این روزها دوباره شاهد این هستیم که ریز گردها مهمان ناخوانده ی آسمان برخی از شهرهای ایران از جمله شهر قم شده اند ریزگردهایی که گاهی از اوقات غلظت آن از مرز فاجعه عبور می کند و به عنوان تهدیدی جدی سلامتی شهروندان را نشانه می رود.
برخی از کارشناسان در بیان علل و عوامل بروز این ریزگردها خشک سالی پانزده ساله کشورمان را دخیل می دانند و همچنین برخی نیز این فاجعه زیست محیطی را به تغییرات آب و هوایی کشور و کم شدن پوشش گیاهی و درختی در برخی شهرها مربوط می دانند،به عنوان نمونه تنها در شهر قم طی 30 سال اخیر 11 هزار هکتار باغ به دلایل مختلفی چون گسترش شهر نشینی و خانه سازی از بین رفته است و اندک باغاتی که در اطراف شهر قم و یا داخل شهر باقی مانده است نیز در آینده نه چندان دور از بین خواهد رفت تا این تراژدی کامل تر شود.
به باور فعالان محیط زیست گرد و غبار در کشور ریشه چندین ساله دارد و احتمال دارد این پدیده مدت ها مهمان کشور ما باشد،توسعه های نابه هنجار در تامین آب ، ذخیره سازی و سد سازی های غیر ضرور،عدم انضباط با توجه به حجم کم سرمایه های آبی کشاورزی،از دیگر موضوعات مهم در به وجود امدن این ریزگردها بیان می شود با توجه به تمامی این موضوعات نیز گاهی از اوقات دیده می شود در برخی از نقاط کشورمان به جای بیابان زدایی در حال بیابان زایی هستیم.
البته در این میان نقش کشورهای همسایه نیز در ایجاد ریزگردها پر رنگ است،برخی بر این اعتقاد هستند در کشوری مانند عراق به دلیل جنگ های داخلی سطح کشاورزی بسیار پایین آمده است به طوری که بر اساس اعلام منابع بین المللی از جمله بانک جهانی و سازمان فائو 45 درصد تولیدات کشاورزی عراق و سوریه در سال 2014 کاهش پیدا کرد بود که این موضوع مهر تاییدی بر ایجاد ریزگردها در سال های گذشته بوده است.
در عین حال فارغ از مشکلاتی که ریزگردها برای سایر استان ها مخصوصا استان های جنوبی به وجود آورده است، به راحتی می توان گفت که محیط زیست در قم مغفول مانده است و پدیده گرد و غبار نیز در سال های اخیر مشکلات بسیار زیادی را برای استان قم ایجاده کرد، اگر برای حل این معضل بزرگ عزم جدی و همکاری مناسب دستگاه های ملی و استانی فراهم نباشد احتمال خطرات در آینده بالاتر می رود چرا که قم با وجود دریاچه نمک تهدید بزرگی برای استان های اطراف مانند تهران محسوب می شود و در صورت خشک شدن این دریاچه ذرات گرد و غبار جای خود را با ذرات نمک تغییر می دهند.
دریاچه نمک به این دلیل به عنوان یک هشدار جدی مطرح می شود که می تواند تا 30 سال دگیر به بحران زیست محیطی تهران تبدیل شود و همچنین استان هایی مانند مرکزی،البرز،همدان،اصفهان و زنجان را به صورت بخشی تحت تاثیر قرار دهد.
همچنین در سال های اخیر عملکرد سازمان محیط زیست نیز برای مقابله با ریزگردها فوق العاده پایین بوده و مردم استان های مرزی هیچگونه رضایتی را نسبت به مهار این ریزگردها نداشته و ندارند و تنها چشم به آسمان دوخته اند تا باران الهی با گردوغبار مقابله کند،در استان قم نیز چند سالی است موضوع احداث کمربند سبز مطرح است که تا کنون پیشرفت چشم گیری را نداشته است.
طبق آخرین اظهار نظر مسئولان شهرداری قم مساحت کل فضای سبز قم هزار و 850 هکتار است که از این رقم یک هزارو 400 هکتار مربوط به کمربند سبز است و مابقی به صورت پارک‌ها، بوستان‌ها و باغچه‌های طولی هستند.همچنین وعده هایی نیز داده شده بود تا پایان سال 94 مساحت کمربند سبز قم به 200 هکتار برسد.
بنابر این درحال حاضر موضوعی مهم تر از سلامتی مردم وجود ندارد و سازمان محیط زیست باید به عنوان متولی اصلی این موضوع در شرایط خشکسالی رسیدگی کند و حداقل با از بین برندگان جنگل ها و پوشش های گیاهی مناسب در اطراف شهرهای مختلف برخورد کند همچنین این سازمان باید به استان قم به دلیل وجود دریاچه نمک و دشت مسیله توجه بیشتری کند تا در آینده عوامل زیست محیطی این منطقه خطر جدی برای شهرهای کشور محسوب نشوند.
