پدافند غیرعامل یکی از پدیده های اجتماعی است که در راستای ایمنی و استحکام بخشی به جامعه از لحاظ تهدیدات و رخدادهای طبیعی و غیر طبیعی مانند جنگ، حوادث انسان ساز، سیل، زلزله، خشکسالی و ... نقش مهمی را ایفا می کند.
در این بین اما استان سمنان نیز با هدف برخورد با شرایط ناپایدار طبیعی و غیر طبیعی سال هاست که در زمینه پدافند غیرعامل و اجرای صحیح سیاست های آن بر طبق اسناد بالادستی فعالیت هایی را دارد که نظیر آن را می توان در الزام ادارات به نصب تامین کننده‌های برق دیزلی، تجهیز مدارس به کمک‌های اولیه، آموزش و فرهنگ سازی در سطح جامعه و ترویج خود مراقبتی در سطوح مختلف با همکاری نهادهایی مانند هلال احمر، بسیج، سپاه پاسداران و ... مشاهده کرد.
جمله معروف پیشگیری مهمتر از درمان است را شاید بتوان فلسفه وجودی پدافند غیرعامل دانست و در کشوری که در ناامن ترین منطقه جهان ادامه حیات می دهد این مقوله اهمیتی دو چندان می یابد.
استان سمنان اما از لحاظ تهدیدات طبیعی متاسفانه با مشکلات عدیده ای همچون خشکسالی روبرو است هرچند این استان زلزله های چندان مخربی را جز در معدود نقاطی مانند طرود و دامغان به خاطر ندارد اما از لحاظ خشکسالی با آن ابعاد و مدت زمان بی نظیر تخریب یکی از آسیب پذیرترین استان های کشور است و در آن رعایت نکات مقابله می تواند اهمیت ویژه ای داشته باشد.
برای بررسی بیشتر عملکرد پدافند غیرعامل در استان سمنان و ضرورت آن با «ایرج کارخایی» مدیرکل پدافند غیرعامل استانداری سمنان به گفت‌وگو نشستیم.
*درباره جایگاه و اهداف پدافند غیر عامل استان سمنان بگوئید؟
استان سمنان نیز مانند سایر نقاط کشور بر اساس دستورالعمل ها و مقررات رعایت مباحث پدافند غیر عامل در تمام طرح ها و پروژه های ملی، استانی، عمرانی و اقتصادی را الزامی می‌داند. همچنین برخورداری از ایمنی در همه سطوح یکی از نیازهای ضروری و اجتناب ناپذیر زندگی فردی و اجتماعی انسانها است و عدم وجود ایمنی و یا ناپایداربودن شرایط ایمنی موجب خواهد شد تا پیوسته سلامت جسمی و روحی انسانها در معرض خطر قرار داشته باشد.
در همین راستا رعایت الزامات و ملاحظات پدافند غیر عامل در بخش کالبدی یعنی ساختمان ها، طرح ها و پروژه ها از مهمترین و حساس ترین موضوعات است که بیش از سایر بخش ها مورد توجه و عنایت قرار داشته و دارد که متعاقب تصویب و ابلاغ مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان با عنوان پدافند غیر عامل ضرورت الزامات این بحث در ساختمان سازی و شهرسازی از جایگاه قانونی برخوردار گردیده و به استناد آن تمامی عوامل دست اندر کار در طراحی و اجرای ساختمانها و طرح ها و شهرها موظف شده اند تا الزامات پدافند غیر عامل را در فعالیت ها و اقدامات اعمال و اجرا کنند.
*چه مقوله هایی را می توان در زمره پدافند غیرعامل محسوب کرد؟
در خصوص معانی و تعاریف و مفاهیم پدافند غیر عامل باید گفت این مهم در حوزه عمران، معماری و شهرسازی به مجموعه اقدامات غیر مسلحانه و تدابیر و ملاحظات ایمن سازی، مستحکم سازی، پیش بینی سامانه های جایگزین در زمان مدیریت بحران به منظور کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها و تاسیسات و تجهیزات و شریان های جامعه اطلاق می شود.
تدوین طرح جامع پدافند غیر عامل استان سمنان در آینده نزدیک یکی از مهمترین اقدامات ما است در این طرح شناسایی همه زیر ساخت‌ها، امکانات و دارایی‌های موجود و انواع تهدیدات مربوطه در استان تعیین و مشخص می شود و ما پیگیر تبیین و تشریح پدافند غیر عامل استان با همکاری دستگاه های فرهنگی و تبلیغی هستیم اما باید مردم جامعه به نقش و اهمیت پدافند غیر عامل آگاه شوند تا این موضوع به یک باور عمومی تبدیل شود.
