صنعت خودروی ایران که در سال‌های تحریم به خاطر تنگ‌نظری‌های غربی‌ها در شرایط نامساعدی قرار گرفته بود طی یکی، دو سال گذشته و با تغییر دولت و تغییر رویه دولت‌های غربی و البته اجرای برجام توانست کمی نفس راحت بکشد و در سایه حمایت‌های دولتی روزگار بهتری نسبت به سایر بخش‌های صنعتی را پشت سر بگذارد. البته این بخش در عین حال که در چتر حمایتی دولت قرار داشت برای ماندن در این چتر هم وعده‌های خاصی را به دولت داده بود از جمله اخذ سهم صادراتی از بازار خارجی، طراحی و ساخت پلتفرمهای جدید خوردویی، معرفی خودروهای جدید و... موضوعی که ظاهرا حالا که به سال پایانی دور نخست دولت یازدهم نزدیک می‌شویم بیش از پیش مورد سوال دولتمردان قرار گرفته است. حالا زمان آن فرا رسیده که خودروسازان به وعده‌هایی که داده‌اند عمل کنند.
موضوعی که ظاهرا تنها در حد وعده باقی مانده و نتوانسته است رضایت محمد رضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت را فراهم کند و باعث شده تا در جلسه اخیر شورای سیاستگذاری خودرو نعمت‌زاده دست به اعتراض زده و بالاخره بعد از چند سال حمایت خودروسازان را مورد مواخذه قرار دهد. طبق گفته‌های ساسان قربانی سخنگوی شورای سیاستگذاری خودرو، محمد نعمت‌زاده وزیر صنعت از ایران‌خودرو و سایپا بابت سرعت کار طراحی پلتفرمهای جدید ناراضی است و خواهان گزارش آخرین وضعیت این موضوع، توسط خودروسازان شده است. وزیر صنعت تاکید کرد که لازم است برنامه اقدامات اجرایی در خصوص این موضوع توسط این دو شرکت به صورت جداگانه به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارایه شود، ضمنا به صورت همزمان تا تحقق این امر شرکت‌ها به تغییر طراحی ظاهری (فیس لیفت) خودروهای موجود برای جلب رضایت مشتریان اقدام کنند. گویا در این جلسه وزیر مطالبات باقیمانده از خودروسازان را یک به یک از مدیران خودروساز مطالبه کرده است چرا که طبق گزارشی که ساسان قربانی از این جلسه ارایه کرده است؛ وزیر در خصوص موضوع صادرات، تولید، تکمیل آزمون و... از خودروسازان سوال کرده است. طبق گزارشی که خبرگزاری‌ها به نقل از روابط عمومی وزارت صنعت از جلسه اخیر شورای سیاستگذاری خودرو منتشر کرده است، ساسان قربانی با اشاره به آمارهای تولید خودرو تا پایان خردادماه امسال گفت: طی این مدت حدود ۲۶۵ هزارو ۸۳ دستگاه خودرو خودروی سبک و سنگین تولید شده است. همچنین میزان خودروهای تولیدی از ابتدای سال تا پایان ۲۰ تیرماه رقم ۳۲۶ هزار و ۴۵۵ دستگاه خودرو بوده است که این میزان خودروی تولیدی نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود نیم درصد افزایش نشان می‌دهد.
بر این اساس در جلسه روز گذشته تولیدکنندگان خودرو با وزیر صنعت مقرر شده تا با توجه به عدم دستیابی به اهداف صادراتی، کمیته ویژه‌ای با حضور شرکت‌های خودروساز، قطعه‌سازان و مسوولان وزارت صنعت، تشکیل و عوامل عدم تحقق برنامه بررسی شود؛ ضمن اینکه قرار است برنامه جبرانی برای تحقق اهداف صادراتی تا پایان سال تهیه و در جلسه بعدی شورای سیاستگذاری صنعت خودرو یک برنامه تدوین شده برای جبران عقب‌ماندگی گذشته ارایه شود. وی تصریح کرد: گزارش مربوط به تکمیل آزمون‌های جاده‌ای نیز به وزیر صنعت ارایه شده و وی برای رفع موانع پیشرفت کار، دستورات لازم را صادر کرده است، به نحوی که ضمن تاکید بر اجرای پروژه بر اساس برنامه زمان‌بندی مصوب، تاکید کرده که همه فعالان در صنعت خودرو سهمی از این شرکت داشته باشند و مقرر شد ظرف یک ماه ضمن جبران فعالیت‌های عقب‌افتاده گزارشی توسط مدیرعامل آن شرکت مجددا تهیه و به شورا ارسال شود. همچنین بررسی و تعیین اهداف کیفی در دستور کار شورا قرار گرفت و بر اساس برنامه ارایه شده، شاخص‌های ارزیابی نسبت به سال‌های قبل سختگیرانه‌تر شده و در این خصوص ضمن تاکید بر فرآیندهای آموزشی به ویژه در خدمات پس از فروش خودروسازان موظف شدند مطابق اهداف کمی و کیفی برنامه اجرایی مربوط به تحقق برنامه را تدوین و اجرا کنند و ارزیابی دوره‌ای توسط وزارتخانه بر اساس اهداف کیفی تعیین شده صورت گیرد.
