المانیتور در گزارشی نوشت: هر روز سرنخهای بیشتری درباره ارتباط فتحالله گولن – فعال مدنی ترکیهای مقیم آمریکا – و شبکه طرفداران او با کودتای نافرجام اخیر در این کشور یافت میشود. اما تا زمانی که موضع ضدایرانی جنبش حامی فتحالله گولن مورد توجه قرار نگیرد، نمیتوان به یک تصویر کلی و روشن در این ارتباط دست یافت.
مواضع ضدایرانی گولن در درجه نخست ریشه در ایدئولوژی او دارد که "شیعه سیاسی" را یک تهدید میداند. گولن زمانیکه در سال 1997 در مصاحبه با یک نشریه ترکیهای "اشاعه یک قرائت فرقهای از اسلام را در قالب انقلاب اسلامی" به ایران نسبت داد، به وضوح تمایلات ضدایرانی خود را بر همگان نمایان کرد. وی همچنین در این مصاحبه با اشاره به رقابت تاریخی ایران با ترکیه، پارسها را به "توسعهطلبی در منطقه" متهم کرد.
گولنیها (طرفداران فتحالله گولن) در طول سالیان گذشته همواره در جنگ قدرت خود با حزب حاکم عدالت و توسعه، "ایرانهراسی" را به عنوان یک ابزار مورد استفاده قرار دادهاند و در این میان، هاکان فیدان – رئیس سرویس اطلاعاتی ترکیه و معتمد نزدیک رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور – عمدتاً به دلیل مذاکرات صلح با شبهنظامیان حزب کارگران کردستان (پکک) هدف اصلی این حملات بوده است.
گولن، پکک را - بویژه در مناطق کردنشین جنوب شرقی ترکیه - تهدیدی برای موجودیت شبکه هواداران خود میداند و درست به همین دلیل بود که نخستین رویارویی وی با اردوغان در فوریه سال 2012 بر سر مسئله کردها شکل گرفت.
فیدان در آن سال برای شهادت درمورد مذاکرات اسلو (اولین مجموعه از مذاکرات سرویس اطلاعاتی ترکیه و پکک در سال 2009-2008 که به آغاز فرایند "اکنون شکستخورده" صلح منجر شد) به دادگاه فراخوانده شد؛ اما با توصیه اردوغان که معتقد بود این دادخواهی از سوی گولنیها هدایت میشود، از انجام این کار سرباز زد. جالب آنکه وکیلی که مسئولیت این پرونده را برعهده داشت، چندی بعد از ترکیه فرار کرد.
از این نقطه به بعد، پیکان حملات رسانههای وابسته به گولن به سمت ایران تغییر جهت داد. ادعای حمایت ایران از پکک یکی از این موارد بود که باعث شد سفیر وقت ایران در آنکارا یادداشتی را در اعتراض به این اتهامزنی در روزنامه "زمان" ترکیه چاپ کند.
در راستای سیاست ایرانهراسی جنبش گولن، گزارش سال 2013 واشینگتن پست که در آن ادعا شده بود فیدان نام 10 ایرانی مظنون به همکاری با سرویس جاسوسی اسرائیل (موصاد) رادر اختیار ایران قرار داده است نیز با پوشش گستردهای در مطبوعات حامی گولن مواجه شد.
شبکه حامی گولن همچنین در سال 2014 با ادعای نفوذ اطلاعاتی ایران در ترکیه، گروه ترکیهای "توحید سلام" را یک گروه وابسته به تهران معرفی کرد و خواستار تحقیق دستگاه قضایی ترکیه در این باره شد. به گفته "هاکی اوگور" - عضو ارشد مرکز مطالعات ایران در آنکارا – یک دیپلمات وابسته به گولن که هنوز هم در دستگاه دیپلماسی ترکیه حضور دارد، در پشت این پروندهسازی علیه ایران قرار داشت. این پرونده تنها زمانی مختومه شد که اردوغان شخصاً در آن مداخله کرد.
علاوه بر ضربه زدن به دولت اردوغان، گولنیها در طول سالیان اخیر از ابزار ایرانهراسی برای مقابله با علویان ترکیه نیز استفاده کردهاند. در همین راستا، روزنامه زمان که از رسانههای وابسته به گولن به شمار میرود در سال 2013 مدعی شد که حدود 700 نفر از رهبران علویان ترکیه در فاصله سالهای 2010 تا 2013 برای ملاقات با آیتالله علی خامنهای – رهبر معظم ایران – به این کشور سفر کردهاند.
گفته میشود که گولنیها در دستگیری رضا ضراب – تاجر ایرانی فعال در ترکیه – که اکنون به اتهام نقض تحریمهای ایران در آمریکا در بازداشت به سر میبرد نیز نقش اساسی داشتند؛ چراکه قضات و دادستانانی که در سال 2013 علیه ضراب و 3 وزیر کابینه اردوغان به اتهام فساد مالی به ارائه کیفرخواست پرداختند، از اعضای جنبش گولن بودند. هرچند این پرونده نیز با دخالت اردوغان مختومه اعلام شد، در نهایت 3 وزیر موردنظر مجبور به استعفا شدند.
مسئله مهم دیگری که ظاهراً در راستای سیاست ضدایرانی گولنیها برنامهریزی و اجرا شده است، اقامت فتحالله گولن در آمریکاست. برخی کارشناسان معتقدند گولن به این دلیل در تبعیدی خودخواسته، آمریکا را به عنوان محل اقامت خود انتخاب کرده است تا با بهرهگیری از فضای سیاسی خصمانه این کشور علیه ایران، بهتر بتواند سیاستهای ضدایرانی خود را به پیش ببرد.
ضمن اینکه او با حضور در آمریکا بهتر میتواند بر سیاستهای واشینگتن و تلآویو علیه تهران تاثیرگذار بوده و در کنار آن، با توسل به ابزار ایران هراسی و نزدیک کردن خود به آمریکا بیش از پیش به حزب حاکم عدالت و توسعه و شخص اردوغان ضربه بزند.