«دالاهو» نام شهرستان و منطقه‌ای سرسبز با آب‌های خروشان در استان کرمانشاه است که در کنار طبیعت بی‌نظیر، وجود آثار تاریخی و باستانی منحصربه‌فرد از دوران مختلف همچون صدر اسلام این منطقه را ممتاز کرده است.
دالاهو با مرکزیت شهر «کرند غرب» در غرب کرمانشاه قرار داشته و با ۱۹۰۰ کیلومتر مساحت و ۱۵۴ روستا، ۵۴ هزار نفر جمعیت را در خود جای‌داده است.
دالاهو از نام کوهی گرفته‌شده و طبق نظر اهالی بومی منطقه این اسم تلفیقی از دو واژه «دال» و «آهو» است، واژه‌هایی در گویش کُردی و لکی که تقریباً در آن منطقه رایج است. دال به معنای عقاب بوده و آن‌گونه که پیداست عقاب‌ها و آهوان بسیاری در این کوه وجود داشته و به همین دلیل نام این کوه بلند را دالاهو گذاشتند.
اهالی منطقه دالاهو از طوایف گوران کرندی، باباجانی و بان زرده و نژاد کرد با گویش کُردی است البته ساکنان با گویش لکی و... هم در این منطقه وجود دارند که در اقلیت هستند.
دالاهو از منظر اکوتوریسم یکی از شهرستان‌های زیبای ایران است و می‌توان ادعا کرد که طبیعتی به زیبایی شمال ایران در منطقه دالاهو وجود دارد که حقیقتاً تا به این لحظه هم ناشناخته مانده است.
ریجاب برگی زیبا از دفتر طبیعت کرمانشاه
یکی از بهترین مناطق که پتانسیل باستانی و اکوتوریسم دارد ریجاب و درواقع همان «ریژآو» به معنای ریزش آب است، چراکه آب در این منطقه به فراوانی یافت می‌شود.
پس از ریجاب از قبرستان ابودجانه می‌گوییم که از قبرستان‌های صدر اسلام به شمار می‌آید و در شهر ریژاو قرار دارد. تعدادی آرامگاه در این قبرستان وجود دارد که به سبک چهارطاقی دوره ساسانی ساخته‌شده، در میان قبور این قبرستان بقعه‌ای دیده می‌شود که میان اهالی به ابودجانه معروف است و از احترام بسیاری نزد آنان برخوردار است.
قلعه یزدگرد اثری شگفت‌انگیز بر فراز کوه دالاهو
بعدازآن به قلعه یزدگرد می‌رسیم، یکی از شگفت‌انگیزترین و مرموزترین قلعه‌های عصر ساسانیان؛ که حقیقتاً هنوز باستان شناسان و آنان که دستی در کار دارند به رمز و رموز آن پی نبرده‌اند و فعلاً ناشناخته است.
این قلعه مربوط به دوره ساسانی و به یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی منسوب است که گفته می‌شود در زمان حمله اعراب به ایران یزدگرد ساسانی و دخترش شهبانو در این قلعه مأمن گزیدند و به این دلیل نام قلعه، یزدگرد شد.
اگر قصد داشته باشید به قلعه یزدگرد سر بزنید از طبیعت‌گردی بی‌نصیب نخواهید ماند. مسیر دسترسی به این قلعه تاریخی از جنگل‌های سرسبز بلوط می‌گذرد و برای رسیدن به آن باید کوه‌پیمایی کرد تا در مکانی مرتفع به قلعه یزدگرد رسید.
آبشار پیران (ریجاب) جلوه‌ای شگفت‌انگیز از زیبایی‌های طبیعت
بعد از قلعه یزدگرد آبشار پیران در این منطقه چشم‌نوازی می‌کند که حقیقتاً همه گردشگران از دیدن این آبشار انگشت‌به‌دهان مانده و از این‌همه زیبایی متحیر از قدرت خالق هستی می‌شوند. آبشار پیران منحصربه‌فرد است و در سراسر ایران نظیر ندارد.
به آرامگاه «بابا یادگار» می‌رسیم. این آرامگاه مربوط به یکی از زاهدان نامدار است اما برخلاف نامی که دارد «بابا یادگار» حتی تشکیل خانواده هم نداده و فرزندی نداشته است با این حال در میان اهالی منطقه به بابایادگار معروف است.
این محل زیارتی و تفریحی بوده و مقبره یکی از پیران زاهد را در خود جای‌داده و یادگار یکی از یاران سلطان اسحاق بوده است که چند روزی از سال پیروانش گرد هم آمده و مراسم و آیین‌های سنتی خود را اجرا می‌کنند. این آرامگاه در روستای «بان زرده» کرند واقع‌شده و نزدیک قلعه است.
