محرمانه‌های دولت به صنعت خودرو رسید تا اروپایی‌ها سهم خود از برجام را از بازار خودروی ایران بردارند. بعد از قراردادهای هواپیما، قراردادهای نفتی و طرح‌هایی چون یارانه نقدی که از سوی دولتی‌ها محرمانه اعلام شده، حالا نوبت به قراردادهای خودرویی رسیده تا با سفر فرانسوی‌ها به کشور و نمایش چند رونمایی تبلیغاتی، قراردادهای محرمانه‌ای امضا شود که خلاف سیاست‌های کلی کشور مثل اقتصاد مقاومتی باشد. قرار بود بعد از برجام تکنولوژی را به کشور وارد کنیم اما گویا فرانسوی‌ها تکنولوژی را با مدیران خود وارد کشور کرده‌اند و اجازه خودنمایی به بخش خصوصی داخلی نخواهند داد.
قراردادهای محرمانه یکی پس از دیگری امضا می‌شود؛ این بار تاوارس مدیرعامل پژوی فرانسه 50درصد کارخانه سایپای کاشان را که به قول خودشان پیشرفته‌ترین کارخانه خودرویی ایران است در اختیار گرفت تا دست پُر به فرانسه بازگردد. فرانسوی‌ها بعد از برجام با ذوق‌زدگی فراوان تحرکات اقتصادی خود را آغاز کردند اما پشت پرده بوسه فرانسوی منافع فراوانی است که اروپایی‌ها از این قراردادهای اقتصادی می‌برند. یک هفته از امضای قرارداد ایدرو و شرکت رنو می‌گذرد و دولت با انعقاد این قرارداد قطب سوم خودروسازی کشور را کلید زد تا به عنوان یک رقیب با بخش خصوصی رقابت کند.
هر چند گفته می‌شود ایدرو به مرور سهام خود را در این شراکت واگذار خواهد کرد اما در شرایط فعلی سهام 60 درصدی قرارداد جدید از آن فرانسوی‌ها و 40 درصد در اختیار ایدرو است. این قرارداد که یک برد شیرین برای رنو محسوب می‌شود شرایطی را مهیا می‌کند تا این شرکت به صورت مستقل در بازار ایران فعالیت و اقدام به عرضه محصولات مورد دلخواه خود کند. نکته قابل تأمل در این قرارداد غیبت نمایندگان 2 شرکت بزرگ خودروسازی بود به نحوی که وزیر صنعت خود به این موضوع ورود و به همراه معاونان در حاشیه نمایشگاه خودروی پاریس این قرارداد را نهایی کرد. جالب اینکه شراکت 40 درصدی وزارت صنعت هیچ‌گونه ابزار مدیریتی در نحوه کار شرکت، سیاست‌گذاری صادرات، قیمت‌گذاری و... در اختیار وزارت صنعت قرار نمی‌دهد و تنها سرمایه این وزارتخانه به کمک این خودروساز فرانسوی می‌آید.
جنب‌وجوش پژو برای عقب نماندن از رنو
چند روز بعد از امضای این قرارداد، مدیرعامل پژو سیتروئن به ایران سفر کرد تا از شرکت رنو عقب نماند و فاز جدید شراکت خود با خودروسازان ایرانی را محکم‌تر کند. تاوارس در مراسم آغاز فعالیت رسمی شرکت ایکاپ مدعی شد برای جبران گذشته آمده و می‌خواهد حضور پررنگی در بازار ایران داشته باشد اما وقتی صحبت از چگونگی پرداخت غرامت شد، آن را محرمانه دانست و با این استدلال که نباید جزئیات قرارداد را منتشر کنیم از خبرنگاران خواست درباره گذشته صحبت نکنند. تاوارس درباره روند داخلی‌سازی محصولات جدید نیز با اعلام اینکه قطعاً چند سالی طول می‌کشد تا داخلی‌سازی‌ها انجام شود، گفته که یکی- دو نسل داخلی‌سازی محصولات جدید طول می‌کشد اما می‌توان با گسترش همکاری‌ها این زمان را کاهش داد. «ما می‌خواهیم ایران در خاورمیانه تأمین‌کننده شماره یک شده و گذشته را جبران کنیم».
صحبت‌های تاوارس در داخلی‌سازی محصولات جدید در حالی اعلام می‌شود که قرار است در ابتدا داخلی‌سازی قطعات محصولات با 20 درصد آغاز و بعد از یک سال به 40 درصد برسد اما در این میان استراتژی روشنی برای ارتقای توانمندی قطعه‌ساز داخلی دیده نمی‌شود؛ گویا این موضوع هم محرمانه بوده و پژو در ابتدای همکاری بیشتر تمایل به مونتاژکاری محصولات خود دارد. امروز قطعه‌سازان ایرانی با مشکلات متعددی روبه‌رو هستند که در این قرارداد نحوه همکاری آنها به‌روشنی بیان نشده و باید دید ایکاپ با چه برنامه‌ای می‌خواهد از قطعه‌سازان در همکاری با پژو استفاده کند و آیا پژو با توجه به شعارهای خود حاضر است در انتقال دانش فنی هم گام‌های مؤثری را بردارد یا در سال‌های اول همکاری متمرکز بر مونتاژکاری شده و بعد از آن هم رویکرد جدیدی را برای تولید محصولات خود در بازار ایران پیش خواهد گرفت.
