4 سال از زمانی که رهبر معظم انقلاب در جمع زائران حرم رضوی سال 1391 را به نام «تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی» نامگذاری کردند می‌گذرد. نامگذاری که هدف اول آن حمایت از تولید داخل برای به گردش درآمدن چرخ اقتصاد بود.
این حمایت‌های مسئولان از تولید ملی می‌توانست در عرصه‌های مختلف و به انواع گوناگونی انجام شد به طور مثال در قوانینی گمرکی بازنگری شود و یا وام‌های بانکی به تولیدکنندگان تعلق بگیرد اما در وزارت ارشاد و معاونت مطبوعاتی این حمایت خود را در بخش تبلیغات نشان می‌داد.
درست آنجا که مخاطبان و خریداران کالاهای غیرضروری خارجی باید ترغیب می‌شدند که از کالای ایرانی استفاده کنند تا چرخ کارخانه‌ها بچرخد و فرزندان ایران زمین از گردش این چرخ درآمدی کسب کنند. در همان سال 91 زمانی که بیلبوردهای تبلیغاتی سطح شهر به تسخیر کالاهای خارجی در آمده بود، عده‌ای به حق به این موضوع اعتراض کردند و این رویه را در جهت تقویت واردات و تضعیف تولید ملی دانستند.
شعله‌های اعتراض هنوز جان نگرفته بود که سیدمحمد حسینی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی پا به میدان گذاشت تا سهم وزارتخانه خود در راستای این تحقق این عار را عملی کند.
حسینی در «دستورالعمل تبلیغات محیطی کالا و خدمات» آورد: «در دهه عدالت و پیشرفت، سال ١٣٩١ توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی به نام «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» نامگذاری شده است.
کارگروه تبلیغات محیطی شورای فرهنگ عمومی در همین راستا و برای ایجاد سازوکارهای مناسب تبلیغی و فرهنگی در جهت تحقق شعار سال، مبنی بر حمایت از سرمایه گذاری داخلی و تشویق و ترغیب مردم به استفاده از کالا و خدمات داخلی در جهت رشد و توسعه ایران اسلامی و به استناد بند «سوم» از بخش «الف» موضوع سیاست ها و ضوابط حاکم بر تبلیغات محیطی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی محورهای ذیل را مصوب نمود.
ماده١) تبلیغ کالا و خدمات خارجی که مشابه داخلی دارد، ممنوع می باشد.
ماده ٢) تبلیغ کالا و خدمات داخلی که نام خارجی دارد، ممنوع می باشد.
ماده ٣) تبلیغ کالا و خدمات داخلی با سرمایه‌گذاری مشترک خارجی باید با نام ایرانی و منطبق بر قانون «ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» و آیین نامه اجرایی آن باشد.
ماده٤) تبلیغ کالا و خدمات خارجی که مشابه داخلی ندارد، با رعایت استفاده از حداکثر ٢٠% کل ظرفیت تبلیغات محیطی و صرفاً با خط فارسی مجاز می باشد.
تبصره١: تبلیغات کالا و خدمات خارجی که مشابه داخلی ندارد، در بزرگراه ها، تابلوهای بزرگ شهری و بین شهری، پلهای عابر پیاده، تابلوهای الکترونیکی و مبادی ورودی و میادین شهرها و نقاط پر تردد ممنوع می باشد.
تبصره٢: حداکثر ٢٠% ظرفیت فوق‌الذکر باید در هر یک از محیط های تبلیغی مراعات گردد.
ماده ٥) هر نوع تبلیغات بازرگانی شرکت‌ها، کالا و خدمات خارجی از طریق تابلوهای اختصاصی واحدهای صنفی، توزیعی، فروشگاه ها و مراکز خرید ممنوع است.
تبصره٣: تابلوهای واحدهای صنفی، باید صرفاً به شناسه کاربری واحد صنفی مربوطه و معرفی آن اختصاص داده شود، و در صورت اخذ نمایندگی از کالا و خدمات خارجی، صرفاً مجاز به استفاده از ١٠% ظرفیت تابلوها می باشد.
ماده ٦) تبلیغ کالا و خدمات خارجی و یا محصول مشترک، نباید کالا و خدمات داخلی بی‌ارزش یا کم ارزش نشان داده و یا به هر نحو تضعیف شود.
