مهاجرت پدیده ای است که در بسیاری از کشورهای دنیا به دلایل مختلف از جمله مشکلات اقتصادی و اشتغال، شرایط آب و هوایی و حتی عواملی مانند تحصیل رواج یافته است.
در ایران نیز این پدیده طی یک دهه گذشته رشد چشمگیری یافته و در بسیاری از کلان شهرها شاهد سیل مهاجرت بودیم؛ سیستان و بلوچستان نیز از آن جمله استان هایی است که از این غافله عقب نمانده و 18 سال خشکسالی این منطقه سبب مهاجرت جمعیت زیادی از سیستانیان به شهر های مختلف کشور شده است، با این وجود حضور افغان ها این روز ها باعث شده که در بعضی از بخش ها حتی جای صاحب خانه را بگیرند و با همراهی کارفرمایان رفته رفته بسیاری از فرصت های شغلی را از دست کارگران ایرانی خارج کنند و تنها سهم سیستانی های مهاجر به شهر های دیگر انتظار پشت درب های کارخانه ها و مراکز تولیدی باشد.
با این وجود تنها افغان ها مقصر اشغال فرصت های شغلی کارگران ایرانی نیستند بلکه کارفرمایان ایرانی برای فرار از اجرای قانون کار و بیمه نکردن کارگران از کارگران بیگانه استقبال می کنند و برایشان هم تفاوت نمی کند که این تبعه به کار گرفته شده دارای مجوز کار است یا خیر.
علی ای حال هم اکنون بسیاری از مشاغل مهارتی استان در دسترس کارگران افغانی است که این مشاغل مهارتی فرصتی برای اشتغال کارگران سیستانی و بلوچ است که با فعالیت افغانی ها از بین رفته ، حتی این روز ها بازار حشر (لایروبی انهار) سیستان هم در قرق افغان ها در آمده و حشرکنی می کنند.
به طوری که به گفته مقامات دولتی، بازار کار کشور به دلیل ورود صدها هزار جوان کارجو به سمت انفجار بیکاری و بحران واقعی پیش می‌رود، طبق آخرین سرشماری رسمی حدود 1.7 میلیون تبعه خارجی که بیشتر آنها از افغانستان، عراق، پاکستان و ترکیه هستند، در بازار کار ایران فعالیت دارند و به همین تعداد متقاضی شغل ایرانی هنوز فرصت اشتغال را نیافته‌اند.
یک سال است که بیکاریم/ جهت امرار معاش مهاجرت کردیم
تعدادی از کارگران سیستانی که به رفسنجان مهاجرت کرده بودند به خبرنگار اجتماعی عصر هامون عنوان کردند: به علت نبود کار در محل زندگی با عزیمت به شهرستان رفسنجان و اقامت در فضای سبز همچنان منتظر کار در زمین های کشاورزی پنبه هستیم ولی وجود کارگران افغان این فرصت را از ما ربوده است.
یکی از این کارگران که 4 فرزند داشت، ادامه داد: اکنون حدود یک سال است که بیکارم و تا ظهر اینجا منتظر هستم که تنها در آخر یک نفر به سر کار می رود.
افزایش 82 درصدی مهاجرت اتباع بیگانه به ایران
24 هزار و 290 نفر نیز در آمار وزارت کار از سایر کشورها هستند و 140 هزار و 516 نفر نیز تابعیت خود را اعلام نکردند. رسیدن جمعیت اتباع خارجی در ایران به حدود 1 میلیون و 700 هزار نفر نسبت به جمعیت خارجی های حاضر در ایران در سال 65 به میزان 81.9 درصد رشد یافته است.
همچنین بر اساس آمارها از تعداد کل جمعیت خارجی های حاضر در ایران 86 درصد معادل 1 میلیون و 452 هزار و 513 نفر تبعه کشور افغانستان هستند و پس از آن به ترتیب 3.1 درصد معادل 51 هزار و 506 نفر عراقی، 1.1 درصد به تعداد 17 هزار و 731 نفر پاکستانی، 0.1 درصد معادل 1639 نفر مربوط به کشور ترکیه و 1.4 درصد به تعداد 24 هزار و 290 نفر نیز سهم سایر کشورها است. در این بین 8.3 درصد خارجی ها به تعداد 140 هزار و 516 نفر نیز تابعیت خود را اظهار نکرده اند!
استخدام کارگران مهاجر افغان در ایران ممنوع است
قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور بین الملل با اشاره به افزایش جریمه به کارگیری نیروی کارغیر مجازخارجی گفت:در سال ۹۴ اگر کارفرمایی از نیروی کار خارجی غیر مجاز استفاده کند روزانه ۱۱۸ هزار و ۷۰۰ تومان جریمه می‌شود.
محمد تقی حسینی در گفت‌وگو با یکی از رسانه ها، با تأکید براینکه استفاده از نیروی کار ایرانی در هر شرایطی بر نیروی کار اتباع خارجی اولویت دارد گفت:در صورتی که کارفرمایان می‌خواهند از نیروی کار خارجی استفاده کنند, این موضوع منوط به این است که آنها کارت کار داشته باشند و اگر کارفرمایان خاطی به توصیه‌های وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی توجه نکنند به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
وی با اشاره به اجرای طرح ملی قانون‌مند کردن اشتغال اتباع خارجی ادامه داد:در راستای این طرح کارفرمایان در بخش های دولتی و خصوصی باید از کارگرانی استفاده کنند که کارت کار داشته باشند در غیر این صورت جریمه خواهند شد.
جریمه روزانه ۱۱۸ هزار تومانی به‌کار‌گیری اتباع خارجی غیرمجاز
قائم مقام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور بین الملل در خصوص جریمه کارفرمایان در صورت استفاده از نیروی کار خارجی اظهار داشت: در سال 94 اگر کارفرمایی از نیروی کار خارجی غیر مجاز استفاده کند روزانه 118 هزار و 700 تومان جریمه می‌شود.
وی با بیان اینکه به زودی شعب ویژه ای برای رسیدگی به تخلف کارفرمایی که از کارگر غیر مجاز استفاده می کنند با همکاری قوه قضائیه راه اندازی می شود بیان کرد: بخشنامه‌ای در خصوص ممنوعیت استفاده از کارگران خارجی غیر مجاز وجود دارد. بر اساس این بخشنامه هیچ نهاد خصوصی و عمومی نمی تواند از کارگران غیر مجاز استفاده کند.
حسینی با اشاره به دستورالعمل کمیسیون ساماندهی اتباع خارجی گفت: به کارگیری اتباع خارجی افغان در 16 استان غربی و مرکزی ممنوع است. هدف از اجرای این برنامه مدیریت بهتر اتباع خارجی در این استان‌هاست.