جامعه اسلامی همواره مورد تهدید و توطئه های دشمنان هستند و دشمنان به شیوه های جدید و نوین به‌ویژه در فضای سایبری بدنبال ضربه زدن به جامعه اسلامی هستند در مقابل این تهدیدات باید هشدارهای لازم داده شود و ضمن شناسایی تهدیدات راه‌های مقابله با آن شناسایی شود تا در زمان خطر با رعایت اقدامات پدافندی خسارات ناشی از تهدید دشمن کم و یا کاهش یابد تا جامعه بتواند روند خود را ادامه دهد و دستگاه‌های مختلف خدمات خود را در زمان بحران به مردم ارائه دهند.
پدافند غیر عامل همچون تابلویی شفاف باید در جامعه بدرخشد، تهدیدات دشمن در طول سالهای بعد از انقلاب دائمی بوده و تمام شدنی نیست به همین لحاظ باید قبل از اینکه به شرایط خطر و بحران برسیم جامعه را از لحاظ تهدیدات مصون نگه داریم به همین علت باید مسائل و الزامات پدافند غیر عامل را در همه بحث ها و رده ها حفظ و حراست کنیم.
*درباره تعامل دستگاه های استان سمنان با پدافند غیرعامل استانداری توضیح دهید.
ابتدا باید گفت مقام معظم رهبری بارها تاکید کرده اند که «امروز اهمیت پدافند غیر عامل قاعدتا برای مسئولان بایستی شناخته شده باشد، اهتمام شما کار را پیش می برد» لذا پدافند غیر عامل موجب مقابله و رویارویی غیر مسلحانه، افزایش باز دارنگی و کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت‌های ضروری و ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیرت بحران در مقابله با تهدیدات دشمن می شود.
اما درباره تعاملات باید گفت ما خواستار همکاری و توجه بیش از پیش دستگاه‌ها و سازمان‌ها در مقوله اجرای مباحث پدافند غیر عامل در سطح استان سمنان هستیم، امروز فعالیت شورای پدافند غیر عامل استان سمنان به ریاست استاندار و با حضور معاونان وی و جمعی از مدیران استان صورت می گیرد و در ذیل شورای پدافند غیر عامل ۱۲ گروه تخصصی تعریف شده است که مسائل مختلف پدافند غیر عامل را در سطح استان و دستگاهی پیگیری می کنند.
از سوی دیگر فعال کردن کارگروه ها، ایجاد رابطان پدافند در تمام دستگاه های اجرایی، فرمانداری و شهرداری‌ها، برگزاری دوره های متعدد آموزشی برای اقشار مختلف، رابطان و مدیران و افراد ذینفع در این امر، تشکیل شورای پدافند غیر عامل در شهرستان‌ها، بازدید و سرکشی از طرح‌ها و پروژه های مختلف عمرانی از جمله برنامه های پدافند غیر عامل استانداری سمنان است که این امر نیز تعامل همه دستگاه‌ها را می طلبد لذا در نظر است با همکاری و مساعدت سازمان پدافند غیر عامل کشور و اداره کل پدافند غیر عامل وزارت کشور امسال رزمایش پدافند سایبری در استان سمنان برای نخستین بار به‌صورت پایلوت برگزار شود.
*درباره عملکرد پدافند غیرعامل استانداری در بعد نرم افزاری بگویید.
در بخش پدافند دو بخش وجود دارد، دفاع عامل که از تسهیلات نظامی استفاده می شود و دفاع غیر عامل که برای دفاع مقابل تهدیدات دشمن از امکانات و ابزار است و از ابزار نظامی در این بخش استفاده نمی شود بلکه به گونه ای برنامه ریزی می کنیم که دشمن نتواند به اهداف مورد نظر خود به آسانی دست پیدا کند که در این زمینه به خصوص در باره علوم نزم افزاری با تولید محتوای مناسب پیشرفت های خوبی را داشته ایم که بعضا آنها را نمی توان ذکر کرد.
*درباره روز پدافند غیرعامل نیز توضیح دهید.
نیمه اول آبان ماه با عنوان هفته پدافند غیر عامل نامگذاری شده است. برگزاری برنامه هایی برای نهادینه شدن بحث پدافند غیر عامل در بین دانش آموزان، برگزاری اولین رزمایش سایبری دانش آموزی از جمله برنامه های پیش بینی شده استان در این هفته است البته تمامی کارگروه‌های ۱۲ گانه برنامه های متعددی را در این هفته برگزار خواهند کرد که قرار است برنامه‌ها و محورها و نقطه نظرات خودشان را در این خصوص برای اجرای هفته پدافند غیر عامل به اداره کل پدافند غیر عامل استانداری سمنان ارائه کنند.
