لطفا 2 تصویر را جلوی چشم‌تان بیاورید: مادربزرگ‌تان را به‌خاطر بیاورید که وقت‌های بیکاری‌اش یکی از کله‌قندها را می‌گرفت و شروع می‌کرد به خردکردن آن. همین طوری که برای قندان قند تهیه می‌کرد، قصه‌هایی هم از قدیم‌ها و اینکه مردم سالم‌تر بودند، می‌گفت. شما هم با خوشحالی به قصه‌ها گوش می‌دادید و به دانه‌های خردشده قند نگاه می‌کردید که چقدر حرفه‌ای ریز‌ریز می‌شدند. تصویر بعدی که امروزی‌تر هم هست، یک جعبه پر از شکلات است که از طرف دوستی دریافت کرده‌اید. قطعا این جعبه برای نشان‌دادن محبت بوده است، نه چیز دیگری.
خیلی هم خوشحال شده‌اید و به طرز عجیبی برای خوردن آنها نقشه می‌کشید، جعبه را باز می‌کنید و... خب! همین‌جا دست نگه دارید! تصاویر زیبایی بودند نه؟ بله. اما اگر بخواهید از این تصاویر عبور کنید و برسید سر صحنه خوردن چای به همراه قند یا باز کردن یواشکی جعبه شکلات و جشن یک نفره گرفتن کار خراب می‌شود. می‌خواهم از اصطلاح فاجعه استفاده کنم. فاجعه‌ای که همین الان هم احتمالا با یک گردش 35درجه سر به سمت راست و چپ در اطراف‌مان دیده می‌شود: شکر سفید و محصولاتی که با آن تهیه شده‌اند. مادربزرگ‌تان حق داشت. قدیم‌ها آدم‌ها سالم‌تر بودند.
متهم اصلی پوسیدگی دندان
از بین تمام محصولاتی که این سال‌ها تولید می‌شوند، محصولاتی که حاوی شکر تصفیه‌شده‌اند از همه مضرتر هستند. فروش محصولات غذایی شامل شکر برای جامعه ایالات‌متحده سالانه هزینه‌ای معادل 54بیلیون دلار هزینه دندانپزشکی دارد. همین مسئله باعث شده دندانپزشک‌ها دوران خوشی را تجربه کنند! آدم‌هایی که باید زود به زود به آنها مراجعه کنند وگرنه دندان‌های‌شان را از دست خواهند داد. آدم‌هایی که نمی‌دانند چرا با‌وجود مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان بازهم دچار پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند.
بدن ما تحمل این همه شکر را ندارد
این روزها علاوه بر انواع اعتیاد، شاهد نوع جدیدی از اعتیاد هستیم که به شیرینی جایش را در دلمان باز کرده؛ اعتیاد به شکر! در سال1915 متوسط میزان شکری که هر فرد ایالات‌متحده‌ای در یک سال مصرف می‌کرد 15تا 20پوند بود اما در سال‌های اخیر این عدد برای بدن انسان‌ها نجومی شده است! حاد بودن مسئله وقتی خودش را نشان می‌دهد که متوجه شویم طبق تحقیقات، عده‌ای هستند که میزان شکر مصرفی‌شان خیلی کم است یا اینکه اصلا از شکر استفاده نمی‌کنند. این نکته یک فاجعه ساده را نشان می‌دهد: خیلی‌ها، به میزان وحشتناکی از شکر استفاده می‌کنند و نمی‌دانند بدن انسان تحمل این میزان از کربوهیدرات را ندارد! ارگان‌های حیاتی بدن با مصرف این همه شکر دچار تخریب خواهند شد. تخریب‌هایی از نوع باور نکردنی!
شاید پوکی استخوان سراغتان بیاید
شکر تصفیه شده هیچ‌گونه فیبر، چربی، آنزیم، پروتئین یا مواد معدنی ندارد، فقط کالری خالص است. خب، وقتی بی‌رویه از این شکر استفاده می‌کنید برای بدنتان چه اتفاقی می‌افتد؟ بدنتان مجبور می‌شود مواد حیاتی ضروری را از سلول‌های سالم خودش قرض بگیرد تا بتواند مقدار شکر مصرف شده را متابولیز کند. بعد از مصرف شکر، بدن کلسیم، پتاسیم، منیزیم و سایر مواد‌غذایی مفید را از تعداد زیادی از ارگان‌های بدن قرض می‌گیرد تا شکر وارد شده به سیستم را قابل استفاده کند.
