قضیه ساده است... از دستاوردهایی که برای «برجام» وعده داده بودند خبری نیست و حالا باید کاری کرد.
یکی از آن کارها هم فرستادن شحنه‌ها سروقت مردم بعد از هجوم به منتقدیان است.
کار داروغه‌ها و شحنه‌ها هم اعتراض به مردم است... که چرا دستاوردهای برجام را نمی‌بینید؟! حرفتان هرگز پذیرفتنی نیست.
***
آغاز: برجامِ دولت یازدهم از ابتدا حاوی وعده و وعید‌های رنگ و وارنگ به مردم بود.
از وعده‌هایی برای حل مشکلاتی خیالی مثل آب خوردن تا حرف‌های پرطمطراقی مثل سکوی پرش اقتصادی بودن برای جوانان و تا وعده‌ی گفته نشده اما نشان داده شده‌ای مثل «ارزانی».
اکنون ماه‌ها از آن قول و قرارها می‌گذرد و دیگر نه‌تنها کسی به مردم وعده و وعید نمی‌دهد بلکه پای بهانه‌تراشی برای بی‌دستاوردی برجام و بیان قاصر و مقصّر این بی‌دستاوردی به میان آمده است.
در عین حال اما قضیه جلوه‌های جدیدتر و جالب‌تری هم به خود گرفته و آن «اعتراض عناصر ستاد برجام به مردم» است.
زیباکلام: ﺑﺎ ﮐﻤﺎﻝ ﺗﺄﺳﻒ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﯾﮏ ﺑﺎﺯﯼ ﻓﻮﺗﺒﺎﻝ ﺁﻥﮔﻮﻧﻪ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﭘﯿﺮﻭﺯﯼ ﻭ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﯿﭻ ﻭﺍﮐﻨﺸﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﺪﺍﺩﻧﺪ. ﺍﯾﻦ ﺑﯽﺗﻔﺎﻭﺗﯽ ﯾﻘﯿﻨﺎً ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻋﺪﻡ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﺍﺯ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎﯼ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
اعتراضی که اگرچه در پیشابرجام هم سابقه داشت اما گویا مردم، اکنون و در پسابرجام هم باید پذیرای آن از سوی ستاد برجامیان باشند.
*زیباکلام: مردم ناآگاهند...
صادق زیباکلام، از فعالان شهیر اصلاح‌طلب در فروردین 94 و پس از اعلام توافق لوزان، طی یادداشتی که ظاهراً با محتوای تبریک نوشته شده بود اما در باطن آن، اعتراض به مردم برای عدم برگزاری جشن هسته‌ای نیز دیده می‌شد، گفته بود:
«ﺑﺎ ﮐﻤﺎﻝ ﺗﺄﺳﻒ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﯾﮏ ﺑﺎﺯﯼ ﻓﻮﺗﺒﺎﻝ ﺁﻥﮔﻮﻧﻪ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﭘﯿﺮﻭﺯﯼ ﻭ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﯿﭻ ﻭﺍﮐﻨﺸﯽ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﺪﺍﺩﻧﺪ. ﺍﯾﻦ ﺑﯽﺗﻔﺎﻭﺗﯽ ﯾﻘﯿﻨﺎً ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻋﺪﻡ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﺍﺯ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎﯼ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.»[1]
دولت و سایر فعالان اصلاح‌طلب البته به این سخنان زشت واکنشی نشان ندادند و ترجیح دادند از کنار آن با سکوت، عبور کنند. اما همان سکوت‌ها بود که اکنون، کار ستاد برجام را به اعتراض به مردم و حتی شاید اخذ روش‌های استالینیستی به منظور «اجباری شدن لمس دستاوردهای برجام» رسانده است.
*لیلاز: اینکه مردم بگویند در زندگی‌شان آثار برجام احساس نمی‌شود، پذیرفتنی نیست
سعید لیلاز، از فعالان سیاسی و تحلیلگران اقتصادی اصلاح‌طلب است که گفته می‌شود در سمت ریاست کمیته اقتصادی حزب کارگزاران سازندگی نیز فعالیت می‌کند.
او کسی است که قبل از توافق موقت ژنو در سال 92 طی اظهاراتی پیرامون دستاوردهای این توافق گفته بود:
«در کوتاه مدت دریافت‌های ارزی ایران بین 50 تا 100 درصد افزایش خواهد یافت... این توافق ما را قادر می‌کند که فوری‌ترین مسایل معیشتی را حل کنیم و در صنایع مختلف مانند صنایع پتروشیمی پیشرفت داشته باشیم.»[2]
آقای اقتصاددان! قبل از این صحبت‌ها هم در اشاره به مکالمه تلفنی روحانی با رئیس جمهور آمریکا اظهار کرده بود:
«مشاهده می‌کنیم که به محض مکالمه تلفنی بین روحانی و اوباما و سیاست جدید روحانی، ثبات و پیش‌بینی‌پذیری به بازار اقتصاد ایران حکمفرما شده است و در نتیجه ما شاهد کاهش شدید تورم به خصوص در حوزه مواد غذایی هستیم.»[3]
روحانی هم‌اکنون 30 میلیون رأی دارد و قهرمان واقعی عدالت‌پروری است...[4] شاید عجیب باشد اما این جملات را هم سعید لیلاز در سال 92 و در رثای رئیس جمهور روحانی گفته است.
