برنامه ریزی و برنامه‌های روزهای امتحان از زمان مدرسه گرفته تا دانشجویی برای هر فردی وجود دارد و نمی شود تاریخ امتحان را دید و صدای عده‌ای معترض را نشنید؛ بالاخره هستن افرادی که از امتحانات پشت هم، بخصوص اگر درسهای سختی باشند، گله نکنند و در این میان تنها از کسانی که با برنامه پیش رفته و خود را با شرایط وفق داداه‌اند، هیچ صدایی به گوش نمی رسد.
در حقیقت این موضوع شاید برای شما یا حداقل دوستان و اطرافیانتان اتفاق افتاده که با یک برنامه امتحانی فشرده و در موارد خیلی حاد، چند امتحان دریک روز مواجه شده باشید تا جایی که حتی اگر دانشجو در طول ترم درسهایش را بخواند اما بازهم شب امتحان فرصتی برای مرور ندارد.
حال فرض کنید این فشردگی ترم و ایام امتحانات، با ماه رمضان هم همزمان شود؛ آن وقت است که صدای اعتراض تمام دانشجویان بلند شده و مسئولان هم تنها در فکر صرفا برگزاری امتحانات، از کنار ماجرا به سادگی رد می شوند.
این موضوع تا آنجا پیشرفته که امتحانات ترم جاری دانشگاه‌ها بعد ایام شبهای قدر به پایان می رسد و جامعه متعهد و متدین دانشگاهی را با مشکل روبه‌رو ساخته است. دانشجویان که شبهای قدر را با دعا و ثنا به صبح می رسانند درست در همان صبح، باید سرجلسه امتحان حاضر شوند.
از دید مسئولان وزارتی و دانشگاهی این موضوع آنچنان مسئله مهمی نیست و با انداختن توپ درزمین دانشگاه ها خود را کنار می کشند، درواقع معتقدند برنامه‌ریزی‌ها در این رابطه با خود دانشگاه‌ها است؛ از طرفی هم دانشگاه‌ها شروع ترم تابستان و تداخل آن با امتحانات را، بهانه‌ای برای برگزاری امتحان در ایام قدر می دانند.
توپ از زمین دانشگاه‌ها به زمین دانشکده‌ها افتاد
جزیره‌ای رفتار کردن دانشگاه‌ها به جایی رسیده که وقتی این موضوع را با آنها در میان می گذاریم، از پاسخ درست طفره رفته و ما را به دانشکده‌های خود ارجاع می دهند.
حسین حسینی معاون آموزشی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: به علت همزمانی امتحانات پایان ترم نیم سال اول سال تحصیلی 97-96 دانشگاه‌ها با شبهای معنوی قدر، دستورالعملی برای تغییر ساعت امتحانات دانشگاه‌ها اعمال نشده و تمامی امتحانات طبق برنامه قبلی برگزار می شود.
وی با توجه به اینکه برگزاری آزمون برخی از دانشکده‌ها زیر نظر آموزش خود آنها است و دانشکده‌ها مجاز به تغییر ساعت در ایام شب های قدر هستند، ادامه داد: تمامی امتحانات صبح راس ساعت اعلام شده و زیر نظر تقویم آموزشی برگزار می شود و هنوز هیچ تصمیمی در خصوص تغییر ساعت‌ها اعلام نشده است.
ترم تابستان بهانه‌ای در دست مسئولان
اما از طرفی برخی دانشگاه‌های دیگر، فشردگی و برگزاری امتحان در روزهای قدر را با بهانه تداخل پیدا کردن ترم تابستان و امتحانات ترم جاری مطرح می کنند و معتقدند که برای اینکه دانشجو مجبور به دادن چند امتحان در یک روز نشود، این ایام، امتحان برپا می شود. هرچند که امتحان در روزهای قدر بهتر از دادن چند امتحان در یک روز است اما این موضوع برای دانشجویان انتخاب بین بد و بدتر است و دردی از آنها دوا نمی کند.
علی آهون منش رییس اتحادیه دانشگاه غیرانتفاعی و موسسات غیردولتی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اظهار داشت: امتحانات پایانی ترم بهار این دانشگاه به دلیل فشردگی و نزدیکی اش با شروع ترم تابستان ( که از اول تیرماه آغاز می شود)، در روزهای قدر تنها با تاخیری سه ساعته برگزار می شود .
وی ادامه داد: در بعضی از دانشگاه‌ها به دلیل برنامه امتحانی فشرده ناچارا در ایام قدر امتحان انجام می شود زیرا دانشجویان آمادگی برگزاری دو امتحان در یک روز دیگر را ندارند.
این وضع در دانشگاه‌هایی مثل صنعتی شریف نیز به همین روال است و به گفته اکرم امیری رییس اداره خدمات آموزشی این دانشگاه، در ماه رمضان امتحانات در ساعت 9 صبح و 13:30 بعد از ظهر برگزار و در ایام قدر هم زمان امتحانات از یک تا یک و نیم ساعت با تاخیر برگزار می شود (مثلا زمان امتحان ساعت 9 صبح به 10:30 تغییر می کند).
