان نسبت به سایر استان ها وجود بیشترین آثار ثبت جهانی است که به ترتیب زمان ثبت شامل؛ ارگ بم «بزرگترین بنای خشتی جهان»، «باغ شاهزاده» یکی از زیباترین باغ های آبی ایران، «روستای صخره ای و ۱۳ هزار ساله میمند» روستایی دستکند و در دل کوه احداث شده، «قنات های کهن جوپار و بم» قدیمی ترین و پر آبترین سازه های آبی دستکند ایران و در نهایت «کویر لوت» نخستین منطقه طبیعی ثبت جهانی ایران است.
نکته اینکه بیشتر این آثار نیز در مناطق بیابانی استان کرمان قرار گرفته اند، اما نباید این مساله را نیز از ذهن دور کرد که در استان کرمان یخچال دائمی، کوهستان های مرتقع، جنگلهای انبوه و مناطق سرسبز و بسیار زیبایی هم وجود دارد.
در کنار پتانسیل‌های اکوتوریسم و طبیعت گردی در استان کرمان مجموعه‌ای از آثار تاریخی از دوران مختلف وجود دارد بطوریکه تنها در محوطه های تاریخی «کنار صندل» که در مجاورت شهر تاریخی دقیانوس قرار دارد لوحی کشف شده که قدمت آن از تمدن ایلامی که منشاء خط نامیده می شود نیز بیشتر است.
این یعنی منشاء اختراع خط در جهان در واقع تمدن «ارت» در استان کرمان است و از دیگر جاذبه‌های کرمان می‌توان به کشف نخستین پرچم جهان در شهداد اشاره کنیم که این پرچم هم اکنون در یکی از موزه های پایتخت نگهداری می شود.
هر مسافر که به کرمان سفر کند می تواند پنج اثر ثبت جهانی را ببیند و این استان در این زمینه در کشور رکورددار است، در ذیل پنج جاذبه جهانی استان کرمان که در یونسکو ثبت شده است می شود برای یک تعطیلات گردی آرام ابتدا سراغ کویر لوت رفت و دلیل این امر همزمانی فصل سرما در ایران با آغاز رونق گردشگری در کویر شهداد است.
کویر لوت مجموعه از جاذبه های عجیب و شگفت انگیز
حضور گردشگران در گرمترین نقطه زمین با دمای ۷۳ درجه سانتیگراد و البته عجایبی که تاکنون کمتر کسی آنها را دیده است گزینه یک سفر پر ماجرا را مقابل گردشگران می گذارد.
برای رسیدن به این منطقه باید از جاده شهداد – نهبندان گذشت یعنی از جنوبی ترین شهر لوت به سمت شمالی ترین شهرمنطقه لوت و یکی از بزرگترین بیابان های جهان و در میان این دو شهر کیلومترها هیچ شهر و یا مرکز جمعیتی وجود ندارد.
بزرگترین گلدان های طبیعی جهان مقابل چشم گردشگران
در ابتدای جاده نهبندان، نبکاها یا همان گلدان های طبیعی کویر در دو طرف جاده خودنمایی می کنند، نبکاها در واقع عارضه های طبیعی هستند که بر اثر فرسایش باد و باران به وجود می آیند.
این عارضه ها نوعی هم زیستی آب، باد و گیاه محسوب می شود، پس از رویش گیاه بر روی یک سطح هموار و در طول سال های متمادی و وزش باد، خاک اطراف گیاه دچار کاهش ارتفاع می شود اما خاکی که در پیرامون گیاه وجود دارد بر اثر رطوبت و وجود ریشه های مستحکم دور هم گرد آمده و تپه مانندی را تشکیل می دهد که بر فرازش گیاه رشد می کند.
رفته رفته و به مرور زمان شکل این عارضه ها به حالتی در می آید که شبیه گلدانی عظیم الجثه می شود اما وقتی به دشتی که در آن نبکا وجود دارد بنگرید تنها یک نبکا را نمی بینید بلکه مقابل شما هزاران گلدان غول پیکر با طولی از پنج تا ۱۰ متر دیده می شود.
شهر اجنه ها؛ نگهبان های غول پیکر لوت
پس از ورود به کویر لوت و تقریبا در ۴۰ کیلومتری جاده نخستین عارضه های عجیب کویر آغاز می شود دشتی مملو از سازه های غول پیکر که تا چشم کار می کند کویر را در برگرفته اند.
سازه های شنی از جنس کویر اما برافراشته و رو به آسمان گویی نگهبانان کویر هستند، کلوت ها نیز در واقع بر اثر گذر میلیون ها سال فرسایش باد و خاک و آب ایجاد شده اند.
کلوت در واقع شاهکار معماری فرسایش است شهری که مستشرقان مشهور اروپایی از آن گذر کرده اند و نام شهر اجنه ها بر آن نهاده اند.
