در سال های اخیر اینترنت به فضایی برای دانلود غیرمجاز فیلم، سریال، کتاب و سایر محصولات فرهنگی تبدیل شده است آنچه که می تواند باعث نابودی صنایع فرهنگی کشور شود.
تحولات تکنولوژیک در این سالها رشدی سریع و خیره کننده داشته اند و همین موضوع باعث شده تا شغل های جدیدی هم ایجاد شده و تعداد زیادی از شغل های سنتی عملا بی فایده شوند. برای مثال اگرچه در دهه های گذشته ویدیو کلوپ ها درآمدهای قابل توجهی داشتند و در هر محله ای حداقل یک یا دو ویدیو کلوپ با فروش بالا دایر بودند اما حالا دیگر اثری از بسیاری از این فروشگاه هانیست.
باتوجه به پیشرفت های تکنولوژیک و افزایش خیره کننده سرعت اینترنت بسیاری از جوانان و نوجوانان به محض آنکه فیلمی بیاید به جای خرید آن که هزینه بر است سریعا آن را دانلود می کنند.
یکی دیگر از مشاغلی که در این سالها فروشش تحت نفوذ اینترنت قرار گرفته و کاهش شدیدی پیدا کرده است، فروشگاه های فروش دوربین عکاسی و موبایل است. اگرچه در سالهای نه چندان دور بیشتر افراد از مغازه های موبایل فروشی موجود در خیابان خرید می کردند اما حالا دیگر خیلی ها ترجیح می دهند که از فروشگاه های اینترنتی این محصول را تهیه کنند.
امکان تعویض کالا، پشتیبانی مناسب، ارسال رایگان محصول و بسیاری دیگر از قابلیت های فروشگاه های اینترنتی این مغازه های آنلاین را به فروشگاه های محبوب امروز ایران تبدیل کرده است و گوی رقابت را از فروشگاه های سنتی ربوده است.
در این سال ها اما قانون کپی رایت نیز همچنان در کشور اجرا نمی شود تا حمایت از محصولات فرهنگی و هنری موسسات داخلی جای خود را به دانلودهای غیرمجاز از وب سایت های غیرقانونی بدهد. به تبع همین امر هم سایت دانلودی غیرمجاز به درآمدهای خیره کننده ای رسیده اند و البته بسیاری از کارگردانان و تهیه کنندگان هم روز به روز از کار خود دلسردتر شده و درآمد کمتری کسب می کنند.
به نظر می رسد نبود نظارت مناسب بر فضای مجازی و فعالیت گسترده سایت هایی که فیلم،سریال و سایر محصولات فرهنگی نظیر کتاب را بدون پرداخت حق مولف ارایه می کنند باعث شده که صنعت فرهنگی کشور درآمدزایی خود را از دست بدهد.
تشدید رکود و بیکاری با نادیده گرفتن حق مولف
همه ما به خوبی می دانیم که در دولت جدید اگرچه تورم تا حدودی مهار شده است اما رکودی شدید جای آن را گرفته است. کارشناسان اقتصادی عموما برای حل معضل رکود به دولت ها توصیه می کنند که اشتغال ایجاد کنند.
طبیعی است که اگر قانون کپی رایت به درستی اجرا شود کسب و کار سرمایه گذاری های فرهنگی چه در زمینه سینما و چه در حوزه موسیقی، کتاب و سایر شاخه های فرهنگی هم بهبود می یابد و از همین محل تعداد زیادی بازیگر،دستیار، نیروی خدماتی، نویسنده، نوازنده و دیگر دست اندکاران به کار گرفته شده و کسب درآمد می کنند. نتیجه این ایجاد اشتغال هم کاهش رکود بازار ایران است.
ما همواره در این سالها به فکر ایجاد اشتغال بوده ایم و گویا فراموش کرده ایم که برخی مشاغل اگر به سرعت به فریاد آنها نرسیم از بین می روند و در نتیجه آن باز هم به تعداد بیکاران کشور افزوده می شود. اجرای صحیح قانون کپی رایت خصوصا در اینترنت حتی اگر باعث ایجاد شغل های جدید نشود اما بی شک می تواند مانع از بین رفتن برخی کسب و کارها و بیکار شدن عده زیادی از افراد شاغل در حوزه فرهنگی شود.
نابودی مشاغل بخاطر اجرا نشدن قانون کپی رایت
همانطور که اشاره شد در حال حاضر چندین شغل در حوزه های مختلف فرهنگی به خاطر رعایت نشدن حق مولف در حال نابودی هستند.
در خصوص کتاب های الکترونیکی باید گفت که دانلود غیرمجاز باعث شده بسیاری از کتابفروشی های کشور به تعطیلی کشیده شوند و حتی شاهد آن هستیم که بسیاری از کتابفروشی های میدان انقلاب تهران به عنوان قلب کتاب ایران یکی یکی جای خود را به مغازه های فلافل فروشی دهند. این در حالی است که به راحتی می شد با مدیریت صحیح فروش کتاب های الکترونیک، نه تنها از پایین آمدن تیراژ کتاب جلوگیری کرد بلکه با فروش نسخه های الکترونیکی باعث بهبود اوضاع کتاب شد.
در مورد ساخت سریال و فیلم اما اوضاع به مراتب پیچیده تر است و هنوز یک ساعت از آمدن سی دی یک فیلم یا سریال نگذشته لینک دانلود آن در اینترنت دست به دست می شود.
در زمینه موسیقی نیز که دیگر خوانندگان خیلی وقت است با وجود انتشار غیرقانونی آثارشان در اینترنت قید فروش آلبوم را زده اند و عملا اجرای کنسرت به تنها روش درآمدزایی برای آنها تبدیل شده است.
نکته قابل توجه اما آن است که با وجود ظرفیت بالای فروش آهنگ هنوز هیچ سایتی در ایران به صورت تخصصی برای فروش آهنگ افتتاح نشده است و شاید همین موضوع باعث شده باشد که بسیاری از مردم علی رغم میل باطنی به دانلود غیر مجاز آثار موسیقی تن دهند.
در همین حال اما در بسیاری از کشورهای خارجی به دلیل وجود قانون کپی رایت و اجرای صحیح آن در اینترنت و همچنین به خاطر فعالیت گسترده وب سایت هایی که آهنگ می فروشند، درآمدهای میلیون دلاری و حتی میلیارد دلاری از فروش نسخه های اینترنتی آهنگ ها به دست می آورند و تعداد زیادی در این عرصه درآمدزایی می کنند.
جمع‌بندی
درست است که در مرحله اول هر کاربر خود باید اخلاقا از دانلود غیرمجاز اجتناب کند و حق مولف را رعایت کند اما واقعیت این است که تعلل مسوولان و متولیان فضای مجازی در این سالها باعث شده تا اینترنت به منبع دانلود غیر مجاز ایرانی ها تبدیل شود.
باید اذعان داشت که اگر بخواهیم جلوی آشفتگی فعلی اوضاع دانلود غیرمجاز در کشور را بگیریم ضروری است که تمام نهادها از جمله نهادهای قانونگذار از جمله شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی دست به کار شده ومقررات گذاری های لازم را انجام دهند. البته توجه و حساسیت ما به عنوان شهروندانی مسئول برای رعایت حق مولف نیز طبیعتا عنصری تعیین کننده است.
