اخیرا با فواصل زمانی کمی از هم، خبر مرگ های ناگهانی جوانان ورزشکار را شنیده ایم. البته این نوع مرگ نه فقط مخصوص ورزشکاران است بلکه تعداد خیلی بیشتر از این نوع مرگ ها در طی روز برای افراد جوان غیر ورزشکار و نا آشنا برای عموم هم اتفاق می افتد.
به راستی علت این نوع مرگ های ناگهانی چیست؟
دکتر قاسم قارون، عضو انستیتو تشخیص و درمان درد در فرایبورگ آلمان دلیل این نوع مرگ‌ها را شوک آنافیلاکسی می داند. روش‌های درمان این شوک وسیع و فوری در زیر توضیح داده میشود اما قبل از آن باید به دنبال پاسخ به سوالهایی باشیم.
الف) چرا تعداد این موارد زیاد شده است؟
ب) چرا اکثراً صحبت از مرگ ناگهانی در سنین پایین و متوسط است؟
ج) چرا داستان در همه کم و‌بیش یکی است؟ به زبان ساده اطرافیان می‌گویند چیزیش نبود. اصلا دکتر نرفته نبود، دارو درمان نداشت.
در نشانه‌های قبل از فوت اغلب مشابه هم شنیده میشود .اکثرا به این صورت که یکدفعه گفت حالم بده، سرم گیج می‌ره، نفسم درنمیاد، دارم خفه می‌شوم. اگر بیمار در منزل فوت نکرد و به مراکز درمانی رسید اقدامات لازم انجام می‌گیرد ولی باز هم شنیده میشود که مجددا فشارش افتاد، پزشکان هم نفهمیدند. چیزی هم پیدا نکردند. چرا؟
ه‌ـ تشخیص (البته نه تشخیص اصلی) هم اکثراً بعد از مرگ در همه مشابه است؛ ایست قلبی.
با توجه به نکات فوق چند پدیده قابل ذکر است:
اول: ازدیاد و تکرار بیماری‌های حساسیتی در سنین پایین مانند بیماری آسم و کولیت نویرودرمیت (Neurodermitis)، چیزی که 40-30سال پیش در بچه‌ها خیلی کم مشاهده می‌شد که خود دلیل تشدید سریع اشباع ظرفیت دفاعی بدن در اثر آلودگی‌های زیست‌محیطی و تغذیه صنعتی است.
دوم: گزارش‌های بین‌المللی درباره ازدیاد مرگهای مشکوک در سال‌های اخیر در اثر شوک آنافیلاکسی. پس میتوان نتیجه‌گیری کرد که عوامل و آمار باید با هم مرتبط باشند.
اصولا اگر به هر دلیل فقط 4دقیقه اکسیژن به مغز نرسد مرگ انسان حتمی است، که ممکن است:
1. پمپ اکسیژن‌رسان از کارافتاده باشد؛ یعنی ایست قلبی.
2. مواد اکسیژن‌رسان قابلیت حمل اکسیژن را یا در اثر حجم کم (در اثر خونریزی شدید) یا به‌دلیل نداشتن مواد ناقل اکسیژن ( دراثرکم خونی) از دست داده باشند.
3. فاکتور1 و 2 طبیعی است ولی حالت سومی هم وجود دارد و آن این است که برگشت خون به قلب در اثر اتساع بیش‌از‌حد عروق محیطی چنان کم شده باشد که پمپ یعنی قلب درعمل خالی بزند. حالتی که در شوک و سقوط شدید فشارخون به هر دلیل مانند مارگزیدگی یا مسمومیت بوجود می آید.
مرگهای ناگهانی اخیربدون سابقه و آثار بیماری، در عکس‌العمل‌های حساسیتی و آلرژی به‌دلیل شوک آنافیلاکسی ناشی از عدم تحمل غذایی یا حساسیت دارویی یا در اثرمصرف مواد افیونی است بوجود می آیند. با توجه به توضیحات فوق باید علت مرگ های ناگهانی افراد نسبتا جوان درایران هم مشابه موارد گزارش شده خارج از کشور، یک نوع شوک وسیع از نوعی حساسیتی دارویی یا غذایی باشد.