اینجا مملو از سازه های عجیب و غریب با اشکالی متفاوت است هیچ یک از کلوت ها مانند هم نیستند و در همه جای کویر حضور دارند.
گذری بر گرم ترین نطقه زمین
چند کیلومتری که در امتداد جاده به سوی نهبندان جلو بروید تابلویی می بینید که شما را به مکانی جهنمی هدایت می کند اما با آغاز فصل زمستان دما در این منطقه به حدی می رسد که می توان در آن حضور یافت.
دمای هوا در روزهای گرم تابستان در کویر مرکزی به سادگی به ۷۳ درجه سانتیگراد می رسد
دمای هوا در روزهای گرم تابستان در گندم بریان به سادگی به ۷۳ درجه سانتیگراد می رسد و گفته می شود این دما در کویر مرکزی بیشتر هم می شود.
تپه های گندم بریان مکانی است که به سادگی می توان جان هر گردشگری را در چند دقیقه بگیرد.
وارد شدن به این بخش از کویر راهنما می خواهد و تجربه و ماجراجویی در کویرمرکزی لوت یعنی بازی کردن با زندگی.
خزنده سفید رنگی که به لوت جان می دهد
با وجود اینکه به نظر می رسد در کویر آب وجود ندارد اما لوت مملو از آبشارهای متعددی است که از رودخانه شور ایجاد شده اند و در نهایت شور در بخشی از کویر و زیر لایه هایی از شن آرام می گیرد.
بطوریکه اگر بر روی شنهای داغ صحرا گام بردارید لایه شن کنار می رود و تا زانو در آب فرو می روید.
رودخانه شور در مکان های بالادست حوزه آبریزش مانند ماری سفید رنگ بر روی شن های کویر می خزد و پیش می رود و هیچ گاه خشک نمی شود، گاهی در زمین فرو می رود و چند صد متر آن سوتر سر از زمین برمی دارد.
خوشه های درخشان لوت سقفی برای آسمان شب
کمپ کویری شهداد نخستین کمپی بود که در بخش جنوبی کویر شهداد جهت آسایش گردشگران احداث شد. این کمپ با استفاده از معماری سنتی مردم محلی و از کپر ساخته شده است.
ده ها کپر در بخشی از کویر در امنیت و آرامش کامل بنا شده است و هر ماه شاهد حضور شبانه گردشگران است، وجود آب، برق و امکانات زندگی صحرایی در این کمپ، نعمتی است که سبب می شود این مکان به محل عبور و مرور گردشگران تبدیل شود.
رصد ستاره ها، شب گردی در کویر و اقامت شبانه در کویر یکی از کارکردهای این کمپ زیبای کویری است.
روستایی که مردمانش در اعماق کوه زندگی می کنند
تعداد انگشت شماری از نخستین مکان های جمعیتی جهان وجود دارد که زندگی در آن ها هنوز ادامه دارد یکی از این مناطق روستای صخره ای «میمند» است که به تازگی در فهرست یونسکو نیز ثبت شده است.
این روستا ۱۳ هزار سال قدمت دارد و از صدها خانه ساخته شده که در دل کوه کنده شده است و به آن ها «کیچه» می گویند.
مردمی که در این روستا زندگی می کنند هنوز هم با رسم و رسوم کهن خود روزگار می گذرانند و بسیاری از وسایل آنها چوبی است.
تمام اجزای تشکیل دهنده این روستا از جمله معابر، مسجد، حمام و خانه ها از سنگ ساخته شده اند.
مردم هنوز به زبان پهلوی صحبت می کنند و لباس های محلی می پوشند و جاذبه های این روستا هر ماه هزاران گردشگر را به میمند می کشاند.
روستا در مجموع ۴۰۶ کیچه «خانه های صخره ای» و دو هزار و ۵۶۰ اتاق دارد و به دلیل اینکه همچون یک دژ مستحکم ساخته شده کمتر دشمنی توانسته در طول تاریخ به آن نفوذ کند و به همین دلیل دچار تخریب نشده است.
نکته قابل توجه اینکه برای حفاظت از این روستا، میمند به همراه منظر آن ثبت جهانی شده است و هم اکنون تحت نظارت پایگاه جهانی اداره می شود.
هم زیستی انسان با طبیعت در حالی در میمند به اوج خود رسیده است که این همزیستی هنوز هم با وجود گذشت سال ها ادامه دارد
هم زیستی انسان با طبیعت در حالی در این روستا به اوج خود رسیده است که این همزیستی هنوز هم با وجود گذشت سال ها ادامه دارد.