بعدازآن به مسجد عبدالله بن عمر می‌رسیم، یکی از تاریخی‌ترین مساجد صدر اسلام که ساخت این مسجد را به عبدالله بن عمر فرزند خلیفه دوم نسبت می‌دهند و مسجدی تک مناره به شمار می‌آید.
وجود آثاری از عصر ساسانیان در دل دره سرخه لیزه
در منطقه دالاهو دره توریستی «سرخه لیزه» راداریم که آثاری از عصر ساسانیان را در خود جای‌داده و در ۲۵ کیلومتری شهر سرپل ذهاب است. در کنار این دره قلعه ساسانیان وجود دارد که شاید اکثریت مردم استان از وجود آن بی‌خبر باشند.
از دیگر مناطق بسیار زیبا در نزدیکی دالاهو طاق گرا است. این طاق از سالم‌ترین آثار باستانی ایران است که نظرات مختلفی در مورد قدمت و پیشینه آن وجود دارد، عده‌ای طاق گرا را به عصر ساسانی نسبت می‌دهند وعده‌ای نیز آن را متعلق به اشکانیان می‌دانند.
کاربرد طاق گرا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و بر اساس تحقیقات تاریخ شناسان و باستان شناسان عده‌ای معتقدند طاق گرا پاسگاه بوده است. آن زمان کرمانشاه در مسیر تیسفون قرار داشته و این محل به‌منزله پاسگاه یا استراحتگاهی از دوره اشکانی و ساسانی بوده است؛ عده‌ای پا را فراتر گذاشته و می‌گویند این طاق بیشتر شمایلی از معماری اشکانی دارد و در جدیدترین نظریه‌ها گفته‌شده که طول روز و شب را با این طاق تخمین می‌زدند و برخی نیز معتقدند استراحتگاهی بین‌راهی از دوره ساسانی است که البته پتانسیل آن را نیز دارد.
در اطراف طاق گرا بنای دیگری ساخته نشده و تقریباً شبیه به شیوه دوره هخامنشی است که آن زمان ایستگاه‌ها و چاپارخانه را داشتیم.
دالاهو هنوز هم ناشناخته است
یکی از راهنمایان گردشگری غرب کشور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: طاق‌بستان و بیستون را همه در ایران می‌شناسند اما مناطقی همچون دالاهو هنوز ناشناخته‌اند و به‌عبارت‌دیگر کمتر معرفی شدند.
نوید چهری بیان کرد: از منظر اقامتی متأسفانه محلی برای گردشگران در شهرستان دالاهو نداریم مگر آنکه خانه‌های محلی پیش‌قدم شوند که در برخی مناطق استان همچون روستاهای زردرویی حرکتی زیبا شروع‌شده و به‌عنوان روستاهای هدف گردشگری شناخته می‌شوند و از آنان به‌عنوان محلی برای اقامت توریست‌ها استفاده می‌شود.
وی با اشاره به وجود روستاهای هدف گردشگری در شهرستان دالاهو گفت: روستاهای هدف گردشگری را در دالاهو داریم اما اینکه به‌عنوان محلی برای اقامت گردشگران از آن‌ها استفاده شود تاکنون حرکتی در این زمینه صورت نگرفته است.
چهری در ادامه بیان کرد: در استان کرمانشاه از ظرفیت آژانس‌های گردشگری به‌خوبی استفاده نمی‌شود و اتحادی میان آنان وجود ندارد. متأسفانه این امر به دلیل ضعف مسئولان استان است. گردشگران بسیاری به تورهای یک‌روزه علاقه‌مند هستند و میراث فرهنگی باید پیش‌قدم شود و از ظرفیت‌های گردشگری استان استفاده کند.
از ظرفیت های گردشگری در کرمانشاه به خوبی استفاده نمی شود
چهری اظهار کرد: تورهای گردشگری صرفاً نباید منحصر به فصل تابستان شود و در زمستان نیز شهرهایی با آب‌وهوای مطلوب داریم اما متأسفانه آژانس‌های مسافرتی کرمانشاه تنها به بلیت‌فروشی اکتفا کرده و از ظرفیت تورهای گردشگری غافل شده‌اند. راهکار این است که آژانس‌های گردشگری وارد کار و لیدرهای گردشگری ساماندهی شوند اما متأسفانه اهمیتی داده نمی‌شود.
وی افزود: جای تأسف دارد که آژانس‌های استان کرمانشاه از این ظرفیت‌ها استفاده نمی‌کنند. متأسفانه همه هم‌وغم آژانس‌ها فروش بلیت شده و توجهی به ظرفیت عظیم تورهای گردشگری نمی‌شود.