او همچنین اعلام کرد که به دلیل ماه رمضان است که امتحانات این ترم یک ماه به طول می انجامد و ترم‌های بهار گذشته در مدت حداکثر 14 روز امتحانات به پایان می رسید.
سرایت بی تفاوتی از وزارت علوم به دانشگاه‌ها
در دیگر دانشگاه‌ها نیز هرچند که ترم تابستان درنیمه دوم تیر آغاز می شود اما آنها هم برای روز قدر امتحان گذاشته‌اند و مقارن بودن آخرین امتحان با اولین روز قدر( 19 ماه رمضان) همچنان وجود دارد؛ درصورتی که امتحان این روز (بعنوان آخرین امتحان) می توانست با اندکی جابجایی در روز دیگری برگزار شود و آنقدرها که به نظر می رسد فرقی بین برگزاری امتحان در روز پنجم یا ششم تیرماه (20 ماه رمضان) نیست.
وقتی این موضوع را با مسئولان دانشگاه علمی و کاربردی در میان گذاشتیم؛ عباس علایی نوین معاون سنجش و ارزیابی این دانشگاه در گفت‌وگو با ما گفت: امتحانات ترم بهار تا پنجم تیر ادامه دارد و از آنجا که وزارت علوم هیچ دستورالعملی مبنی بر تعطیلی امتحانات در این ایام را نداده، زمان برگزاری ایام امتحانات در ایام لیالی قدر تنها با دو ساعت تاخیر انجام می شود .
وی ادامه داد: ثبت نام ترم تابستان این دانشگاه در روزهای 18 و19 تیر ماه صورت می گیرد و آغاز کلاس های درس از 31 این ماه است.
درباره این مسئله، بهتر است مسئولان علمی کاربردی کلاه خود را قاضی کرده و حال که معتقدند هیچ دستورالعملی در این باره از وزارت علوم دریافت نکرده‌اند، لااقل خود با رعایت بیشتر حال دانشجو برنامه امتحانات را به‌گونه‌ای دیگر بچینند.
برنامه‌هایی که هنوز فکری برایشان نیست
محسن کلانتر معاون آموزشی دانشگاه علم و صنعت ایران درباره برنامه ریزی برای امسال و سال های آتی به منظور زمان امتحانات در ماه رمضان اظهار داشت: اگر جابه جایی ها در حد یک هفته باشد می توان ترم را یک هفته زودتر شروع کرد ولی با توجه به اینکه در سال آینده هم مدت طولانی از امتحانات در ماه رمضان است، فعلاً بنایی بر جابه جایی و تغییرآنها نداریم.
درواقع دانشگاه‌هایی مثل علم و صنعت نه تنها برای ماه رمضان امسال و همزمانی آن با امتحانات بلکه برای تشکیل یک برنامه متناسب با این ایام درسالهای آتی (که امتحانات بیشتری در ماه رمضان برگزار می شود) هم قصد گرفتن تصمیمی تازه را ندارند.
از حق نباید گذشت
در عین حال برخی دیگر از دانشگاه‌ها هستند که از سر رعایت حال دانشجو یا از سر هدفمندی و برنامه ریزی مشخص، قبل شروع ایام قدر امتحاناتشان را به پایان می برند و از این نظر دانشگاهیان با یک آرامش و اطمینان خاطر به برگزاری مراسم این ایام می پردازند البته باید دید آیا در سالهای دیگر که بیشتر ماه رمضان در خردادماه است آیا همچنان این رعایت مسائل را دارند یا اینکه به درد کمال همنشینی با دیگر دانشگاه‌ها مبتلا شده و به جرگه آنها می پیوندند.
مجید ابراهیمی مدیر کل سنجش و ارزیابی دانشگاه پیام نور در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: امتحانات ترم بهار این دانشگاه تا دوم تیرماه( قبل از شروع شبهای قدر) است.
یا حمیدرضا مقامی مدیر خدمات امور دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرده که در 22 خردادماه آخرین امتحان دانشجویان برگزار شده و این دانشگاه از نظر تداخل امتحانات با ایام شبهای قدر مشکلی ندارد.
بنابراین بهتر است مسئولان دانشگاهی و در مقامی بالاتر وزارت علوم برای این چند سالی که ماه مبارک رمضان با ایام پایان امتحانات ترم مقارن می شود فکر و در صورت لزوم بخشنامه‌ای موقت حداقل برای عدم برگزاری امتحان در شبهای قدر ابلاغ کنند.
در نگاهی عمیق تر به این موضوع و شیوه، نه تنها دانشگاهیان امتحانات خود را با ذهنی بازتر و فرصتی بیشتر می گذرانند بلکه آنها برای انجام اعمال ماه‌هایی همچون رمضان که سراسر خیر و برکت است جا نمی مانند یا حتی برخی دانشجویان به بهانه امتحان، از گرفتن روزه سرباز نمی زنند.
باشد که مسئولان در فکر اندیشه‌ای نو، سال آینده ماه رمضانی پربارتر و فرصتی مناسب‌تر برای امتحانات دانشجویان مهیا کنند.
