در حالی که ترکیه هنوز در شرایط و تحولات حاصل از کودتای نافرجام به سر میبرد، یک وبلاگنویس ترک از فعالیت یک شرکت مشاورهای نظامی و دفاعی و آموزش نیروهای ارتش موازی «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه به دست این شرکت خبر داد.
اعتقاد اردوغان به ضرورت تشکیل یک ارتش موازی
اردوغان از زمانی که بهنمایندگی حزب عدالت و توسعه در ترکیه قدرت را در دست گرفته است، بهخوبی میداند که در یک کشور لائیک یک حزب اسلامی برای او تسلط بر تمام امور را به ارمغان نمیآورد، زیرا ارتش حاضر است در صورت نیاز برای نابودی هرگونه خطر علیه مفاهیم سکولار از پادگانها خارج شود، از همین رو متقاعد شد که چارهای ندارد جز اینکه یک قدرت موازی با ارتش در داخل ایجاد کند تا دوام قدرت خود را تقویت کند.
پیگیری نتایح و تحولات حاصل از کودتا در ترکیه از سوی رسانههای مختلف
در این میان پس از کودتای نافرجام شنبهشب گذشته در ترکیه، رسانههای جهان عرب و نیز سراسر جهان این روزها مشغول پیگیری کودتای مزبور هستند تا دلایل و انگیزه برخی نیروهای ارتش ترکیه از تلاش برای کودتا علیه اردوغان و دولت او و نیز عواقب عملی کودتا و نتایج حاصل از آن را مورد بررسی قرار داده و روشن کنند.
روشن است که عوامل متعددی موجب شد یک گروه از نظامیان دست به اقدامی بزنند که برخی آن را سست و بیاساس و برخی دیگر آن را شتابزده برشمردهاند.
در این میان بسیاری از کارشناسان و ناظران نیز به اقدامات اردوغان و حزب او در جامعه ترکیه در 13 سال گذشته در دو بعد اجتماعی و سیاسی اشاره کرده از آزادیهای سرکوب شده و کودتا علیه پدیده کمالی (کمال آتاتورک) و تلاش برای ریشهکن کردن آن بهمنظور بازگشت به دوران عثمانی سخن گفتند.
افشاگری نسخه ترکیهای مجتهد سعودی از یک شرکت نظامی
به هر حال برخی نکات ریز که چند روز پیش از کودتای نافرجام رخ داد، قابل توجه است از جمله اینکه در آغاز ماه جاری میلادی گروهی از نمایندگان حزب «جمهوری» در پی گزارشهای مطبوعاتی برگرفته از افشاگریهای «فؤاد عونی» وبلاگنویس ترک، رئیس پارلمان را به توضیح خواستن از دولت فراخواندند.
مضمون افشاگری فؤاد عونی که نسخه ترکیهای از مجتهد سعودی است، مربوط به یک شرکت مشاورهای نظامی و امنیتی بهنام صادات است.
بر این اساس «مرسین فکری» نماینده پارلمان ترکیه با ارسال نامهای به «بن علی یلدریم» نخست وزیر این کشور در خصوص این شرکت نوشت: پس از اینکه فؤاد عونی در صفحه توییتر خود ادعاهای جنجال برانگیزی در مورد شرکت صادات منتشر کرد، این شرکت این اواخر موجب بحث و جدل در جامعه ترکیه شد.
تأخیر در جلسه توضیح خواستن از دولت در پارلمان
بر اساس درخواست نمایندگان مبنی بر توضیح خواستن از دولت قرار بود جلسه توضیحخواهی از دولت برگزار شود اما کودتا موجب به تعلیق افتادن این جلسه تا زمان نامعلوم شد.
شرکت صادات چیست؟
صادات در سایت شرکت در معرفی خود آورده است:
این شرکت با حمایت 64 افسر که در نیروهای مسلح ترکیه خدمت کردند، تأسیس شد.
اما «عدنان تنریویردی» رئیس این شرکت که یک ژنرال بازنشسته است میگوید که وی تحت تأثیر شرکتهای مشاوره دفاعی در غرب قرار گرفته و در صدد برآمد که شرکت او یک نمونه اسلامی از این شرکتها باشد که در زمینه ارائه کمک به تمام کشورهای اسلامی فعالیت کند.
این ژنرال اسلامگرا سال گذشته در پی طرح اتهاماتی علیه اردوغان و اطرافیانش مبنی بر دفاع از داعش به محور مطالب روزنامههای مخالف ترکیه تبدیل شد.
اطلاعیه استخدامی شرکت صادات
جالب اینکه شرکت صادات در سایت اینترنتی خود با انتشار اطلاعیهای بهزبان عربی برای استخدام دهها مکانیک مسلط به زبان عربی برای نگهداری و حفظ ماشینهای دودیفرانسیل هاموی فراخوان داد.
این اقدام موجب شد روزنامههای ترکیه این شرکت را به نگهداری از ماشینهای داعش در رقه و ارائه خدمات به اتباع لیبی وابسته به نیروهای «فجر لیبی» متهم کنند.
جنجال بر سر فراخوان استخدامی و حذف آن از صفحه شرکت صادات
پس از بالاگرفتن سروصدای رسانهای در مورد فراخوان شرکت صادات این اطلاعیه از صفحه شرکت مزبور حذف شد.
اما نکته مهم اینکه این اطلاعات که سال گذشته بر سر زبانها بود بار دیگر در اواخر ژوئن کنار اطلاعات جدیدی که فؤاد عونی در صفحه توییتر خود منتشر کرده بود، مطرح شد.
