بیماری لکه طاووسی، لکه چشم پرندهای یا لکه برگی از جمله بیماریهای مهم زیتون در کشورهای حوزه دریای مدیترانه، کالیفرنیا و ایران است که در سالهای اخیر باغهای زیتون حاشیه رودخانه قزلاوزن به آن آلوده شدهاند.
امسال با گسترش این بیماری به اراضی بالادست این رودخانه به ویژه روستاهای اطراف شهرستان طارم خسارات زیادی را به فعالیتهای باغداری و باغهای زیتون وارد کرده است.
علائم بیماری لکه طاووسی شامل لکههای دایرهای شکل به اندازههای 0/5 تا 1/4 اینچ است که با گذشت زمان به رنگ سبز متمایل به سیاه تبدیل میشوند. علائم یاد شده بیماری چشم پرندهای را میتوان در قسمتهای مختلف درخت زیتون مانند برگ، میوه و دم میوه مشاهده کرد.
گاهی در اطراف لکهها،هاله زردرنگی با حاشیه تیره به وجود میآید که یادآور چشم پرندگان یا لکههای موجود بر روی پرهای دم طاووس بوده و به علت همین تشابه است که در زبان محلی این بیماری با نام لکه طاووسی یا لکه چشم پرندهای نیز شهرت دارد.
بنا بر گفته کارشناسان و متخصصان بیماریهای گیاهی، خسارت بیماری قارچی لکه طاووسی بر روی سطح فوقانی برگها بهویژه برگهای جوان و سطح تحتانی دم میوه و دمبرگ دیده میشود. برگهای جوان به بیماری لکه طاووسی حساستر بوده ولی در اواخر تابستان و اوایل پاییز روی برگهای مسن نیز علائم بهصورت لکههای زمخت و تقریباً سفید مشاهده میشوند.
بیماری لکه طاووسی علت اصلی برگریزی شاخههای جوان، ضعیف شدن درختان و کاهش محصول زیتون به شمار میرود.در واقع در اثر این بیماری، برگهای درختان زرد شده و سپس ریزش پیدا میکند و از طرفی در اثر کاهش برگ، مقدار فتوسنتز بهطور محسوسی کاهش یافته و شاخهها ضعیف و کوچک میشوند در نتیجه از آنجایی که درخت زیتون بیشتر توان و انرژی خود را از برگها دریافت میکند سبب کاهش محصول و ضعیف شدن جوانههای گل در فصل باردهی میشود.
مطلوبترین دوره برای بیماری لکه طاووسی فصل پاییز و زمستان ـ در مناطقی با تابستان خشک و زمستان ملایمـ یا بهار و اوایل تابستانـ در مناطق با زمستانهای سردـ است. این بیماری در پایان تابستان و طول پاییز روی برگهای کم و بیش مسن درخت زیتون و شاخه و برگهای پایینی و میانی درختان در جاهایی که تابش آفتاب و گردش هوا کمتر است بیشتر گسترش مییابد.
بیماری لکه طاووسی با افزایش رطوبت هوا و بارندگی توسعهیافته و شدت ریزش برگ و میوه به حداکثر میرسد.
بیماری لکه طاووسی بسیار رطوبت دوست است و در مواقع بارانی و فصل زمستان شیوع زیادی دارد.
این بیماری در تمام نقاط زیتونخیز دنیا وجود داشته و حساسیت ارقام این محصول در مقابل آن متفاوت است اما تقریباً همگی آنها در معرض آلودگی هستند. این بیماری فقط به محصول زیتون خسارت زده و در اکثر مناطقی که دارای آب و هوای مدیترانهای است، گسترش دارد. پس از هرس شاخههای درختان زیتون، مدیریت کف باغ شامل انجام عملیات بیلزنی، حذف علفهای هرز از کف باغ و اصلاح سیستم آبیاری با تبدیل روش آبیاری سنتی به نوین از نخستین گامهای مؤثر در مقابله با این بیماری قارچی است.