یکی از مؤسسات تحقیقاتی عربستان سعودی با نام «مرکز مطالعات ایران خلیج» طی گزارشی به بررسی نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه می‌پردازد و نتیجه می‌گیرد که ایران، حاکم واقعی و قدرت بلامنازع سوریه است و اوضاع فعلی و آینده سوریه را او تعیین می‌کند. این نتیجه‌گیری در واقع اعتراف به شکست عربستان سعودی در موضوع سوریه و ناامیدی از آینده آن است.
نویسنده گزارش در قالب آینده‌پژوهی و پیش‌بینی وقایع آینده به ایالات متحده پیشنهاد می‌کند که برای دستیابی به اهداف خود و مقابله با نفوذ ایران، دست به مداخله نظامی در خاک سوریه بزند. او البته قدرت و نفوذ ایران را غیرقابل کنترل می‌داند و معتقد است که مقامات ایران از مداخله نظامی آمریکا در منطقه نیز برای دستیابی به منافع خود استفاده خواهند کرد، همانطور که در عراق و افغانستان چنین کردند.
مطالعه گزارش فوق به ما کمک می‌کند که با نوع نگاه تصمیم‌گیران عربستان سعودی و برنامه‌های آتی آن‌ها آشنا شویم. این مؤسسه در گزارش خود این‌گونه نوشته است مبارزه آمریکا با تروریسم در تحکیم جایگاه ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای با نفوذ گسترده سهیم بود. واشنگتن با دخالت‌هایش در خاورمیانه، فرصت مناسبی برای ایران در جهت دستیابی به جایگاه رفیع منطقه‌ای و جهانی ایجاد کرد. پس از آمریکا، انقلاب‌های موسوم به بهار عربی [بیداری اسلامی] در اوایل سال 2011 میلادی که بسیاری از کشورهای عربی را درگیر امور داخلی خود کرد، فرصت مناسبی به ایران داد تا نفوذش را در کشورهای مختلف منطقه گسترش دهد. ایران با این اقدامات به دنبال دستیابی به مهمترین جایگاه و تبدیل شدن به تنها نیروی تأثیرگذار در منطقه است.
سوریه یک اهرم اساسی در استراتژی ایران به شمار می‌رود. باقی ماندن یا نماندن «اسد» برای مقامات تهران فرقی نمی‌کند، برای آن‌ها حفظ سوریه و استفاده از آن در راستای اهدافشان مهم است. سوریه به دلیل اینکه در عمق هلال شیعی قرار دارد یک هدف استراتژیک برای ایران به حساب می‌آید.
رویکرد آمریکا نسبت به دخالت نظامی در سوریه به سیاست‌های ایران کمک می‌کند. آمریکا بر خلاف آن‌چه در لیبی اتفاق افتاد، به دو دلیل با دخالت نظامی در سوریه مخالفت می کند؛ اولاً سوریه عامل تهدیدی برای منافع حیاتی آمریکا در منطقه به ویژه منافع نفتی به شمار نمی‌رود، چرا که ذخایر عظیم نفتی ندارد. ثانیاً سوریه از شرکای تجاری واشنگتن نیست. همین عامل باعث شده تا مادامی که اقدامات سوریه منافع آمریکا در منطقه را تهدید نکند ایالات متحده علاقه‌ای به دخالت نظامی در این کشور نداشته باشد.
بنابراین، واشنگتن سعی می‌کند تا با کمک‌های نظامی ناچیز ارتباط خود را با اپوزیسیون حفظ کند. اما با ادامه جنگ داخلی و فرقه‌ای در سوریه، به مرور ویروس جنگ به کشورهای همسایه نیز سرایت خواهد کرد؛ ایران هم با بهره‌برداری از شرایط ناپایدار منطقه، با گذشت زمان بیش از پیش منافع آمریکایی و رژیم صهیونیستی را به خطر خواهد انداخت. آمریکا در چنین شرایطی مجبور خواهد شد در سوریه مداخله نظامی کند.
ایران بر قلب استراتژیک سوریه که از دمشق ــ پایتخت کشور ــ تا مناطق ساحلی کشیده شده تسلط پیدا کرده است. این منطقه از لحاظ استراتژیک، قلب خاورمیانه به شمار می رود، زیرا که در حوزه جغرافیایی کوهستانی قرار دارد که بر بزرگ‌ترین بخش خاورمیانه مشرف است. این منطقه بر لبنان و بخش حیاتی و قابل سکونت اسرائیل و حتی بخش‌هایی در جنوب ترکیه اشراف دارد. علاوه بر این، می‌توان از طریق حومه شرقی «حمص» یک کانال ارتباطی زمینی بین سوریه و عراق ایجاد کرد. لذا امکان ایجاد یک نقشه منسجم و سفت و سخت فراهم و کمک‌های لجستیک از تهران به جنوب لبنان تأمین می‌شود.
کشورهای بسیاری در سطح منطقه‌ای ــ از جمله ایران، ترکیه و برخی کشورهای عربی ــ و در سطح بین‌المللی ــ آمریکا و روسیه ــ در بحران سوریه درگیر هستند؛ با این وجود، ایران به عنوان بازیگر اصلی و حاکم بلامنازع سوریه شناخته می‌شود.