آنچه که به این روستا برای گردشگران جذابیت می دهد تبدیل شدن بسیاری از این کیچه ها به مراکز پذیرایی است اما به هیچ یک از این سازه ها تغییر شکل داده نشده است، به این معنی که اگر کسی بخواهد در این سازه ها ساکن شود باید یک زندگی کاملاً اصیل را تجربه کند و از غذا، محل استراحت و وسایلی استفاده کند که همان وسایلی هستند که قرن هاست توسط مردم به کار گرفته می شوند.
بزرگترین بنای خشتی جهان همچنان زنده است
ارگ بم که حالا زمین لرزه سال ۱۳۸۲ بم نیز گوشه ای از تاریخچه آن است در طول تاریخ شاهد بسیاری از رویدادهایی بوده است که تاریخ ایران را متحول کرد.
آخرین جنگ بین لطفعلی خان و نخستین شاه قاجار در این ارگ رخ داده است و بارها این ارگ تاریخی مقابل تهاجم اقوام شرقی را گرفت.
جالب اینکه ارگ بم تا ۱۰۰ سال قبل هم قابل سکونت بوده و آخرین نگهبان این قلعه با ۱۲۰ سال سن هنوز در شهرستان ریگان به زندگی خود ادامه می دهد.
هر چند ارگ بم در زمین لرزه تخریب شد اما با تلاش باستان شناسان داخلی و خارجی بار دیگر این ارگ مرمت شده و تنها بخش های اندکی از آن در نوبت بازسازی مانده است.
این ارگ بزرگترین بنای تمام خشتی جهان است و پررونق ترین مکان گردشگری استان کرمان است و از قسمت های عامه نشین و شاه نشین تشکیل شده است.
از ارگ بم که بنایی با دو هزار سال قدمت است به عنوان یکی از نخستین شهرهایی که در ایران ساخته شده است یاد می شود و این بنا از صدها خانه و بخش حاکم نشین، برج و بارو و تمامی ارکان یک شهر کامل تشکیل شده است.
این شهر بزرگ کهن از ارکان کامل معماری ایرانی شکل گرفته و می تواند چندین روز گردشگران را به خود مشغول کند.
از سوی دیگر در کنار ارگ بم منظر این شهر نیز ثبت جهانی است. وجود هزاران هکتار نخلستان و خانه باغ بخشی از زیبایی های این شهر کهن را تشکیل می دهد و از سوی دیگر زمین لرزه بم و بازسازی کامل این شهر نیز جزو تاریخ این شهر محسوب می شود.
مروارید کویر و تلفیقی از هنر باغ ایرانی و آب
باغ شاهزاده در باغ شهر ماهان یکی از نخستین باغ های ایرانی است که ثبت جهانی شده، این باغ بر روی ارتفاعات تیگران احداث و اقتباسی از باغ تاریخی فتح آباد در شهر کرمان است.
باغ شاهزاده توسط عبدالحمید میرزا ناصر الدوله فرمانفرما در دورهٔ قاجار احداث شد و از آن زمان تاکنون این باغ یکی از زیباترین باغ های ایران محسوب می شود.
وجود حوض های طبقاتی متعدد که با استفاده از انرژی ارتفاع آب بر روی آنها ده ها فواره نصب شده در کنار هزاران درختی که در باغ وجود دارد شکوه خاصی به باغ داده است.
عمارت شاه نشین داخلی در حالی معماری تاریخی استان کرمان را به رخ می کشد که ده ها اتاقک اطراف باغ نیز برای اسکان مسافران در نظر گرفته شده است.
این باغ زیبا، در واقع دومین بنای تاریخی کرمان از نظر میزان بازدید بعد از ارگ تاریخی بم است.
باغ شاهزاده به مساحت ۵.۵ هکتار، دارای شکلی مستطیل و شیبی ۴.۵ درصد است، طول باغ شاهزاده کرمان ۴۰۷ و عرض آن ۱۲۲ متر است و بزرگترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب می‌شود.
سرزمین کهن ترین سازه های آبی جهان
استان کرمان در منطقه ای بیابانی قرار گرفته است اما با وجود تمام سختی های طبیعت کشاورزی مهمترین شغل مردم در طول تاریخ بوده و در منطقه ای بی آب و خشک این قنات ها بوده اند که استان کرمان را نجات داده اند.
کرمانی ها با استفاده از ارتفاع زمین، حفر چاه های متعدد و اتصال آنها با کانال هایی در عمق زمین، آب را کیلومترها آن‌سوتر از دل خاک بیرون می کشیدند.
در آخرین پرونده جهانی کرمان، چند ماه قبل، قنات «گوهر ریز جوپار» و قنات های «اکبرآباد» و «قاسم آباد» بروات بم که از پر آب ترین قنات های استان هستند ثبت جهانی شد.
