همزمان با بالا گرفتن اختلافات نفتی بین دولت مرکزی و اقلیم کردستان عراق، وزارت نفت عراق به دنبال سوآپ بخشی از نفت تولیدی خود از میادین منطقه کرکوک و شمال عراق از مسیر ایران است.
یک مقام ارشد وزارت نفت عراق با بیان این مطلب به رویترز گفت: «سازمان دولتی بازاریابی نفت عراق (SOMO) قصد دارد در هفته آینده مذاکره خود با دولت منطقه‌کردستان (KRG)عراق را در مورد صادرات نفت عراق از طریق ترکیه از سر بگیرد. فیاض النعمه، معاون وزیر نفت عراق در گفت‌وگوی خود با این خبرگزاری همچنین تأکید کرد: «اگر این مذاکرات بدون نتیجه نهایی به پایان برسد ما هم راهی برای فروش نفتمان پیدا می‌کنیم. ما به پول نیاز داریم به همین دلیل یا از طریق ایران یا از طریق کشورهای دیگر این اقدام را انجام خواهیم داد.»
به گزارش خبرنگارمهر، این موضوع هنوز از سوی مسوولان شرکت ملی نفت ایران تایید یا رد نشده است.
عراق، دومین تولیدکننده نفت اوپک پس از عربستان سعودی برای ۹۵ درصد از درآمد عمومی خود به فروش نفت اتکا دارد. اقتصاد این کشور که تحت تأثیر قیمت‌های پایین نفت و همچنین جنگ علیه نظامیان داعش قرارگرفته در وضعیت وخیمی قرار دارد. منطقه کردستان عراق در حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز تولید می‌کند و صادرات آن را از طریق ترکیه انجام می‌دهد.
بغداد نمی‌تواند این حجم از نفت تولیدی خود را از طریق ایران به فروش برساند اما می‌تواند ۱۵۰ هزار بشکه تولیدات خود در استان کرکوک را که در نزدیکی ایران قرار دارد از طریق این کشور به فروش برساند.
توافق بین ایران و عراق می‌تواند مانند قرارداد سوآپ نفتی ایران با کشورهای حوزه دریای خزر عمل کند. ایران نفت عراق را به پالایشگاه‌های کشورش وارد می‌کند و به همان میزان نفت خود را به نمایندگی از عراق به فروش رسانده و پول آن را در اختیار این کشور قرار می‌دهد. عراق دارای بندرگاه‌هایی در خلیج‌فارس است اما این بندرگاه‌ها به خط لوله نفتی شمال کرکوک متصل نیستند.
النعمه در این خصوص گفت: «شرکت دولتی «نفت شمال» عراق هفته گذشته استخراج نفت از طریق خط لوله تحت کنترل کردها به سمت ترکیه را به‌عنوان نشانه‌ای از حسن نیت خود برای مذاکره با کردها، از سر گرفت.» وی گفت این پمپاژ نفتی به دستور نخست‌وزیر عراق، حیدر العبادی صورت گرفت که تلاش داشت درک مشترکی از این وضعیت را بین اربیل و بغداد به وجود بیاورد. عبادی گفته است که این کار به دلیل جلوگیری از آسیب به مخازن نفتی صورت گرفته است.
النعمه دراین‌باره افزود: «جریان نفت خام توسط شرکت «نفت شمال» از کرکوک استخراج شده و در حدود ۷۵ هزار بشکه از آن – معادل نیمی از میزان قبلی آن در ماه مارس – توسط منطقه کردستان عراق صادر می‌شود.»
اگر توافق با کردها صورت بگیرد، استخراج و صادرات از طریق این خط لوله تا بیش از ۱۰۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد و به بیش از سطح قبلی آن یعنی ۱۵۰ هزار بشکه در روز می‌رسد.
النعمه گفت: «حدود ۲۰ هزار بشکه از این نفت به پالایشگاه سلیمانیه در منطقه کردستان عراق عرضه خواهد شد و ۳۰ هزار بشکه نیز به‌صورت محلی در کرکوک تصفیه خواهد شد.»
به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، این خط لوله، نفت را به بندر جیهان ترکیه می‌رساند؛ جایی که کردها این میزان نفت را به‌صورت مستقل همراه با نفتی که خود در شمال عراق تولید می‌کنند، در بازارهای بین‌المللی به فروش می‌رسانند. دولت کردستان عراق از ماه مارس از بغداد خواسته است پمپاژ نفت خام کرکوک را برای کمک به اربیل جهت مبارزه با داعش از سر بگیرد.
منابع نفتی در اربیل گفته‌اند که تقسیم کردن نفت کرکوک و فروش آن توسط کشورهای دیگر به اختلافات و مبارزه با داعش لطمه خواهد زد. سخنگوی دولت کردستان عراق در ماه ژوئن به رویترز گفته بود که «مقامات کرد در صورت دریافت ماهانه یک میلیارد دلار از بودجه دولت مرکزی عراق، آماده فروش نفت از طریق کردستان هستند.» کردها در شرایطی خواهان دریافت ماهانه یک میلیارد دلار شده‌اند که دولت عراق از محل صادرات نفت خود از طریق منطقه کردستان نیمی از این مبلغ را نیز به دست نمی‌آورد.
واکنش کردها
بنا به گزارش سایت خبری کردستان ۲۴ عراق، استاندار کرکوک در واکنش به خبر احتمال سوآپ نفتی تهران – بغداد گفت: «ما اجازه نمی دهیم که دولت فدرال عراق نفت کرکوک را با تانکر به ایران بفرستد چراکه آن‌ها باید هزینه‌های بیشتری را برای آلودگی محیط‌زیست از این طریق بپردازند.»
نجم الدین کریم اضافه کرد: «دولت مرکزی بغداد میلیون‌ها دلار به کردستان عراق بر سر انتقال نفت بدهکار است و امیدواریم که بغداد به تعهدات خود در قبال منطقه کردستان عمل کند.»
وی افزود: «مشکل اینجاست که دولت عراق می‌خواهد نفت کرکوک را از طریق تانکر به ایران منتقل کند و نه خط لوله نفتی و ما اجازه این کار را نخواهیم داد.»