ماده٧) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است گزارش فصلی از اجرای این مصوبه را به شورای فرهنگ عمومی ارائه نماید.
ماده٨) تشخیص و تعیین کالا و خدمات خارجی و یا داخلی به عهده کارگروه تبلیغات محیطی، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی می باشد.
ماده٩) این دستورالعمل در یک مقدمه، ٩ ماده و ٣ تبصره در جلسه٥٧١ مورخ 1391/2/12 شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسید.»
همین دستورالعمل کافی بود تا به سرعت بیلبوردهای تبلیغاتی فضای خود را به کالاهای داخلی اختصاص دهند و تبلیغات کالاهای خارجی به شدت محدود گردد. حتی در آن زمان به کالاهای خارجی که در ایران تولید می‌شدند نیز به سختی فضای تبلیغاتی اختصاص می‌گرفت و همه تلاششان رونق تولید داخل بود.
تسخیر بیلبوردها توسط کالاهای خارجی
اکنون اما با گذشت 4 سال از این نامگذاری و صدور «دستورالعمل تبلیغات محیطی کالا و خدمات» گویا حافظه برخی مسئولان ضعیف شده و شعار «تولید ملى و حمایت از کار و سرمایه ایرانى» را از یاد برده‌اند که اجازه داده‌اند بار دیگر بیلبوردهای تبلیغاتی به تسخیر کالاهای خارجی در بیاید که مشابه داخلی بسیاری دارند.
این روزها در حالی تبلیغات کیف و کفش ایتالیایی را در هر گوشه از شهر می‌بینیم که ماده اول دستورالعمل ابلاغی وزیر ارشاد در سال 91 به صراحت تبلیغات کالاهای خارجی که مشابه داخلی دارند را ممنوع اعلام کرده است.
همینطور در مورد برخی گوشی‌ای تلفن همراه نیز شاهد هستیم که بدون هیچ محدودیتی در شهر به تبلیغ برند و مدل‌های خود می‌پردازند در حالیکه هیچکدام از این گوشی‌ها در داخل کشور حتی مونتاژ نیز نمی‌شوند.
در کنار این موارد تولید کنندگان کالاهایی مانند لوازم آشپزخانه، ساعت و حتی لباس نیز به راحتی می‌توانند از بازار تبلیغات ایران سهمی داشته باشند و به معرفی کالای خود بپردازند.
خواب خرگوشی مسئولان زیر بیلبوردهای تبلیغاتی
«شعارهای هر سال، نمایشی و تشریفاتی نیست و طبعاً همه مشکلات را هم حل نمیکند بلکه انگشت اشاره‌ای است که راه و روش را نشان می‌دهد که امسال نیز با توجه به اهداف بلندتر ملت و کشور، باید همتی برتر فراهم آورد و کارهای بیشتر و جدیتر انجام داد.» این سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار زائران و مجاوران حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) با ایشان در تاریخ یکم فروردین سال 1389 است.
این سخنان گرچه 2 سال قبل از نامگذاری سال 91 ایراد شده، اما می‌توان از همین سخنان صریح نتیجه گرفت که ایشان تنها در همان سال به دنبال تحقق شعارها نیستند.
مسئولان نیز گویا فراموش کرده‌اند که قوانین و بیانات رهبر معظم انقلاب در هر زمانی باید مورد توجه قرار داشته باشد و نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.
معاونت مطبوعاتی پاسخگو باشد
این روزها که حسین انتظامی، معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد از صحبت با خبرنگاران و پاسخگویی به سوالات آنها فراری است، باید از او در مورد نظارت این معاونت بر محتوای تبلیغات محیطی بپرسیم و عملکرد معاونت او را در این خصوص بررسی کنیم.
با توجه به اینکه هیچکدام از مدیران زیرمجموعه وی اجازه مصاحبه ندارند و نمی‌توانند پاسخگوی مطبوعات باشند، خود ایشان باید در خصوص دستورالعمل ابلاغی وزیر وقت ارشاد پاسخگو باشد و برای تنویر افکار عمومی اعلام کند که آیا دستورالعمل به جای خود باقی است یا دستورالعمل جدیدی صادر شده است؟ آیا معاونت مطبوعاتی خود را پایبند به تحقق خواسته‌های مقام معظم رهبری می‌داند یا خیر؟
