روز دوشنبه بود که در پی وقوع حمله‌ای انتحاری در استان کربلای معلی در جنوب بغداد، 18 نفر شهید شدند.
فرماندهی فرات مرکزی با صدور بیانیه‌ای در این باره اعلام کرد: بر اثر حمله تروریستی امروز به عین تمر در 120 کیلومتری غرب کربلا، بالغ بر 40 نفر کشته زخمی شده‌اند. نیروهای عراقی مانع از نفوذ تروریست‌ها شدند.
پنج عامل انتحاری، که کمربند انفجاری بر تن داشتند، به این منطقه یورش بردند
در این بیانیه آمده است: یکی از این عوامل انتحاری ابتدا اقدام به پرتاب بمب دست‌ساز و تیراندازی با سلاح سبک کرد و سپس خود را در میان مجلس عروسی منفجر کرد؛ اما نیروهای امنیتی 4 عامل انتحاری باقیمانده را کشتند و تدابیر امنیتی شدیدی از بیم حملات بعدی و با نظارت مستقیم فرمانده عملیات فرات مرکزی و استاندار کربلا به عمل آوردند و اوضاع هم اکنون تحت کنترل است.
حمله انتحاری چیست
حمله انتحاری نوعی خودکشی عقیدتی به قصد دیگرکشی و صدمه زدن به غیر (دشمن) است. در این نوع از خودکشی فرد دست به طراحی و اجرای یک برنامه تخریبی می‌زند که طی آن خود را وسیله آسیب زدن به دشمن قرار می‌دهد و از بین می‌برد که بیشتر در بین گروه‌های تروریستی به ظاهر مسلمان از جمله داعش، جبهه‌النصره، القاعده و جیش‌الاسلام رواج دارد.
این شکل حمله را می‌توان نوعی حمله منفعلانه به دشمن دانست.
از نقطه نظر عملیاتی در حملات انتحاری به نظر می‌رسد که سازمان‌دهنده این حملات مجبور به برنامه‌ریزی برای راه گریز بعد از عملیات که پیچیده‌ترین بخش برنامه است، نیست. چنانچه یک فرد تروریست شناسایی و دستگیر شود آن گروه در معرض خطر بزرگی قرار خواهد گرفت. در پی فاجعه مادرید، زمانی که پلیس اسپانیا یک آپارتمان را برای دستگیری افراد عامل این حملات تروریستی محاصره کرد و چهار نفر از اعضای وابسته به گروه در ساختمان برای اینکه دستگیر نشوند و به پلیس در دستگیری و تعقیب دیگر اعضای گروه کمک نشود، خود را منفجر کردند. به طور مشابه، شورشیان ببرهای تامیل به شیوه معمول یک قرص سیانور به همراه خود داشتند تا در زمان دستگیری قریب الوقوع در حادثه آن را ببلعند.
یک مزیت تاکتیکی دیگر عملیات‌های انتحاری این موضوع است که در مناسب‌ترین زمان و مکان با توجه به اهداف مورد نظر این گروه‌ها صورت می‌گیرد که بتواند تحمیل حداکثر کشته را برای دشمنان تضمین کند. چنین دستاوردی از طریق ابزارهایی همچون استفاده از حملات کنترل از راه دور یا بمب ساعتی امکان‌پذیر نیست. همچنین مقابله و برخورد با حملات انتحاری در زمانی که شخص حمله‌کننده به سمت هدف خود در حرکت است، بسیار مشکل‌زا است چه بسا که اگر شخص حمله‌کننده دستگیر هم شود؛ احتمال اینکه وسیله انفجاری همراه وی عمل کند کم نیست.
حملات انتحاری بمب‌های عملیاتی کم هزینه‌ای هستند؛ به طوری که یک فرد غیرنظامی نیز می‌تواند آن را استفاده کند. برداشت یکی از فرماندهان ارشد داعش از یک ماموریت موفقیت‌آمیز این گونه است: یک جوان باانگیزه می‌تواند فقط با تعدادی میخ، مقداری باروت، یک کلید لامپ و یک کابل کوتاه، مقداری جیوه (که به آسانی از ترمومترها قابل دستیابی است) و مقداری استون به ساختن یک بمب اقدام کند.
حمله انتحاری از دیگر انواع خودکشی بسیار متفاوت است. اگر خودکشی را به طوری که بیشتر دیده‌ایم و می‌شناسیم، اقدامی برای گریز از پوچی یا فرار از استمرار روزمرگی و بی‌هدفی بدانیم، عامل حمله انتحاری دارای هدفی است. انتحاری برای هدفش دست به طراحی برنامه‌ای می‌زند که منجر به مرگ خودش و دیگران می‌شود. اگر مستقل از ارزش‌گذاری و برداشت‌های طرفین ماجرا به این حرکت نگاه کنیم هدف فرد پیش از اینکه بخواهد خود را از بین ببرد و یا به پوچی رسیده باشد، هدفی بزرگ‌تر است که حاضر است خود را برای آن فدا کند.
حمله انتحاری در طول تاریخ بسیار کم به وقوع پیوسته که به عنوان نمونه می‌توان از حادثه پرل هاربر نام برد. امروزه این اقدام بسیار شایع شده و بیشتر رخ می‌دهد. بزرگ‌ترین نمونه امروزی آن را می‌توان حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آمریکا دانست که طی آن ۱۹ حمله‌گر انتحاری کنترل هواپیماهای مسافربری را در اختیار گرفتند و آنها را به برج‌های دو قلوی مرکز تجارت جهانی نیویورک و ساختمان وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) کوبیدند و جان ۲۹۷۳ نفر را گرفتند. حمله انتحاری مترو لندن، حملات انتحاری داعش علیه مردم سوریه و عراق، را می‌توان به عنوان نمونه‌های دیگر حملات انتحاری نام برد.