روش‌های پیشگیری از مرگهای ناگهانی
الف- در موارد مشابه و مشکوک میتوان به کمک پزشک، به درمان شوک یعنی استفاده از سرم وریدی و داروهای ضد‌حساسیتی اقدام کرد.
ب – اگر دسترسی فوری به پزشک نبود، باید حداقل با بالا گذاشتن پا‌ها در حالت درازکش به برگشت بهتر خون به قلب کمک کرده و از تغذیه اضافی موقتا خودداری کنید.
اما مهم‌ترین درمان این نوع شوک‌ها، پیشگیری است و مفید‌ترین و بهترین توصیه، آگاهی از مشکلات حساسیتی است زیرا تنها با رعایت عوامل تحریکی میتوان از خیلی از دردسر‌های پزشکی و درمانی در امان بود. حساسیت، آلرژی یا عدم‌تحمل غذایی (Food Intolerance) ، یک علم جدید و بحث مفصلی است که قبل از هر علم پزشکی قرن‌ها به‌طور تجربی به آن اشاره شده است. بقراط۲۴۰۰ سال پیش به اثر تحریکی پنیر روی بیماران میگرنی اشاره کرده که بعد‌ها بوعلی‌سینا و رازی هم به این مسئله توجه داشته و در درمان از پرهیز و تغذیه کمک می‌گرفتند. نه‌تنها تجربه‌های سنتی در ملت‌ها و در تمدن قدیم بلکه تحقیقات جدید به این نتیجه رسیده که با تغییر محتوا و نوع تغذیه، بشر به دست خودش باعث گرفتاری سلامتی شده و بی‌اطلاع، بهای سنگینی در این راه پرداخت می‌کند؛ چرا که شرایط زیست‌محیطی و تغذیه‌ای با داده‌های اولیه تکاملی بشر هماهنگی ندارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که ۷۰درصد هزینه‌های درمانی قابل اجتناب است اگر انسان به نیازهای اولیه هزاران سال پیش خود توجه کند. این تحقیقات همچنین می‌گوید عدم‌تحرک و تغذیه صنعتی بزرگ‌ترین دشمن انسان امروزی است و اگر برای تهیه غذا چون گذشته چند کیلومتری راه می‌رفت، غذای ساده و خام داشت و آن را سخت می‌جوید خیلی سالم‌تر بود.
متأسفانه مردم به کمک کمپانی‌های موا د غذایی نه تنها اطلاع و علاقه‌ای به تغذیه ساده اولیه ندارند بلکه به تجربیات و گفته‌های سنتی و مذهبی اجداد خویش هم توجه نمی‌کنند. نمونه آن پیشرفت بیماری‌ها در پیروان ادیان مختلف است که دیگر چندان پایبند به تغذیه سنتی نیستند.
یـکی از دلایل بـیــمـاری‌ها عدم‌همخوانی و عدم‌تجانس تغذیه امروزه با سیستم ژنتیک یعنی ساختار اولیه بدن است که نسل‌ها با آن سازگاری داشته که این مسئله اکنون از بین رفته است. ۵۰سال پیش کالباس و سوسیس در بین خانواده‌های ایرانی به‌خصوص در شهرستان‌ها ناپاک و ممنوع بود. آنچه امروزه از تغییر عقیده و شدت مصرف مشاهده می‌کنیم نیاز به توضیح ندارد.
از دلایل اصلی مرگ های ناگهانی بطور خلاصه میتوان به فست فوت ها و سایر اغذیه های صنعتی ، آلودگی هوا و عدم تحرک کافی اشاره کرد. با توجه به توضیحات داده شده در این مقاله و عمل کردن به توصیه های ذکر شده می توانیم از بسیاری اتفاقات تأثر‌برانگیز در اطراف خود پیشگیری کنیم.