خیلی وقت‌ها مقدار زیادی کلسیم از استخوان‌ها گرفته می‌شود تا تاثیرات شکر مصرف شده را خنثی کند. همین مسئله هم کار دست بدن می‌دهد. پوکی استخوان نتیجه همین روش غلط تغذیه است که گریبان کل جوامع دنیا را گرفته است. از طرف دیگر می‌دانیم، دندان‌ها هم به کلسیم نیاز دارند. عجیب نیست پوسیدگی دندان‌ها زیاد شود و درنهایت از دست بروند.
بدن بدون ذخیره می‌ماند
شکر تصفیه شده خالی از تمام مواد مغذی است، به‌همین دلیل بدن مجبور می‌شود از مواد‌غذایی ذخیره شده خودش استفاده کند. اگر مصرف شکر بیش از قبل ادامه پیدا کند، نتیجه‌ای جز تولید اسید بسیار زیاد نخواهد داشت که باعث می‌شود مواد مغذی بیشتری از تمامی بدن گرفته شود تا عدم تعادل ایجاد شده را از بین ببرد. حالا فکرش را کنید، ذخیره‌های بدن هم کم باشد و به دادش نرسد، آن وقت است که بدن نمی‌تواند از شر باقی‌مانده‌های این سم سفید خلاص شود. به همین دلیل مرگ سلولی اتفاق می‌افتد و جریان خون هم مسموم به‌نظر می‌آید چون با انواع و اقسام نشانه‌های مواد مغذی از دست رفته پر شده است.
لثه‌ها هم در معرض خطرند
یکی دیگر از عوارض زیاده‌روی مصرف شکر چسبنده و غلیظ‌شدن خون است. این خون قطعا وارد مویرگ‌های تغذیه‌کننده لثه و دندان‌ها نیز می‌شود. واردشدن همانا و خراب‌کردن دندان‌ها همان. این‌طور که پیداست مسواک‌کردن تنها دیگر کافی نیست. کار از ریشه خراب است!
شکر عامل دیابت
همان‌طور که استفاده از مواد‌غذایی چرب می‌تواند باعث دیابت شود، استفاده از شکر زیاد هم نتیجه‌ای مشابه خواهد داشت. دیابت به‌دلیل نقص پانکراس در تولید انسولین کافی ایجاد می‌شود، آن‌هم درست زمانی‌که مقدار شکر مصرف شده زیاد می‌شود. وقتی مواد‌غذایی شامل شکر زیاد مصرف شوند، به سیستم بدن شوک وارد می‌شود. در نتیجه پانکراس باید به‌شدت کار کند اما سرانجام موقعی می‌رسد که پانکراس هم از کار زیاد خسته می‌شود و دیابت چهره خودش را نشان می‌دهد. افت قند خون در شرایطی ایجاد می‌شود که پانکراس بیش از حد کار کرده و بیش از اندازه انسولین ترشح کرده باشد.
سنگ کیسه صفرا زیر سر شکر است
یکی از جدیدترین تحقیقات در مجله پزشکی انگلستان خبر تکان‌دهنده‌ای را منتشر کرده است: از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل ابتلا به سنگ کیسه صفرا، شکر است. سنگ کیسه صفرا از چربی و کلسیم تشکیل می‌شود. حالا کلسیم چه ربطی به شکر دارد؟ شکر می‌تواند تمام مواد معدنی مورد‌نیاز را از رده خارج کند. یکی از این مواد معدنی کلسیم است. شکر، کلسیم را تبدیل به یک ماده سمی و بدون استفاده می‌کند که خودش را در هر جایی از بدن قرار می‌دهد، یکی از این نقاط کیسه صفراست. از هر 10نفر که در ایالات‌متحده زندگی می‌کنند، یک نفر سنگ کیسه صفرا دارد. بعد از 40سالگی این عدد به 5نفر از هر 40 آمریکایی می‌رسد. سنگ کیسه صفرا می‌تواند بدون علامت باشد یا اینکه با علائم دردناکی همراه شود. علائمی مثل پف‌کردن، دفع باد از راه گلو و تحمل نداشتن نسبت به غذاها.
وقتی عملکرد مغز مختل می‌شود
خیر! مضرات شکر تمامی ندارد! یکی دیگر از فجایعی که جناب شکر به شیرینی به ما هدیه می‌دهد و ما هم به‌خوبی قبول می‌کنیم، مشکلاتی است که برای مغز پیش می‌آورد. راستش را بخواهید این مشکلات اولین نفرات از صف طولانی مضرات شکر هستند. مغز انسان بسیار حساس است و به‌خصوص نسبت به تغییرات شیمیایی سریعی که در بدن اتفاق می‌افتد، واکنش نشان می‌دهد. وقتی از شکر استفاده می‌کنیم، انگار از سلول‌هایمان دزدی کرده‌ایم اما چه چیزی دزدیده‌ایم؟ جواب ویتامینB است.
