صادق ملکی کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه در خصوص کودتای نظامی در ترکیه اظهار داشت: شکست کودتا در ترکیه بیانگر این است که ترکیه از دوران کودتاها عبور کرده است.
* مردم تعیینکنندهترین عامل معادلات قدرت
وی افزود: علیرغم اینکه کودتای غیرقابل پیشبینی در ترکیه رخ داد اما حضور مردم این کشور نشان داد که جامعه این کشور از لحاظ سیاسی توسعه یافته و مردم به عنوان مهمترین عنصر با حضورشان در صحنه تعیینکنندهترین عامل معادلات قدرت هستند.
این کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه با بیان اینکه کودتایی که در ترکیه رخ داد محصول عوامل داخلی و خارجی مختلف بود، عنوان کرد: از منظر داخلی اختلافات جدی اردوغان با احزاب مخالف این کشور، تطبیع یاران قدیمی چون گل و داوداوغلو، افت شرایط اقتصادی ترکیه و از همه مهمتر درگیریهایی که دولت ترکیه در جنوب شرقی این کشور داشته، این ذهنیت را در نزد کودتاگران ایجاد کرده که بستر برای کودتا در این کشور آماده است.
ملکی ادامه داد: از سوی دیگر رفتارهای و سیاستهای اشتباه ترکیه در رابطه با سوریه، عراق و روسیه سبب شده بود که بخشی از کسانی که کودتا را در این کشور مدیریت کردند به این امید باشند که مردم ترکیه با توجه به این سیاستهای اشتباه ترکیه از اردوغان پشتیبانی نکرده و به شرایط کودتا تن خواهند داد.
* ترکیه با دوران کودتاها فاصله زیادی گرفته است
وی با اشاره به اینکه محاسبات نظامیان ترکیه غلط از آب در آمد، گفت: ترکیه با دوران کودتاها فاصله زیادی گرفته است کودتاها در ترکیهای که بر اساس یک نظام سنتی در آن نظامیان خود را وارثان و صاحبان ترکیه خود را تلقی میکردند رخ می داد اما شرایط امروز ترکیه با حکومت بیش از یک دههای حزب عدالت و توسعه و بازتعریف تمام ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ترکیه با گذشته تفاوت اساسی دارد.
این کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه خاطرنشان کرد: ما امروز با ترکیهای دیگری مواجه هستیم که قابل مقایسه با ترکیه در زمانی که در آن کودتایی که علیه مندرس صورت گرفت یا کودتایی کنان اورن صورت داد نیست.
* ترکیه تفاوت ماهوی پیدا کرده است
ملکی با تاکید بر اینکه ترکیه تفاوت ماهوی پیدا کرده است، این تفاوت ماهوی در عدم پذیرش کودتا توسط مردم و حضورشان به عنوان مهمترین فاکتور شکست کودتا در خیابانها و اجتماعات ترکیه دیدیم.
وی افزود: مردم با حضورشان در خیابانها و در مقابل کودتاگران کودتا را به شکست کشاندند لذا محاسباتی که نظامیان انجام دادند محاسبات مبتنی بر قابلیتهای امروز ترکیه نبود.
این کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه با بیان اینکه نظامیان تصور میکردند که شرایط داخلی و خارجی برای حضورشان مهیاست، تصریح کرد: کودتاگران طبق محاسباتشان روی حمایت کل ارتش حساب کرده بودند اما دیدیم که فرمانده نیروی دریایی ترکیه اعلام کرد که از دولت پشتیبانی میکند و کودتا را محکوم کرد.
* عدم انسجام ارتش برای کودتا
ملکی با بیان اینکه نظامیان ترکیه نتوانستند انسجام مورد نیاز برای کودتا را ایجاد کنند، اظهار داشت: ارتش ترکیه حتی در بین خودشان نتوانستند این انسجام را ایجاد کنند و در نهایت همان ساعت اولیه مشخص بود که این کودتا شکست میخورد.
وی با بیان اینکه هر کودتای نظامی ساعات اولیه کودتا برایش ساعات طلایی به حساب میآید، ادامه داد: اگر در این ساعات طلایی کودتاگران نتوانند به اهداف استراتژیک و موقعیتهای استراتژیک دست پیدا کنند کودتا موفقیتآمیز نخواهد بود و با شکست مواجه میشود.
این کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه عنوان کرد: در ترکیه کودتاگران نتوانستند به این اهداف برسند و این ساعات طلایی را از دست دادند. فارغ از این ترکیه تغییر کرده است. تلویزیونهای خصوصی، توییتر، اینترنت و... همه اینها سبب شد مردم بلافاصله وارد صحنه شوند و شرایط را با اجابتی که از دعوت اردوغان شد عملا به نفع دولت ترکیه تغییر دهند.