چهری بیان کرد: امسال شاهد حضور گروه‌های گردشگری خارجی در فصل تابستان در ایران بودم؛ جالب است که فصل ورود گردشگران خارجی به ایران بیشتر مهر و اردیبهشت است اما امنیت مطلوب در جای‌جای ایران و آیین و رسوم مهمان‌نوازی پای گردشگران را در تابستان نیز بازکرده است.
وی ادامه داد: ظرفیت‌های گردشگری در استان کرمانشاه بسیار زیاد اما نیروهای متخصص برای معرفی آن و تبلیغات اندک است. برخی استان‌ها هرگز ازلحاظ داشتن آثار گردشگری و تاریخی به‌پای کرمانشاه نمی‌رسند؛ در کرمانشاه بزرگ‌ترین غار آبی آسیا راداریم ولی متأسفانه در برنامه آژانس‌ها تور غار قوری قلعه را نمی‌بینم در حالیکه باید میراث فرهنگی تبلیغ و معرفی شود و مسئولان آژانس‌های استان گرد هم‌آیند و از نیروهای خبره استفاده کنند.
تبلیغات ضعیف گردشگری مانعی برای جذب گردشگر به استان است
چهری عنوان کرد: تورهای گردشگری باید برقرار شود و میراث فرهنگی نیز تورهای ویژه با برنامه‌های تشویقی بگذارد تا مردم استقبال کنند.
استان کرمانشاه طبیعت‌گردی، روستاگردی، تاریخ و فرهنگ و در مجموع همه‌چیز را در خود داردوی افزود: استان کرمانشاه طبیعت‌گردی، تاریخ گردی، روستاگردی، تاریخ و فرهنگ و در مجموع همه‌چیز را در خود دارد سالم‌ترین آثار باستانی در کرمانشاه وجود دارد منحصربه‌فردترین کتیبه دنیا و سالم‌ترین اثر سلوکی در این استان بوده و زیباترین چشم‌انداز ایران کوه بیستون است.
چهری تبلیغات ضعیف گردشگری را مانعی برای جذب گردشگر در استان دانست و گفت: احداث یک تله کابین در آبشار پیران منطقه را منحصر و ممتاز می‌کند و سیل خروش گردشگران به منطقه دالاهو را به دنبال خواهد داشت.
سراب کرندغرب ساماندهی می شود
معاون فرمانداری دالاهو در گفت‌وگو با مهر، در خصوص ظرفیت‌های گردشگری شهرستان اظهار داشت: سراب کرند مکانی برای گردشگران و تفرجگاهی شهری محسوب می‌شود یکی از برنامه‌های ما در این شهرستان حمایت از صنایع‌دستی خاص مردم منطقه است.
«حشمت الله رضایی» افزود: ساماندهی صنایع‌دستی در ورودی شهر کرند به‌صورت بازارچه یکی از برنامه‌هاست و برای این مهم پیگیری‌های لازم انجام‌شده، همچنین شهرداری پیگیر فراهم کردن مکان مناسبی برای این بازارچه است.
وی ریجاب را یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه غرب دانست و گفت: ریجاب از تجمیع ۶ روستا به شهر تبدیل‌شده و از محل کمیته برنامه‌ریزی اعتباری برای تهیه طرح جامع شهری با نگاه گردشگری در فضای سبز و باغات این منطقه اختصاص یافت.
تبلیغات گردشگری در منطقه به‌روز نیست
این مسئول با اشاره به ساماندهی «سراب کرند» به‌عنوان یکی از برنامه‌های شهرستان دالاهو بیان کرد: متأسفانه تبلیغات گردشگری در منطقه بروز نیست و هماهنگی‌هایی صورت گرفته تا برنامه گردشگری برای منطقه ریجاب از سوی صداوسیما تهیه و پخش شود.
وی اضافه کرد: فرمانداری دالاهو برای ساماندهی سراب کرند اعتباراتی در نظر گرفته تا این مهم با مشارکت یک شرکت توسعه گردشگری و توجه مدیرکل میراث انجام شود، بخشی از پروژه اجراشده و فاز دوم در حال انجام است.
پتانسیل گردشگری کرمانشاه خارج از وصف است و به رغم اینکه این استان آثار باستانی و طبیعی زیادی را در خود جای‌داده جای تأسف دارد که مسئولان در شناساندن و معرفی آثار این استان و به‌ویژه منطقه دالاهو کوتاهی کرده‌اند.
شایسته است مسئولان میراث فرهنگی از کارشناسان خبره و نیروهای متخصص مدد بگیرند تا انقلابی در حوزه گردشگری استان ایجاد شود. در این میان رسانه ملی هم آن‌گونه که باید آثار باستانی و طبیعی و اکو توریستی شهرستان دالاهو را به سمع و نظر مردم نرسانده و در این زمینه جای اهتمام بیشتری وجود دارد