نبود این ویتامین باعث از بین‌رفتن سلول‌ها می‌شود. از طرف دیگر این مسئله مانع تولید انسولین می‌شود. هرقدر مقدار انسولین کمتر باشد، مقدار شکر (گلوکز) موجود در جریان خون بیشتر خواهد بود که باعث اختلال مشاعر می‌شود. جالب است بدانید، بعضی از رفتارهای مجرمانه نوجوانان را به همین نکته نسبت می‌دهند.
شکر هم اعتیادآور است
شکر دست کمی از مواد‌مخدر ندارد! باورکردنش سخت است اما حقیقت دارد. شکر تصفیه‌شده سفید غذا نیست؛ محصول شیمیایی خالص به‌دست آمده از تغییرات صنعتی است، در حقیقت شکر از کوکائین هم خالص‌تر است! برای تهیه شکر سفید از حرارت زیاد و فعل و انفعالات شیمیایی استفاده می‌شود که همین امر موجب ازدست‌رفتن تمام مواد مغذی موجود در آن می‌شود. بعد از اینکه نیشکرها و چغندرها درو می‌شوند، به تکه‌های کوچک تقسیم می‌شوند و تحت فشار زیادی قرار می‌گیرند تا عصاره‌شان به‌دست بیاید.
این عصاره با آب ترکیب می‌شود و حرارت می‌بیند. ماده‌ای که از این مراحل خارج می‌شود با آهک ترکیب خواهد شد و رطوبتش را از دست می‌دهد. ماده باقی‌مانده وکیوم می‌شود و شروع می‌کند به بلوری‌شدن. تا این مرحله تقریبا 64درصد از خواص شکر از بین‌رفته است. در مراحل بعدی تصفیه‌شدن، شکر بقیه خواصش را هم از دست خواهد داد. ماده حاصله همان چیزی است که به آن «سم سفید» می‌گوییم. کافی است برای مدت کوتاهی، مثلا 2هفته، سعی کنید شکر سفید را از برنامه غذایی‌تان حذف کنید تا متوجه تغییرات زیادی شوید. حتی بعید نیست حالت‌های ناخوشایند یک فرد معتاد هم تجربه شود!
نوشابه علیه استخوان‌ها
یک بطری نوشابه چیزی معادل 32حبه قند یا 160گرم شکر دارد، به‌همین دلیل بعد از خوردن نوشابه بلافاصله احساس انرژی زیادی می‌کنید. البته این انرژی زمان کوتاهی دوام می‌آورد و همان‌طور که گفته شد، خیلی زود تمام می‌شود و جایش را به خستگی می‌دهد. از طرف دیگر این میزان شکر، می‌تواند ذخایر کلسیم بدنتان را نابود کند. برای همین است که می‌گویند نوشابه باعث پوکی استخوان می‌شود.
شکر حافظه‌تان را مختل می‌کند
پژوهش های محققان مرکز پیشگیری و درمان چاقی بیمارستان کودکان بوستون نشان می دهد که شکر در مغز عملکردی همانند مواد مخدر دارد. اسکن مغزی نشان می دهد که پس از صرف غذای پر شیرینی، همان مناطقی در مغز تحریک می شوند که پس از مصرف کوکایین و هرویین فعال می‌شوند.آزمایشی در سال 2007 روی موش های معتاد به کوکایین نشان داد که آنان به آب قند تمایل بیشتری دارند و بیشتر تحریک می شوند.
به علاوه مقاله ای به عنوان «شکر احمق‌تان می کند» در سال 2012 توجه همگان را بر انگیخت. این مقاله که حاصل سال ها مطالعه دانشمندان است نشان می دهد که رژیم غذایی حاوی فروکتوز بالا در طول زمان باعث کاهش یادگیری و اختلال حافظه می شود. در این مقاله آمده است که استفاده از اسیدهای چرب امگا 3 اثر عکس دارند و بر خلاف شکرو غذاهای شیرین، باعث افزایش یادگیری و هوش می شوند.
شیرینی باعث افزایش انرژی کودکان نمی شود
نکته ای که وجود دارد این است که اکثر والدین بر این باورند که شیرینی و شکلات باعث افزایش انرژی و کارایی فرزندان می شود که باور اشتباهی است. به علاوه برخی از افراد معتقدند که مضرات شکر قهوه ای کمتر از شکر سفید است، این تصور پایه علمی ندارد چرا که شکر قهوه ای حاصل تصفیه شکر سفید با ملاس است و حتی می‌تواند مضرتر باشد. آنچه مهم است این است که مصرف شکر زیاد باعث کاهش حساسیت پرزهای چشایی می شود و به همین دلیل است که برای برخی افراد طعم های شیرین افراطی آزار دهنده نیست.