اطلاعات عونی حاکی از این بود که سازمان اطلاعات آمریکا و آلمان در صدد انتشار گزارشهای اطلاعاتی هستند که در آن دست داشتن اشخاص نزدیک به اردوغان در انفجارهای اروپا بهدست داعش اثبات شده است، حال آنکه روسیه نیز در سال 2015 اطلاعاتی را مبنی بر رابطه اردوغان و اطرافیانش با داعش در ارتباط با تجارت نفت و کمکهای لجستیکی به این گروه تروریستی منتشر کرد.
عونی در صفحه خود در این باره نوشت، اردوغان از این اطلاعات به وحشت افتاده احساس کرد که در تنگنا قرار گرفته است، در نتیجه به یکی از معاونان خود بهنام «عبدالله تونکلی» دستور داد که به عدنان تنریویردی رئیس شرکت مزبور دستور دهد که در ترکیه بماند و از سفر به خارج خودداری کند، زیرا نمیخواهد وی رسوا شده و سخنچینان در غرب بیش از این دراینباره سخن پراکنی کنند.
اما «فکری ساغلار» نماینده پارلمان ترکیه در مورد صادات گفت که یکی از مواردی که نخست وزیر باید به آن پاسخ دهد مربوط به آموزشهای صادات میشود.
توقف ظاهری آموزش داعشیها از سوی شرکت صادات
بهگفته فکری ساغلار اخیراً پس از آنکه سرویسهای اطلاعاتی غرب اطلاعاتی را در مورد آموزش اعضای داعش از سوی افسران این شرکت منتشر کردند، این آموزشها اخیراً متوقف شد در حالی که تأسیسات پنهانی این شرکت در داخل ترکیه عملیات آموزش را ادامه داد.
همچنین وی میگوید که برخی از جوانان که به این آموزشها پیوستند وابسته به گروههای نزدیک به حزب عدالت و توسعه هستند.
سابقه هشدار در مورد فعالیت شرکت صادات
ساغلار پیش از کودتای اخیر در ترکیه در مورد خطر فعالیت صادات در آینده هشدار داده بود و فعالیت آن را بهمثابه زمینهای برای جنگ داخلی احتمالی دانسته و همچنین هشدار داده بود که حتی این احتمال وجود دارد که در برخی نقاط در داخل و خارج کشور بهمنظور تحقیق اهداف مشکوک عملیات ترور و تخریب صورت بگیرد و این چیزی است که عملاً در دو روز گذشته در برخی شهرهای انطاکیه و برخی محلههای استانبول رخ داده است و ابعاد طایفهای و قومیتی پیدا کرده است.
به هر حال بیتردید این شرکت هیچ مجوز رسمی برای کار در زمینه آموزش و مشاوره نظامی دریافت نکرد اما بهعقیده ساغلار، حزب عدالت و توسعه مجوز ویژه و غیرعلنی کار را به این شرکت اعطا کرد تا جایگزین نیروهای مسلح شود و این موضوعی است که این نماینده پارلمان ترکیه پیش از کودتای نافرجام در مورد آن صحبت کرد.
نکته قابل ملاحظه اینکه پس از کودتا در همان شب تصاویری بهطور مستقیم از تلویزیونهای ترکیه پخش شد که در آن برای چند لحظه جوانانی با لباس شخصی دیده شدند که تفنگهای خودکار به دست داشته در خیابانهای استانبول حضور داشتند.
در همین ارتباط یک منبع مخالف ترکیه بعید نمیداند که این افراد سربازانی باشند که شرکت صادات آموزش داده است.
همچنین «الهان تنیر» روزنامهنگار و کارشناس ترک مقیم واشنگتن میگوید که اردوغان از جمعه گذشته از مجموع 358 ژنرالی که در سراسر ترکیه خدمت کردهاند، 103 افسر با درجه ژنرال و دریادار را بازداشت کرده است که این تعداد 30 درصد ژنرالهای نیروهای مسلح به شمار میآیند و اردوغان 72 ساعت پس از کودتا آنان را برکنار کرد.
افسران ارتش موازی جایگزین نیروهای برکنارشده
تنیر یادآور شد که بعید نیست اردوغان افسران و مردان خود را که در ارتش موازی آموزش دیدهاند، جایگزین افراد برکنار شده کند آن هم در شرایطی که برخی گفتهها حاکی از این است که موجی از برکناریها تمام مخالفان در بخش آموزش و رسانهها و نیز مطبوعات را در بر خواهد گرفت همانطور که چند ساعت پس از کودتا حدود سه هزار قاضی از دستگاه قضاوت برکنار شدند.
سکوت مصلحتی افسران مخالف اردوغان
دلیل شکست کودتا و نیز دلایلی که گروهی از افسران را به عملی کردن آن سوق داد، هرچه باشد جزییات واقعی را افسرانی که شورش کردهاند میدانند و البته پرواضح است که با توجه به شرایط کنونی ترکیه احزاب مخالف ترجیح دادند که سر خود را پایین بگیرند تا توفان کودتای معکوس اردوغان تمام شود زیرا اکنون زمان برای پافشاری مخالفان برای تکمیل روند رو کردن پروندههای فساد اردوغان مناسب نیست چرا که وی در اوج انتقام و تسویه حساب مخالفان خود به سر میبرد در نتیجه احتمال دستگیری و یا اعدام وجود دارد آن هم در شرایطی که محافل وابسته به اردوغان از احتمال اصلاح قریب الوقوع قانون اساسی برای اعمال مجدد مجازات اعدام سخن میگویند.