اکونومیست در گزارشی نوشت: آیت الله خامنه ای، رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران، اوایل ماه جاری میلادی با ناخشنودی اعلام کرد «هرکس تا به حال به آمریکایی ها اعتماد کرده، در آخر از آنها سیلی خورده است. تجربه گفتگوهای هسته ای ثابت کرد که حتی اگر ما هم مصالحه کنیم، آمریکایی ها از نقش مخرب خود دست برنمی دارند.»
بنابر این گزارش، این بیانات، آخرین موج انتقادهای شدید ایران از توافق یک سال پیش بود. این پیام که غرب به تعهدات خود در خصوص توافق عمل نکرده است-رفع بیشتر تحریم ها در عوض محدودیت های خاص در برنامه هسته ای ایران-روز به روز رساتر شنیده می شود.
حتی بدترین دشمنان ایران هم موافقند که این کشور نقش خود را در قبال توافق هسته ای تمام و کمال اجرا کرده است. طی چند ماه پس از توافق ماه ژوئیه سال گذشته، ایران به طور عملی سانتریفیوژهای خود را که برای غنی سازی اورانیوم به کار می رفت از چرخه خارج کرد. این اقدام به سرعت انجام شد. همکاری تمام و کمال ایران با بازرسی های گسترده طبق مفاد توافق نیز گامی بلند در همین جهت بوده است.
غرب نیز در ظاهر به مفاد توافق عمل کرده است. تحریم هایی که علیه ایران وضع و شدیدتر شده بود، رفع و تهران در حال افزایش صادرات نفت خود و سرمایه گذاری خارجی است.
به ادعای اکونومیست، اما مشکل اصلی، جایی بیرون از این توافق است زیرا ایران موشک های بالستیک را آزمایش کرده است و به طور مستقیم و غیرمستقیم آتش جنگ در خاورمیانه را می افروزد. آمریکا نیز تحریم های یک جانبه خود را که از مدت ها پیش از قضیه پرونده هسته ای اعمال کرده بود، حفظ کرده است.
به تحلیل اکونومیست، تحریم های غیرهسته ای آمریکا از دو طریق به ایران آسیب می زنند. اول این که به استثنای چند مورد خاص از جمله غذا، دارو، و خطوط هواپیمایی (مانند قرارداد اخیر بوئینگ با ایران) مانع معاملات شرکت ها و افراد آمریکایی با ایران می شوند. هرگونه نقل و انتقال پولی که حتی به شکل غیرمستقیم از طریق بانک یا موسسه بیمه آمریکایی انجام و در آن از دلار استفاده شود یا مربوط به شهروندان آمریکایی باشد که حتی برای یک شرکت خارجی کار می کنند، عملا در فهرست تحریم ها قرار می گیرد.
این مسئله باعث دلسردی تاجران و سرمایه گذاران حتی غیر آمریکایی در ایران شده است: همه ما جریمه 9 میلیارد دلاری سال 2014 علیه بانک فرانسوی «بی ان پی پاریبا» بابت دور زدن تحریم ها را به یاد داریم.
دومین آسیب تحریم ها به ایران این است که اگر موسسات غیرآمریکایی با هر یک افراد یا نهادهای مشمول تحریم های آمریکا از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی معامله ای انجام دهند، جریمه می شوند. احتمال قرار گرفتن در فهرست تحریم های آمریکا در نتیجه معامله با هر یک از این افراد یا نهادها هم بسیار زیاد است.
نگارنده این گزارش در پایان با مطرح کردن چندین ادعا اینطور نتیجه می گیرد: بخش اعظم بار بر دوش ایران است. ایران باید قوانین سپرده گذاری و حسابرسی خود را به روز کند تا سرمایه گذاران بدانند طرف معامله شان چه فرد یا نهادی است. اگر این کار باعث کنار رفتن سپاه پاسداران از معاملات شود که بهتر است. یافتن شغل برای میلیون ها ایرانی تحصیل کرده و بیکار، برابر است با دست کشیدن از «اقتصاد مقاومتی» و شاید تحریم ها راه را برای شکوفایی ایران باز کنند.