* کودتا میتواند هم تهدید و هم فرصت باشد
این کارشناس مسائل ترکیه در پاسخ به این سوال که آیا این کودتا تغییری در سیاستهای اردوغان در آینده ایجاد خواهد کرد یا خیر؟ اظهار داشت: مسلما ترکیه پس از کودتا و اردوغان پس از کودتا با ترکیه و اردوغان قبل از کودتا تفاوتهایی خواهد داشت. این کودتا به موقعیت و پرستیژ ترکیه در عرصه داخلی و خارجی صدمه زد و نشان داد که ترکیه هنوز با شرایط مطلوب دموکراسیهایی که استاندارد تعریفشدهای دارد فاصله دارد، اما این کودتا از یک طرف تهدید و صدمه برای ترکیه بود و از طرفی میتواند فرصتی برای ترکیه و اردوغان باشد.
ملکی ادامه داد: مسلما پس از این تصمیمهای وسیعتر و کارشناسیتر را در ارتش ترکیه شاهد خواهیم بود. پس از این ارتش ترکیه در بلند مدت بیشتر به حاشیه رانده خواهد شد و شرایط ارتش ترکیه مانند کشورهای مدرن میشود.
* ارتش ترکیه از این پس صدای سیاسی نخواهد داشت
وی با اشاره به کشورهایی مانند آلمان، انگلیس و آمریکا که ارتش بزرگی دارند اما این ارتشهای بزرگ صداهای سیاسی ندارند، تصریح کرد: ارتش ترکیه هم دیگر صدای سیاسی نخواهد داشت بلکه تعریفشان در محدوده استانداردهای نظامی به شکل مشخص حفاظت از مرزها خواهد بود.
این کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه با بیان اینکه سیاستهای اردوغان از 2011 به بعد یکی از عوامل ایجاد ناامنی هم در منطقه و هم در داخل ترکیه بود، عنوان کرد: این کودتا به هر حال هشدار جدی برای اصلاح رفتار ترکیه هم در سیاست داخلی و هم در سیاست خارجی بوده و به نظر میرسد که با توجه به اصلاح رفتاری که اردوغان با عذرخواهی از پوتین انجام داد و علائمی که در رابطه با تغییر رفتار در قبال سوریه و عراق مقامات ترکیه ارسال کردهاند، بعد از این کودتا این علائم فرصت ظهور و بروز بیشتری پیدا کنند.
* استفاده اردوغان از کودتا برای تغییر ساختار سیاسی
ملکی افزود: اردوغان در صحنه داخلی پس از ترمیم موقعیت خود از این کودتا به عنوان یک فرصت برای ایجاد ساختار مدنظر خودش مبنی بر تصحیح ساختار پارلمانی کشور به یک ساختار ریاستی استفاده و از این فرصت برای تغییر شرایط در صحنه سیاسی کشور به نفع خود استفاده خواهد کرد.
* امنیت و ثبات ترکیه را امنیت و ثبات ایران میدانیم
وی با بیان اینکه نمیتوان شرایط ترکیه و مصر را با هم مقایسه کرد، اظهار داشت: ترکیه مصر نیست و شرایط مرسی شرایط اردوغان نیست. ساز و کارهای دموکراتیک در ترکیه بسیار قدیمیتر، بنیادیتر و پایدارتر از مصر است لذا ما شاهدیم که مردم مصر بعد از کودتای سیسی نتوانستند روند را بازگردانند اما در ترکیه شاهد این هستیم مردم با حضور مردم در صحنه عملا با دولت قانونی این کشور همراه شدند تا تعیینکننده اتفاقات و تحولات نظام سیاسی ترکیه نه کودتا بلکه با معادلات سیاسی، صندوق آرا و مراجعه به انتخابات باشد.
این کارشناس و تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه با اشاره به مواضع ایران در قبال کودتای ترکیه تصریح کرد: ایران ترکیه را مهمترین همسایه خود میداند و ما امنیت و ثبات ترکیه را امنیت و ثبات خود میدانیم و اعتقاد داریم که عامل تعیینکننده در ترکیه ساز و کارهای انتخابات است و کودتاها نه تنها راهکار نیست بلکه میتواند عنصر ناامنی را هم در ترکیه و هم در منطقه گسترش دهد و این نه برای ترکیه و نه برای کشورهای منطقه آثار مطلوبی نخواهد داشت.
ملکی در پایان اظهار امیدواری کرد که مردم ترکیه همانطور که از امتحان اخیر سرفراز بیرون آمدند در آینده نیز با ساز و کارهای دموکراتیک تعیینکننده معادلات سیاسی کشور خود باشند.