انواع حمله انتحاری
حملات انتحاری را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: حمله انتحاری با هدف و حمله انتحاری بی هدف.
هر دو شکل حمله انتحاری در یک بستر شهری به وقوع می‌پیوندد. نوع با هدف به قصد آسیب زدن به فرد یا افرادی معین به انجام می‌رسد و ممکن است افراد دیگر حاضر در محل نیز کشته شوند یا آسیب ببینند. نوع بی هدف برای نا امن کردن فضای اجتماعی و سیاسی مورد نظر و برانگیختن ترس و وحشت عمومی طراحی می‌شود. در اقدام انتحاری، به دلیل وقوع حادثه در یک بستر شهری احتمال زیادی وجود دارد که هر فرد بی‌گناهی کشته یا زخمی شوند.
امروزه حملات انتحاری از خطرناک‌ترین اقدامات تخریبی به حساب می‌آید و موجب ترس تمامی دولت‌ها و ملت‌ها شده‌است. دلیل این ترس همگانی دشواری بی‌نظیرکنترل آن است. زیرا فردی که خود را آماده مرگ کرده‌است دیگر ترسی از چیزی به خود راه نمی‌دهد و غیرقابل مهار به نظر می‌رسد.
اشکال حملات انتحاری
فرد محور
در این گونه حملات یک شخص برای از بین بردن اهداف تربیت می‌شود. کلید کنترل را دست می‌گیرد و حمله انتحاری انجام می‌دهد. این حملات در میان جمعیت چون مسجد، بازار خرید و فروش، جشن عروسی و مراسم های مذهبی صورت می‌گیرد و قصد آن تنها کشتن مردم است. در این نوع حمله تقریبا سه نفر حضور دارند که یکی آن فردی است که حمله را انجام می‌دهد و دو نفر دیگر فرد حمله‌کننده را زیر نظر دارند.
برای کشتن افراد سیاسی، ماهرترین افراد به این منظور تربیت می‌شوند و به بهانه و اشکال مختلف خود را به شخص رسانیده و او را از بین می‌برند. مانند عملیات‌های انتحاری که علیه احمد شاه مسعود، ژنرال داود، برهان الدین ربانی و بینظیر بوتو صورت گرفت.
داخل شدن مستقیم ساختمان یا منطقه مربوطه
در این نوع حمله انتحاری شخص یا اشخاص معمولاً سوار بر یک وسیله نقلیه ناگهان وارد محل و منطقه‌ای می‌شوند و نسبت به انفجار و حمله انتحاری اقدام می‌کنند. این گونه انتحاری از انواع دیگر بیشتر روی می‌دهد. مثلاً حمله به سفارت آمریکا و انگلیس در افغانستان، حمله به سفارت جمهوری اسلامی ایران و زندان قندهار و ...
کنترل از راه دور
این روش انتحاری در نزدیکی مناطق نظامی و دفاتر دولتی و منازل صورت می‌گیرد. به طوری که مواد انفجاری در بدن شخص، حیوانات، وسایل حمل و نقل جا داده می‌شود. سپس در نزدیکی هدف توسط کنترل از راه دور منفجر می شود. بیشتر رانندگان توسط خودرو آنها انفجار رخ می‌دهد از وجود مواد منفجره خبر ندارند. از حیواناتی نظیر گربه و سگ و همچنین معتادان نیز استفاده زیادی می‌شود. در برخی موارد دیده شده با بیهوش کردن افراد معمولی و سپس جاسازی مواد منفجره در لباس و وسایل آنها قصد ایجاد حمله انتحاری دارند.
داعشی‌هایی که به منفجرشدن عشق می‌ورزند
از نزدیک به 30 هزار نیروی داعش، مشخص شده 15 درصد از نیروهایی که جذب داعش می‌شوند، می‌خواهند در عملیات انتحاری شرکت کنند. برخی از این افراد دارای سابقه تحصیلی درخشانی هستند، در مقاطع دکتری، فوق لیسانس و رشته‌های عالی مدیریتی تحصیل کرده‌اند، از کارگر گرفته تا دکتر و وکیل در میان افراد جذب‌شده در داعش مشاهده می‌شوند.
استفاده گروه‌های تروریستی از عملیات‌های انتحاری در مقابل دشمنان؛ قوی‌تر و قدرتمندتر استمرار خواهد داشت. تنها راه حل برخورد با چنین معضلی از میان بردن منازعه‌ای است که موجب بروز چنین اعمالی می‌شود. مثلا مذاکرات صلح بین دولت سریلانکا و ببرهای تامیل باعث توقف چنین حملاتی شد. با این وجود حوادث در خاورمیانه به طور جدی در وضعیت نگران‌کننده‌ای باقی مانده است. در سایه فقدان یک توافق و راه حل در عراق، سوریه، افغانستان و پاکستان چنین حملات خشونت آمیزی وجود دارد. مگر اینکه یک تعهد جهانی واقعی و مستمری وجود داشته باشد که صلح و ملالت را به ارمغان بیاورد. قتل عام و کشتار غیرنظامیان عاملی است که همواره توجیهی منطقی و مردمی برای گروه هایی همچون القاعده و داعش فراهم می‌آورد تا همچنان مردمانی پرشور را به کشته شدن ترغیب کنند.
