گوشت قرمز گران شده است. این جمله را بارها این روزها و هفته‌ها شنیده‌ایم. البته تکانه بازار بیشتر متوجه گرانی گوشت قرمز گوسفندی است. قیمت هر کیلوگرم گوشت شقه بدون دنبه اکنون 35 تا 36 هزار تومان در بازار توزیع می‌شود و ناگفته نماند در برخی مراکز توزیع این قیمت تا 38 هزار تومان نیز بالا رفته است. قیمت‌هایی که نشان دهنده افزایش به صورت متوسط 5 هزار تومانی این کالای اساسی نسبت به ماه‌های پیش است. دلایل گرانی قیمت گوشت قرمز طی هفته‌های اخیرچیست؟ کارشناسان و فعالان بازار نظرات مختلفی دارند از منظر آنها دلایل زیاد است. ذبح بی‌رویه دام‌های مولد، وقوع سیل در مناطق جنوبی کشور و تلف شدن میزان زیادی از دام‌های سبک، قاچاق دام زنده، ادامه صادرات دام سبک و مهم‌تر از همه افزایش تقاضا تحت تأثیر توالی رویدادهای مذهبی عید قربان و دهه محرم و کافی نبودن عرضه مورد نیاز، همه در افزایش قیمت گوشت قرمز گوسفندی تأثیر داشته‌اند.
مشکل بازار گوشت قرمز موجب شده است که وزارت جهاد کشاورزی هم به فکر افتاده و تلاش کند در این زمینه بازار را تنظیم کند. این وزارتخانه می‌گوید که بخصوص در آستانه محرم از ذخایر گوشت قرمز استفاده کرده و هر آنچه مورد نیاز است را به بازار تزریق خواهد کرد. همزمان با نخستین روز دهه محرم هم ستاد تنظیم بازار، کالاهای اساسی را بین هیأت‌های مذهبی و مراکز درخواست دهنده در سطح وسیعی در سراسر کشور توزیع نمود. با این همه هنوز هم گرانی به چشم می‌آید.
واردات گوشت گرم
عرضه ذخایر منجمد موجب آرامش بازار نشد و وزارت کشاورزی اکنون می‌گوید دنبال واردات گوشت قرمز گرم هم هست. این تصمیم به این خاطر گرفته شده است که مردم معمولاً به گوشت منجمد روی خوش نشان نمی‌دهند و فرهنگ استفاده از گوشت منجمد چندان جا نیفتاده است. حتی در برهه‌ای که با گرانی گوشت مرغ مواجه بودیم وزارت کشاورزی نسبت به عرضه ذخایر منجمد گوشت مرغ اقدام کرد اما این بازار را آرام نکرد و مردم تمایلی به استفاده از گوشت منجمد نشان ندادند. در این زمینه حسن رکنی، معاون تولیدات دامی وزارت کشاورزی می‌گوید: از این پس واردات گوشت قرمز گرم در دستور کار وزارت کشاورزی قرار گرفته است. واردات گوشت قرمز تاکنون به صورت منجمد بوده و ما از منابع صادراتی کشورهای دیگری که با آنها تفاهمنامه سلامت بهداشتی داشتیم واردات انجام می‌دادیم ولی اکنون بنا بر نیاز بازار این رویه عوض شده است و این وزارتخانه واردات گوشت قرمز گرم را در دستور کار خود قرار می‌دهد. رکنی البته به یک موضوع محوری در این زمینه نیز اشاره می‌کند و آن استفاده از تجهیزات مخصوص است. تجهیزاتی شامل کانتینرهای مخصوص که گوشت قرمز را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی گرم نگه دارد.
با این حال به نظر می‌رسد این تمهید وزارت کشاورزی برای هفته‌های آتی مؤثر نباشد چون تا زمینه ایجاد این نوع جدید واردات مهیا نشود، نمی‌توان روی واردات سریع آن حساب باز کرد. مخصوصاً اینکه در ایامی قرار داریم که مصرف این نوع گوشت بسیار بیشتر از قبل است.
چرا بر صادرات اصرار داریم؟
برخی فعالان بازار می‌گویند باید در مقاطعی مثل عید قربان و دهه محرم نسبت به توقف صادرات اقدام کرد. این موضوع باعث افزایش عرضه و تعادل بازار خواهد شد اما وزارت کشاورزی نظر دیگری دارد. این وزارتخانه می‌گوید که توقف صادرات برابر است با از دست رفتن بازار صادراتی و در نتیجه جایگزین شدن کشور دیگری به جای ایران در تجارت خارجی کشورهایی مانند حاشیه نشین‌های خلیج فارس. رکنی معاون وزیر جهاد کشاورزی ضمن بیان موارد فوق می‌گوید: ما طبق قانون موظفیم برای حفظ مراتع از 60 میلیون دام سبک موجود در کشور سالانه 3 میلیون دام را کاهش دهیم و با صادرات دام زنده ضمن ارزآوری توانستیم این تکلیف قانونی را نیز انجام دهیم.
عرضه با تأخیر دام زنده
دام زنده معمولاً در بازه قیمتی 11 الی 12 هزار تومان به ازای هر کیلو در بازار عرضه می‌شود. اگر عرضه این دام زنده در مراکز توزیع بموقع و مناسب با رشد نیاز صورت گیرد می‌توان امیدوار بود که تعادل قیمتی هم به وجود آید. اما امسال عرضه دام و مخصوصاً دام عشایری با تأخیر انجام شد. چون عشایر 80 درصد دام‌های سبک کشور را در اختیار دارند به دلیل وضع خوب بارش‌ها و مراتع عرضه خود را به تأخیر انداختند. همین تأخیر موجب شد که قیمت هر کیلو دام زنده نیز 13 هزار تومان افزایش یابد. موضوعی که در افزایش قیمت‌ها تأثیر‌گذار بود. این موضوع را علیرضاعزیز اللهی مدیرعامل اتحادیه مرکزی دامداران مورد تأکید قرار می‌دهد و می‌گوید قیمت‌ها به سبب این تأخیر افزایش یافته است.
نقش واسطه‌ها از کشتارگاه تا مراکز عرضه
اما این تنها دلیل گرانی گوشت قرمز نیست. عزیزاللهی معتقد است علت اصلی افزایش را باید در سودجویی دلالان و واسطه‌ها جست‌و‌جو کرد. موضوعی که همواره در مورد گرانی انواع محصولات بیان شده و حجم زیادی از افزایش قیمت‌ها را به آن نسبت می‌دهند. وی معتقد است که قیمت منطقی گوشت با لحاظ کردن جمیع شرایط تولید و هزینه‌ها باید در سطح 30 هزار تومان باشد اما این گونه نیست و گوشت قرمز با شرایط کاملاً متفاوت و گران تری عرضه می‌شود. دلیل آن هم سودجویان و دلالانی هستند که آن را از کشتارگاه تا مراکز عرضه دست به دست می‌کنند.
مسئول برخورد کیست؟
وزارت کشاورزی می‌گوید در مراکز مصرف، گرانی گوشت قرمز و اصولاً همه کالاها و محصولات اساسی بر عهده ما نیست و مراجع نظارتی نظیر تعزیرات و خود اتحادیه‌ها و دیگر ناظران بازار باید پاسخگو باشند. رکنی در این مورد می‌گوید: گرانفروشی در مراکز مصرف به ما ربطی ندارد. وظیفه ما عرضه و تنظیم بازار است که با عرضه ذخایر کافی و تسهیل واردات گوشت قرمز در حال انجام آن هستیم.
