طبق ماده 2 قانون مدیریت پسماندها به همه پسماندهای عفونی و زیان‌آور جمع‌آوری شده از بیمارستانها، مراکز بهداشتی، درمانی آزمایشگاههای تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه ، "پسماند پزشکی" گفته می‌شود و به همین سبب تمامی مراکز بهداشتی و درمانی باید پسماندهای عفونی، تیز و برنده و پسماندهای شیمیایی خود را به منظور کاهش میزان تولید این قبیل پسماندها ابتدا از مبدأ تفکیک و سپس بی خطرسازی نمایند و بعد از بی خطر سازی و قابلیت حمل و دفن آن به همراه پسماندهای عادی توسط شهرداری تمهیدی بیندیشند.
برای رسیدن به این هدف یا خود مراکز تولید کننده پسماند به تهیه یکی از انواع دستگاه های بی خطرساز موجود در بازار برحسب میزان و حجم و نوع پسماند مد نظر برای بی خطرسازی اقدام می کند یا این کار به آژانس های خدماتی می سپارند که در این صورت هزینه خرید خدمت از آنها را باید پرداخت کنند.
با این وجود حتی اجرای این ماده قانونی هم به معنای حل مشکل نیست و موضوع دفن پسماندهای عفونی مورد بحث های متدد میان سازمان مرتبط است.
مناقشات بر سر دفع پسماندها
در سطح بین‌المللی مهم‌ترین قانون در زمینه مدیریت پسماندهای بیمارستانی "کنوانسیون بازل" است که پسماندهای بیمارستانی را در گروه "Y1" شامل پسماندهای کلینیکی، درمانی، پاتولوژیک، اجسام تیزو برنده وY3 شامل پسماندهای دارویی قرار داده و نظام خطوط راهنمایی را برای مدیریت آن تصویب کرده است.
یک کارشناس با سابقه سازمان حفاظت محیط زیست در این مورد می‌گوید: قوانین مربوط به پسماندهای بیمارستانی در ایران مربوط به قانون مدیریت پسماند مصوب سال 83 است، سال 87 نیز ابلاغیه‌ای دیگر دفع صحیح پسماندهای پزشکی و بیمارستانی را مورد توجه قرار داد و براساس قانون مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست متولی اصلی نظارت بر حسن اجرای دفع پسماندهای پزشکی و بیمارستانی است.
آقامحمدی می‌افزاید: همچنین بنا بر ماده 7 قانون مدیریت پسماند که عنوان می‌کند مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی و ویژه بر عهده تولیدکنندگان و پسماندهای بیمارستانی جزو پسماندهای ویژه است، مسئولیت مدیریت موضوع با بیمارستانها و در نهایت با وزارت بهداشت به عنوان ناظر بیمارستان و مراکز درمانی، پزشکی تحت پوشش است.
وی تاکید می‌کند: از طرف دیگر از آنجا که شهرداری مسئول دفن زباله‌هاست، در صورت بی‌خطر شدن پسماندهای بیمارستانی در مبدأ وظیفه امحای آن با پرداخت تعرفه مورد نظر از سوی مراکز بهداشتی درمانی مثل سایر زباله‌های دیگر برعهده می‌گیرد.
آقا محمدی تصریح کرد: براساس قانون مدیریت پسماند سال‌های اخیر بر این موضوع تاکید شده است که تفکیک و بی خطرسازی پسماندهای بیمارستانی در مبدا انجام شود، اما در اجرای این قانون همواره مشکلاتی وجود داشته است و هنوز هم در بسیاری از مراکز پزشکی مثل کلینیک‌ها و مطب‌ها این قانون اجرا نمی‌شود و یا به شکل صحیحی صورت نمی‌پذیرد.
در واقع در مورد پسماندهای عفونی و عادی گرفته تا نحوه بی‌خطر کردن پسماندها و سپس پرداخت تعرفه جمع آوری آنان همواره مناقشاتی در میان متولیان وجود داشته است که کماکان ادامه دارد.
زباله‌های پزشکی خطرناک است
معاون خدمات شهری شهرداری یاسوج نیز اظهار داشت: ادامه روند فعلی در مورد دفن زباله های بیمارستانی نگران کننده است.
ضرغام خلقی پور افزود: برای سالم‌سازی زباله‌های بیمارستانی مراکز تولید کننده به امکانات و بی‌خطری‌سازی مجهز شوند.
یک مقام مسئول معتقد بوده یکی از معضلاتی که بهداشت عمومی و محیط زیست را به صورت جدی تهدید می‌کند، پسماندها و زباله‌های عفونی است که به علت وجود عوامل خطرناک سمی و بیماری‌زا از جمله مواد پاتولوژیک، دارویی، شیمیایی و رادیواکتیو حساسیت خاصی دارد.
در قانون مدیریت پسماندها به طور صریح اشاره شده است پسماند بیمارستانی نه از طریق اتوکلاو و نه ماکروویو به هیچ عنوان قابل بازیافت نیست، چرا که زباله بیمارستانی نه تنها زباله‌های عفونی بلکه شامل مواد شیمیایی مانند مواد شوینده و آزمایشگاهی هم می‌شود.
پیش از این مصوبه در شورای عالی استان‌ها به تصویب رسید که تکلیف سازمان‌های مختلف را در مورد پسماندها و زباله‌های بیمارستانی مشخص کرده است اما با این وجود هنوز با استانداردهای موردنظر برای خطرسازی زباله های بیمارستانی فاصله زیادی است.
با وجود اینکه سازمان مدیریت پسماند تلاش زیادی در زمینه جمع‌آوری زباله‌های پزشکی انجام داده و شهرداری نیز فراتر از وظیفه خود در مورد زباله‌های پزشکی عمل کرده است اما بی‌خطرسازی زباله‌های پزشکی و عفونی مراکز درمانی نیاز به مدیریت واحد و متمرکز دارد زیرا موضوع خطرناک بودن این زباله‌ها هم بر کسی پوشیده نیست.