کرمانی ها از قدیم استعداد فوق العاده ای در مهندسی آب داشته اند بطوریکه در شهرهای بزرگ آب را با استفاده از قنات ها از دشت های اطراف به آب انبارهای درون شهر منتقل و در آب انبارهای بسیار بزرگ و متعدد نگهداری و در نهایت با ساختن یخچال های غول پیکر آب ها را پس از یخ زدن در مخازن مخروطی شکل برای فصل تابستان ذخیره می کردند.
هم اکنون هزاران قنات در کرمان هنوز هم فعال هستند و زندگی مردم کرمان به شدت به وجود این سازه ها وابسته است.
مجموعه‌ای از مکان‌های گردشگری کرمان
در کنار این آثار ثبت جهانی صدها اثر دیگر نیز خودنمایی می کند که برخی آنها در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده اند که می توان به بازار تاریخی کرمان، بزرگترین خانه خشتی جهان در رفسنجان، یخدان مویدی کرمان، باغ فتح آباد کرمان، باغ بیرم آباد کرمان، حمام باغ لله، مقبره خواجه اتابک، شهر تاریخی دقیانوس، تپه های کهن کنار صندل، شهر کوتوله های شهداد، منطقه گردشگری خبر، منطقه گردشگری هنزا، دره مدیترانه ای دلفارد، آسیاب های آبی کوهبنان، قلعه دختر و اردشیر کرمان و صدها اثر دیگر اشاره کرد.
اما مسافرانی که به شهر کرمان سفر می کنند می توانند به بسته ای از زیباترین صنایع دستی و همچنین خوراکی ها نیز دسترسی داشته باشند.
مجموعه از سوغات و خوراکی های شهر کرمان
پته و قالی و انواع گلیم و ظروف مسی از مهمترین صنایع دستی استان کرمان است، پته بافته ای است که هنر دست زنان کرمان محسوب می شود و با رنگی کاملاً طبیعی دوخته می شود همچنین قالی کرمان و انواع گلیم ها به خصوص گلیم شریکی پیچ از مهمترین صنایع دستی کرمان هستند.
باغ های پسته استان کرمان بزرگترین مجموعه جنگلهای طبیعی کشور را ایجاد کرده است که دشت های رفسنجان، انار، زرند، کرمان، شهربابک، راور و سیرجان را سرسبز کرده اند.
پسته کرمان ۷۰ درصد پسته تولیدی کشور را تامین می کند و یکی از گسترده ترین زمینه های اقتصادی استانی است.
پسته را به سادگی می توان در اکثر شهرستان های کرمان خریداری کرد و البته بهترین فصل خریداری این سوغات اصیل کرمان مهر ماه است.
از سوی دیگر زیره از مهمترین داشته های شهر کرمان است که ضرب المثل مشهوری را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است.
زیره به صورت طبیعی در کوهستان های استان کرمان رشد می کند و به وسیله عشایر برداشت و در نهایت در عطاری های کرمان به خصوص در بازار تاریخی این شهر به فروش می رسد.
زیره سیاه کرمان شهرتی جهانی دارد و از مهمترین سوغات شهر کرمان محسوب می شود اما نکته قابل توجه اینکه این محصول در فرهنگ غذایی مردم کرمان نیز جایگاه خاصی دارد.
اما مهمترین شیرینی استان کرمان کلمپه است، این شیرینی خاص شهر کرمان محسوب می شود و از قرار دادن خرما در میانه خمیری خاص طبخ و در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد بدون شک کلمپه از مهمترین سوغات شهر کرمان است و بسیار مورد توجه مردم این شهر قرار دارد.
خرمای مضافتی نیز از جمله محصولات خاص استان کرمان است اما در این میان باید به این نکته اشاره کرد که کرمان دومین تولید کننده خرما در کشور است و خرمای مضافتی که اکثرا در شهرهای مختلف با نام خرمای بم عرضه می شود نوعی خرمای کاملا خاص و با طعم بسیار مطبوع است.
اگر بخواهید برای تفریح یکی از دسرهای کرمانی را نیز مصرف کنید به شما فالوده کرمانی را پیشنهاد می کنیم، این فالوده خنک با استفاده از گلوله های بسیار ریز نشاسته در مخلوطی از گلاب، نعناع و یا نسترن تهیه می شود و خاص شهر کرمان است.
پیشنهاد خاص برای مسافران کویر و میمند
بومگردی از جذاب ترین گزینه هایی است که می توان به گردشگران پیشنهاد داد، در این نوع اقامت کوتاه مدت که به تازگی در کرمان رونق گرفته است گردشگران ساعاتی را در سازه های بومی در مناطق روستایی سکنی می گزینند این نوع اقامت هم اکنون به صورت ویژه در شهداد و میمند پیشنهاد می شود.
هم اکنون یکصد واحد اقامت بومی و ده ها واحد نیز در میمند و روستاها و مناطق گردشگری استان کرمان فعال هستند و می تواند تجربه ای بسیار زیبا و اصیل را در اختیار مسافران قرار دهد.