جدای از تمام این صحبت‌ها اما رئیس کمیته اقتصادی حزب کارگزاران که ماه‌ها بعد در پسابرجام اینطور گفت که توافق برجام رافع مشکلات ایران نیست و ما به چیزی به نام «فراتوافق» نیاز داریم و یا اینطور گفت که در مورد دستاوردها و نتایج برجام، حرف‌های بزرگنمایی شده را به مردم گفته‌اند؛ ولی به تازگی سخنان دیگری را هم بر زبان آورده است.
لیلاز در مصاحبه با شماره 185 نشریه «تجارت فردا» گفته است:
«اینکه مردم بگویند که در زندگی روزمره‌شان آثار برجام احساس نمی‌شود، پذیرفتنی نیست، به این دلیل که اگر مانند سال‌های 1391 و 1392 نرخ تورم مواد غذایی به 50 درصد می‌رسید، آنگاه یک بحران اجتماعی بزرگ رخ می‌داد. یا اگر قدرت خرید مردم افزایش یا حتی بهبود پیدا نمی‌کرد، و نیز قدرت پیش‌بینی‌پذیری به اقتصاد کشور برنمی‌گشت، اکنون شاهد وضعیتی نامطلوب می‌بودیم.»
البته این تنها باری نیست که اصلاح‌طلبان و کارگزارانی‌ها از جانب مردم حرف می‌زنند.
شهربانو امانی، از فعالان زن اصلاح‌طلب و دیگر عضو حزب کارگزاران هم در شهریورماه سال گذشته و در پیشابرجام، طی مصاحبه‌ای اظهار کرده بود:
«مشکلات اقتصادی حل نشد ولی فشار از مردم برداشته شد!»[5]
اگر روحانی پیروز نشود مردم انقلاب می‌کنند، اقبال عمومی مردم به اصلاح‌طلبان است و مردم از برقراری روابط با آمریکا استقبال می‌کنند! هم از جمله سایر مقولاتی است که اصلاح‌طلبان به نمایندگی از مردم گفته‌اند و رد شده‌اند.
با تمام این اوصاف اما «برجام» چیز دیگریست و ستاد برجام این‌بار را با مردم طرف است نه همچون همیشه با منتقدان! و دیگر نمی‌شود با «دستاوردسازی» و اِجبار برای لمس دستاوردهای موعودی که هیچگاه وقوع نیافته‌اند، کاری را پیش برد.
سعید شریعتی: روحانی اگر بتواند نشان دهد که منطق و روح حاکم بر برجام که منطبق با طبع عمومی جامعه "چهل ساله" ایران بوده است، کماکان الگوی عمل و محور برنامه سیاسی و اقتصادی و اجتماعی اوست، می‌تواند به حمایت اکثریت این جامعه (در انتخابات) امیدوار باشد
در عین حال اما تلاش برای اجباری شدن لمس دستاوردهای برجام، گویا فقط یکی از راه‌های ممکن برای عبور بی‌سر و صدا از شکست وعده‌های برجامی دولت و اصلاح‌طلبان به مردم است و انگار گزینه‌های دیگری هم در این میان به چشم می‌خورند.
*مقصّرتراشی برای بی‌دستاوردی برجام!
ستاد برجام، پس از روشن شدن بی‌دستاوردی مذاکرات برای مردم در یکسالگی برجام، گویا به «مقصّرتراشی برای بی‌دستاوردی برجام» نیز روی آورده است.
ولی‌الله سیف و اسحاق جهانگیری، رئیس بانک مرکزی و معاون اول دولت یازدهم در این زمینه صراحتاً صحبت‌هایی را طرح کرده مبنی بر اینکه دست‌هایی ناپاک در کارند تا نگذارند دستاوردهای برجام آشکار شود.[6]
آنها البته نگفته‌اند که این کدامین دست‌های ناپاکی هستند که از دولت و تمام وزرایش نیز کارکشته‌تر و پرقدرت‌تر هستند که می‌توانند اجازه عدم رؤیت دستاوردهای برجام را صادر کنند؟!
