قرار است سند الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری آسه آن از سوی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در اجلاس آتی وزرای خارجه آسه‌آن در لائوس در تاریخ 6 سپتامبر 2016 برابر با 16 شهریور 1395 امضا شود.
پیمان مودت و همکاری آسه آن که به پیمان اول بالی نیز شهرت دارد، در فوریه سال 1976 توسط کشورهای اندونزی، مالزی، تایلند، فیلیپین و سنگاپور که در آن زمان اعضای آسه آن را تشکیل می‌دادند، به امضا رسید. سایر اعضای آسه آن به تدریج و بعد از عضویت در آسه آن این پیمان را امضا کردند.
معاهده مذکور در واقع دستورکاری برای رفتار دولت‌های عضو آسه آن با یکدیگر بوده و دو اصل حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر مورد توجه جدی آن است.
مهم‌ترین هدف این معاهده تلاش کشورهای عضو برای برقراری صلح دائمی، همبستگی و اتحاد همیشگی و همکاری‌های مردمی بوده است. بر اساس مفاد این معاهده، امضاکنندگان آن باید اختلافات خود را به صورت صلح‌آمیز و از طریق مشاوره و گفت‌وگو حل کنند. بنابراین هدف این پیمان گسترش همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله توسعه اقتصادی و صلح و ثبات در جنوب شرقی آسیا بوده و احترام به استقلال، حاکمیت، برابری، تمامیت ارضی و هویت همه ملت‌ها از جمله اصول مهم این پیمان به شمار می‌روند.
از نظر معاهده مذکور پیوستن دیگر کشورها اعم از کشورهای حاضر در منطقه یا خارج از آن مجاز است. ماده 18 معاهده به مسئله پیوستن کشورها به معاهده پرداخته است و بر اساس این ماده امکان پیوستن دیگر کشورهای منطقه (به جز امضاکنندگان اولیه آن) پیش‌بینی شده است. در راستای زمینه‌سازی برای پیوستن دیگر کشورها به این معاهده و در واقع در راستای تحقق هدف آ سه آن مبنی بر محوریت قرار گرفتن در تحولات و مهندسی منطقه، این ماده طی دو مرحله و در سال‌های 1987 و 1998 اصلاح شد. بر اساس اصلاحات فوق‌الذکر الحاق کشورهای خارج از منطقه به این معاهده مجاز بوده و منوط به رضایت کشورهای عضو آسه آن است.
در حال حاضر به غیر از 10 عضو آسه آن، 22 کشور دیگر به همراه اتحادیه اروپا این معاهده را امضا کرده‌اند. با تصویب الحاق 4 کشور دیگر در نشست اخیر در لائوس در ژوئیه 2016، در حال حاضر مجموعا تعداد 36 کشور به این پیمان ملحق شده و اصول مندرج در آن را به عنوان مبنا و پایه تنظیم روابط و رفتار با کشورهای منطقه پذیرفته‌اند. آسه آن در ارتباط با تمایل دیگر کشورها به‌منظور پیوستن به این پیمان سه معیار کلی را در نظر می‌گیرد.
1- کشور متقاضی عضویت در پیمان از جمله کشورهای باشد که به عنوان شریک گفت‌وگویی از طرف آسه آن مورد شناسایی قرار گرفته باشد.
2- کشور متقاضی در زمره قدرت بزرگی باشد که می‌تواند در صلح و پیشرفت آسه آن، ایفای نقش کند.
3- کشور متقاضی از جمله کشورهای دارای رابطه ارزشمند و گسترده با آسه آن باشد.
سابقه اقدامات ایران برای پیوستن به معاهده مودت و همکاری آسه آن:
از آنجا که الحاق به این پیمان به‌عنوان پیش شرط اصلی برقراری روابط سازماندهی شده و منظم با آسه آن تلقی می‌شود، از 1390 تلاش‌ها برای پیوستن ایران به پیمان مذکور شروع شد. در راستای همین اقدامات در سال 1392 نامه‌ای رسمی به امضای علی‌اکبر صالحی وزیر وقت امور خارجه خطاب به همتای برونیایی ایشان به‌عنوان رئیس دوره‌ای آسه آن مبنی بر تمایل جمهوری اسلامی ایران برای پیوستن به پیمان مودت و همکاری ارسال شد. از این مقطع تلاش‌ها و رایزنی‌های سیاسی فراوانی در مرکز و نمایندگی‌های حوزه برای لابی با مقامات کشورهای آسه آن به‌منظور جلب حمایت آنها به عمل آمد که به صورت مختصر می‌توان به اقداماتی همچون برگزاری دو دور جلسه توجیهی مدیرکل منطقه‌ای با سفرا آسه آن در تهران، طرح موضوع الحاق ایران در سفر دوره‌ای ظریف وزیر امور خارجه به کشورهای منطقه در اسفند ماه 94 اشاره کرد.
قرار است سند الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری آسه آن از سوی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در اجلاس آتی وزرای خارجه آسه آن در لائوس در تاریخ 6 سپتامبر 2016 برابر با 16 شهریور 1395 امضا شود.
دلایل اهمیت پیوستن جمهوری اسلامی ایران به معاهده مذکور:
- گامی عملی در راستای اجرایی کردن سیاست نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران
- جایگاه آسه آن در منطقه و نقش رو به تزاید آن در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی
بازخوردهای مثبت الحاق کشورمان به معاهده مودت و همکاری آسه آن:
1- الحاق جمهوری اسلامی ایران به TAC نشانگر شکست سیاست‌های خصمانه دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی کشورمان در ایجاد سیاست ایران‌هراسی است.
2- وجود اجماع در درون کشورهای جنوب شرق آسیا در قبول ایران به‌عنوان عضو TAC، حاکی از نوعی پذیرش تعامل با کشورمان به‌عنوان یک قدرت مهم منطقه‌ای و تاثیرگذار بین‌المللی است.
3- کشورهای آسه آن با داشتن جمعیتی بیش از 600 میلیون نفر، هفتمین اقتصاد جهان بشمار می‌آید و همکاری ایران با آسه آن می‌تواند بهره‌برداری از ظرفیت‌های دو طرف را تسهیل و تسریع کند.