وی خاطرنشان کرد: در جلسه اخیر شورای سیاستگذاری خودرو، وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین به تحلیل وضعیت صنعت خودرو پرداخت و ضمن اشاره به اهمیت توجه به خواست مشتری اعلام کرد که ما باید در صنعت خودرو به علت بروز نارضایتی‌ها از سوی مشتریان توجه کنیم و باید یاد بگیریم که به مشتری حق بدهیم؛ ضمن اینکه عیوب قطعات مشخص شده و به قطعه‌سازان انتقال یابد. وزیر صنعت تاکید دارد که شرکت‌های خودروسازی ضمن توجه به نیازهای مشتریان و بهبود کیفیت خودروها نوآوری و خلاقیت را در خودروها اعمال کرده و در مورد پلتفرم ملی باید با جدیت بیشتری کار کنند، به نحوی که خودروسازان برنامه‌های عملیاتی و جبرانی خود را برای تحقق برنامه در افق ۱۴۰۴ مورد بازنگری و تدوین قرار دهند.
تحقق کمتر از نصف برنامه صادرات در دو ماه
پیش از این ساسان قربانی از محقق شدن تنها ٤٥درصد از برنامه هدفگذاری شده صادرات خودرو در دو ماه نخست سال جاری صحبت کرده بود و گفته بود: «در دو ماهه نخست امسال ۲۷۸۱ دستگاه خودرو از کشور صادر شده و تنها ۴۵ درصد از برنامه هدفگذاری شده در این خصوص محقق شده است. تولید خودروی سواری در کشور از ابتدای امسال تا پایان اردیبهشت ماه ١٤٥ هزار و ٩٣٠ دستگاه و وانت ١١ هزار و ٣٨٤ دستگاه بوده است. در مجموع ١٥٨ هزار و ٥٧١ انواع خودرو در کشور تا پایان اردیبهشت ماه تولید شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته 2/8 درصد کاهش داشته است. با توجه به برنامه تولید سال ١٣٩٥ که یک میلیون و ٣٠٤ هزار دستگاه خودرو بوده بیش از ٩٠ درصد برنامه تاکنون محقق شده است.»به گفته قربانی در دو ماه نخست امسال تنها ٢٧٨١ دستگاه خودرو از کشور صادر شده که تنها ٤٥ درصد برنامه در این خصوص محقق شده است. صادرات شرکت‌های خودروساز برای دو ماهه امسال ٦١٩٤ دستگاه خودرو هدفگذاری شده بود. در صادرات اجزا و قطعات خودرو بر اساس کد ٨ رقمی تعرفه در دو ماه نخست سال جمع ارزشی ١٠ محصول برتر صادراتی حدود ١٠ میلیون و ١٢٥ هزار دلار بوده و در کل بیش از ١٥ میلیون و ١٥٠ هزار دلار صادرات کل محصولات خودرو بوده که نسبت ١٠ محصول برتر به کل صادرات خودرو 66/8 درصد برآورد شده است.
برنامه صادرات ٧٠ هزار خودرو
پیش از این البته محسن صالحی‌نیا، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت یکی از برنامه‌های این وزارتخانه را صادرات ٦٥ تا ٧٠ هزار دستگاه در سال ٩٥ اعلام کرد. وی گفته بود: « ما در سال جاری برنامه گسترده‌ای برای خودروسازی کشور داریم و در نظر داریم رکوردهای جدید در این صنعت به وجود بیاوریم. میزان تولید خودروی ما در سال گذشته یک میلیون و ١٠٠ هزار دستگاه بوده که نسبت به سال ٩٣ کاهش داشته اما امیدواریم در سال ٩٥ این رقم به یک میلیون ٣٠٠ هزار دستگاه برسد. بر اساس سیاست اقتصاد مقاومتی و توجه ویژه به صادرات، انتظار داریم بتوانیم در سال جاری ٦٥ تا ٧٠ هزار دستگاه صادرات داشته باشیم. صنعت خودروسازی از صنایع پایه در کشور است و ما باید تا سال ١٤٠٤ به تولید ٣ میلیون خودرو در سال برسیم و با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده می‌توانیم به این رقم برسیم.