همانطور که هیچکدام از دولتی‌ها پس از توافق موقت ژنو در سال 92 هم حاضر نشدند توضیح بدهند که منظور مقاله «علی خرّم» در یکی از نشریات اصلاح‌طلب از عبارت «تفکرات بانفوذ نگذاشتند دستاوردهای توافق موقت ژنو آشکار شود» چه بود؟!
*وعده‌ها را چه کسی مطرح کرد؟! برجام پیرمردها هم از راه رسید
دولت می‌خواست یا نمی‌خواست اما در ظاهر و باطنِ تمام وعده‌های برجامی خود به مردم، بحث «رفع تمام تحریم‌ها» و «ارزانی» را مطرح کرده است.
این مسئله تا آنجا پررنگ است که حتی مقامات کابینه دو دولت ایران و آمریکا هم در اقوال و اقاریر خود به آن اشاره کرده و آسیب‌های آن را برشمرده‌اند. (اشاره به بخشی از نامه 4 وزیر کابینه به روحانی و همچنین صحبت‌های اخیر جان برنان، رئیس سازمان سیا)
و ستاد برجام اکنون به زعم خود با راهکارهایی که در بالا به آن اشاره شده، تلاش می‌کند تا این وعده‌ها را از ذهن مردم پاک کند و برجامِ روحانی را نیز پردستاورد جلوه دهد.
فرایندی که البته معلوم نیست به کدامین سرانجام بیانجامد؟!
در کنار مقولاتی که در بالا به آن اشاره شد، رفتارهای دیگری نیز از جانب ستاد برجامیان درز کرده است که جملگی تقلّایی ناموفق برای زدودن وعده‌های برجام از ذهن مردم و رفع این سؤال هستند که اگر برجام نمی‌تواند تمام تحریم‌ها را رفع و گشایش اقتصادی ایجاد کند پس اساساً برای چه منعقد شد؟! و آنهمه رفت و آمد و نشست و برخاست برای چه بود؟!
از جمله آن رفتارها می‌توان به نشر توضیحات عجیب و غریب درباره چرایی بی‌دستاوردی برجام و حتی طرح مقولاتی مثل «برجام پیرمردها» در ذهن افکار عمومی ایران اشاره کرد.
برخی دولتی‌ها اخیراً به کرّات عنوان می‌کنند که برای تحقق دستاوردهای برجام نیاز به «زمان» داریم. رئیس اتاق بازرگانی نیز در گفته‌ها و نوشته‌هایش اینطور بیان می‌کند که فضای داخلی ایران آماده بهره‌برداری از فضای رفع تحریم‌ها نبوده است و کسانی مثل «علی مطهری» و «غلامحسین کرباسچی» هم اظهار کرده‌اند که رئیس‌جمهور روحانی از اول هم وعده خاصی به مردم نداده بود و یا این روحانی نبود که همه چیز را به مذاکرات گره زد!
در این اواخر نیز، سعید شریعتی، از فعالان اصلاح‌طلب طی یادداشتی در تحلیلی در نشریه تجارت فردا نوشته است:
«روحانی اگر بتواند نشان دهد که منطق و روح حاکم بر برجام که منطبق با طبع عمومی جامعه "چهل ساله" ایران بوده است، کماکان الگوی عمل و محور برنامه سیاسی و اقتصادی و اجتماعی اوست، می‌تواند به حمایت اکثریت این جامعه (در انتخابات) امیدوار باشد»!
به این گستره‌ی راهکارهای ستاد برجام برای بی‌دستاوردی مذاکرات، البته و شوربختانه باید تناقض‌گویی برخی اعضای تیم مذاکره‌کننده دولت را نیز افزود که در سالگرد برجام در حالی که می‌گفتند افتخار ما عدم تناقض‌گویی است اما تناقضاتی را به زبان آوردند که حتی در ردّ آنها فایل‌های تصویری فراوانی نیز وجود داشت و مردم آنها را دیدند.
و در کنار تمام این دغدغه‌ها و تقلّاهای فراوان برای منسی شدن برجام و قول و قرارهایش از ذهن مردم و نظام، مشخص نیست چرا ستاد دولتی برجام هنوز هم حاضر نیست به گزینه‌ای به نام «عذرخواهی از مردم» بیاندیشد؟!
سعید لیلاز، که این گزارش به ابتنای سخن عجیب و غریب او نوشته شده بود، در بخشی از همین صحبت‌ها اینطور تصریح می‌کند که من این گزاره را قبول می‌کنم که ممکن است مردم به دلیل مطالبات اقتصادی که دارند، از دولت آقای روحانی عبور کنند...[7]
1_ http://www.khabaronline.ir/detail/407078/Politics/parties
2_ http://www.jamaran.ir/NewsPrint.aspx?ID=32848
3_ http://www.farhangnews.ir/content/107325
4_ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931217001648
5_ http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13940615001367
6_ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13941117001342
7_ نشریه تجارت فردا_ شماره 185
