هوشنگ جاوید، اسلام شناس و پژوهشگر فرهنگ ایران در خصوص کفن و دفن مردگان گفت: کفن پوشاندن، دفن کردن، غسل کردن و تمامی فعالیتهایی که مسلمانان روی مردگان انجام میدهند، همگی بر اساس دستورهای دینی است. البته این فعالیتها با کمی تفاوت پیش از ظهور اسلام، در تاریخ ایران وجود داشته است و کفن و دفن مردگان در ایران به دوران ساسانیان برمیگردد.
وی در خصوص فلسفه کفن پوشاندن به مردگان اظهار داشت: علت کفن پوشاندن بر مردگان این است که در حین تشییع جنازه حجابی مختصر بر تن آنان باشد. از آن جایی که جنس کفنها از کتان و نخ است، پس از مدت کوتاهی این کفنها میپوسد و از بین میبرد. نکته جالب در خصوص کفن اینکه دین اسلام در توضیحاتی که برای زندگی پس از مرگ داده، به کفن و لباس مرده اشاره ای نکرده و نگاهش صرفاً معطوف به روح آدمی است.
جاوید در خصوص دفن کردن مردگان در خاک بیان کرد: چون جنس انسان از خاک است و تنها در آنجا تجزیه میشود، مردگان را در خاک دفن میکنند. در واقع هم خاک کردن و هم کفن پوشاندن مرده برای تجزیه شدن هر چه زودتر جنازه به صورت طبیعی است.
وی در خصوص تخریب قبرها در تاریخ ایران گفت: تاریخ ایران سه دوره اساطیری، ظهور دین و پس از دین دارد. در دوران اساطیری در بسیاری از نقاط ایران قبرستان وجود نداشته است، هر کسی که از دنیا میرفت و به خاک سپرده میشد، پس از 30 سال قبرش را تخریب می کردند و در همان مکان خانه، زمین زراعی و چیز های دیگر درست میکردند، در این دوران انسان ها اجازه نمی دادند، قبرستان ها گسترش پیدا کنند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام ادامه داد: در دوران ظهور اسلام تخریب قبرها را به 50 سال پس از دفن مردگان افزایش پیدا کرد و هماکنون که ما در دوران پس از ظهور دین زندگی میکنیم، میشود قبرها را پس از یک قرن تخریب کرد.
جاوید درخصوص آداب رسوم گذشتگان در برخورد با مردگان گفت: در تاریخ ایران، در نقاط گوناگون و در زمانهای مختلف، مردگان به شکل های مختلف دفن میشدند. در برخی مکانها مانند شاهرود، مردگان را درون چاه ها و در برخی جاها در بلندیها مانند تپه ها و در معرض تابش خورشید دفن میکردند.
وی یادآور شد: در دوران اساطیر ایرانیان که عموما زرتشتی بودند، مردگان را پس از سه سال نبش قبر میکردند و استخوانهایشان را در استودان (کوزه های سفالی مخصوص قرار دادن استخوان مردگان) قرار میدادند.
جاوید اظهار داشت: رفتارهایی که ایرانیان با مردگان داشتند، فرایندی تاریخی بوده که در دوران مختلف از دین، فرهنگ، تاریخ، خرافات و غیره تأثیر گرفته است.