قرارداد محرمانه دیگری امضا شد
تاوارس در سفر چند روزه خود علاوه بر حضور در مراسم آغاز رسمی فعالیت شرکت ایکاپ، سری هم به شریک سایپا زد و تفاهمنامه تیرماه خود را با این شرکت به امضا رساند. حضور تاوارس در سایپا بدون حضور خبرنگاران بود و مسؤولان این شرکت در روند محرمانه عمل کردن امضای قراردادها بدون اعلام جزئیاتی از این همکاری فقط به اعلام خبر آن اکتفا کردند. در این قرارداد جدید وزارت صنعت یکی دیگر از 4 کارخانه سایپا را به طرف خارجی واگذار کرد که این مورد می‌تواند تاثیر جدی بر توسعه داخلی سایپا در آینده بگذارد، چرا که ساخت و تجهیز چنین کارخانه‌ای علاوه بر نیاز به سرمایه فراوان، بسیار زمانبر است.
میزان سرمایه‌گذاری در قرارداد مشترک سایپا با شرکت سیتروئن 300 میلیون یورو برای شروع کارتعریف شده و محصولات تولیدی شرکت سایپای کاشان شامل «تیبا2» و «پراید» طی 5 سال آینده توسط خودروهای مشترک تولیدشده جایگزین خواهد شد و نخستین خودروی مشترک سایپا و پژو سیتروئن اوایل سال 2018 میلادی وارد بازار خواهد شد. به این ترتیب کارخانه داخلی به کام محصولات فرانسوی شده و آنها با آزادی عمل بیشتری نسبت به گذشته به تصاحب بازار ایران خواهند پرداخت. فرانسوی‌ها در این دو قرارداد به بهانه محرمانه بودن، چگونگی جبران گذشته را اعلام نکردند و این بار با حضور در 2 کارخانه مجهز ایرانی خواستار تولید محصولات خود در بازار کشورمان شده‌اند.
این در حالی است که با توجه به اهداف سند چشم‌انداز 1404 صنایع خودروسازی، 50درصد از تولیدات خودروهای سبک کشور باید داخلی تولید شده باشد از همین رو وزارت صنعت باید پاسخگو باشد که با توجه به قراردادهای اخیر خودروسازان و برنامه تیراژ 500 هزار خودروی رنو در فاز دوم تولید و همچنین قراردادهای ایران‌خودرو و سایپا با پژو، چه برنامه و سیاستی برای رسیدن به این هدف دارد و باید به این سوال پاسخ دهد که آیا توسعه داخلی در ایران قرار است تنها به صورت حرف در اسناد باقی بماند؟
قرارداد فقط برای ایرانی‌ها محرمانه است
در حالی مسؤولان سایپا به بهانه محرمانه بودن این قرارداد حاضر به اعلام جزئیات آن نشدند که ظاهرا این قرارداد فقط برای ایرانی‌ها محرمانه است و رسانه‌های خارجی منعی در دسترسی به جزئیات این قرارداد ندارند. پایگاه تخصصی «جاست اوتو» با اشاره به امضای قرارداد جدید خودرویی بین شرکت پژو سیتروئن فرانسه و سایپا در بیان جزئیات این قرارداد نوشت: گروه خودروسازی پژو و سایپا که شریک تاریخی سیتروئن در ایران از سال 1966 بوده است موافقتنامه سرمایه‌گذاری مشترک برای تولید و فروش خودروهای سیتروئن در ایران را امضا کردند. قرار است تولیدات این قرارداد در سال 2018 آغاز شود. مقامات پژو سرمایه‌گذاری مشترک با سایپا را شراکتی استراتژیک بین 2 شرکت عنوان کرده‌اند که تمام مراحل تولید از طراحی گرفته تا بازاریابی و فروش را شامل می‌شود.
تولیدات مشترک قرار است در کارخانه‌ای در کاشان انجام شود و شرکت پژو مالکیت 50 درصدی این کارخانه را در اختیار خواهد داشت. مقامات پژو این کارخانه را مدرن‌ترین کارخانه تولید خودروی ایران و دارای بالاترین سطح استانداردهای زیست‌محیطی می‌دانند. براساس توافق 2 شرکت قرار است 300 میلیون یورو در بخش تحقیقات و تولید طی 5 سال آینده سرمایه‌گذاری شود.
انتقال تکنولوژی و استفاده قابل توجه از توانایی‌های داخلی از جمله مفاد قرارداد است. انتظار می‌رود تولید 3 محصول سیتروئن در کارخانه کاشان از سال 2018 آغاز شود. مقرر شده است از اوایل سال 2017 خودروهای وارداتی تولید سیتروئن آغازگر بازگشت این شرکت فرانسوی به ایران باشند. خودروهای تولیدی در کاشان در سراسر ایران از طریق شبکه‌ای که اختصاصا به این برند مربوط می‌شود توزیع خواهد شد. قرار است حداقل 150 دفتر فروش سیتروئن در ایران طی 5 سال آینده تاسیس شود. پژو، پرفروش‌ترین برند خودروسازی اروپایی در ایران قبل از تحریم‌ها، در سال 2012 همزمان با تشدید تحریم‌های غرب فروش محصولات خود در این کشور را به حالت تعلیق درآورد. اکنون اکثر تحریم‌ها علیه ایران برداشته شده است.
میزان فروش خودروهای پژو قبل از خروج این شرکت از بازار ایران به 458 هزار دستگاه رسیده بود که حدود 30 درصد از بازار ایران را تشکیل می‌داد اما این شرکت اکنون برای بازپس‌گیری سهم گذشته خود از بازار باید با شرکت‌های چینی‌‌ای رقابت کند که در زمان تحریم حضور خود در ایران را افزایش داده‌اند. پژو همچنین باید با شرکت‌های غربی نظیر رنو که در حال ارائه مدل‌های جدید به بازار ایران است رقابت کند.
