رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد در جریان نشست اقتصادی جی۲۰ در چین، بحث ایجاد منطقه امن در شمال سوریه مطرح شد.
اردوغان در سخنرانی اختتامیه نشست جی ۲۰ در چین با بیان اینکه عملیات ضد تروریستی ترکیه در سوریه ادامه خواهد داشت، گفت پیشنهاد ایجاد منطقه امن در شمال و پرواز ممنوع بر فراز سوریه را به «باراک اوباما» و «ولادیمیر پوتین» رؤسای جمهور آمریکا و روسیه ارائه داده است.
مخالفت های پی در پی آمریکا
این وضعیت در حالی است که آمریکا در یک سال اخیر به طور مرتب با درخواست ترکیه برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه مخالفت کرده است. برای مثال «لری کورب» معاون پیشین وزیر دفاع آمریکا در توجیه مخالفت کشورش با ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه گفت: این امر عدم ورود داعش یا جبهه النصره به این مناطق را تضمین نمی‌کند.
کورب ادامه داد: ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه مستلزم حضور ۱۰ هزار نیرو برای تضمین عدم نفوذ تروریست‌ها به آنجا است. هیچ راه آسانی برای بحران سوریه وجود ندارد و فجایع انسانی سوریه یادآور بحران روآندا است.
پیش از این «بن رودس» معاون مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که کاخ سفید مانعی برای ارزیابی گزینه ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه نمی‌بیند اما معتقد است که منطقه پرواز ممنوع گزینه مناسبی برای سوریه نیست.
وزارت خارجه آمریکا نیز در مخالفت با این طرح اعلام کرده بود ایجاد مناطق حائل در سوریه پیامدهای فراوانی را به دنبال دارد.
روسیه و مخالفت با طرح اردوغان
چندی پیش «ویتالی چورکین» نماینده روسیه در سازمان ملل متحد در مصاحبه با رادیو «کمرسانت» روسیه گفته بود: زمانی که همه در حال پرواز و بمباران (سوریه) هستند، صحبت کردن از منطقۀ پرواز ممنوع بی معنا است. به لحاظ نظری می‌توان تصور کرد که در طول اجرای توافقنامۀ آتش‌بس پیشنهادی مبنی بر عدم استفاده از حریم هوایی مطرح شود، اما این فقط یک بحث نظری است.
علاوه بر آن «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه، خاطرنشان کرد که این طرح، چیز تازه ای نیست زیرا ترکیه پیش از بارها آن را مطرح کرده بود.
زاخارورا تاکید کرد که «گنادی گاتیلوف»، معاون وزیر خارجه روسیه پیش از این بر ضرورت و اولویت هماهنگی با دولت سوریه در خصوص ایجاد چنین منطقه ای تأکید کرده بود.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه در ادامه گفت: هیچ کس نمی خواهد سناریو لیبی تکرار شود، جامعه بین الملل پیش از این، این ایده را امتحان کرده است و نتیجه آن را نه فقط در لیبی بلکه در اروپا هم دیده است.
اهداف احتمالی ترکیه از ایجاد منطقه پرواز ممنوع
مقامات ترکیه بارها خواستار ایجاد منطقه پرواز ممنوع در عمق خاک سوریه شده‌اند. آنکارا مدعی است این منطقه امن می‌تواند محل اسکان ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار پناهجوی سوری باشد که هم اکنون در خاک ترکیه پناه گرفته‌اند و همین امر موجب حفاظت بیشتر از مرزهای ترکیه خواهد شد.
اما به عقیده کارشناسان، ترکیه سعی دارد با زمینه سازی برای ایجاد منطقه امن در خاک سوریه از یک سو زمینه فعالیت آزاد معارضان دولت «بشار اسد» را فراهم و از سوی دیگر گروه های کرد را از مرزهای خود دور کند.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ارتش سوریه و مبارزان کرد در هفته‌های اخیر به پیشروی‌های گسترده‌ای دست یافته اند که موجب نگرانی آنکارا شده و لشکر کشی ترکیه به داخل خاک سوریه نیز با هدف دور نگه داشتن کردها از مرزهای این کشور انجام شده است.
