استان یزد به دلایل داشتن آثار باستانی و تاریخی بخشی از هویت و فرهنگ ایران باستان را در خود جای داده است و نظر گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می‌کند.
امیرچخماق؛ شاخص‌ترین مجموعه تاریخی یزد
مجموعه امیرچخماق شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آب‌انبار یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب می‌شود.
قدمت این مجموعه با ارزش به دوره تیموریان (قرن 9 هجری) باز می‌گردد و در زمانی که امیر جلال الدین چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری هنگامی که حاکم یزد بود با همکاری همسر خود فاطمه خاتون برای آبادانی شهر آن را بنیان نهاد.
ساخت مسجد امیرچخماق در سال 841 ه.ق به پایان رسید و از حیث زیبایی، وسعت، اهمیت و اعتبار بعد از مسجد جامع شهر قرار دارد. سنگ نصب شده در کرباس(ساختمان جلوی درب ورودی) مسجد، به طرف میدان است و متن وقف‌نامه‌ای به خط نسخ روی آن نقش بسته است. در طرف راهروی شمالی که از درب کرباس به صحن وارد می‌شود، شبکه‌هایی ظریف از کاشی‌های معرق در پنجره‌ها نصب شده‌اند. قسمتی از سر در ایوان کاشی کاری معرق شده و جرزهای آن آبی رنگ است.
اکنون گردشگران امیر چقماق را نام میدانی در شهر یزد می‌دانند که در آن بنایی چند طبقه، مسجد و حسینیه‌ای به همین نام وجود دارد. مجموعه امیر چقماق که چخماق نیز گفته می شود در میان بناهای مذهبی تاریخی یزد که هر یک ویژگی معماری، تاریخی و فرهنگی خاص خود را دارند از جایگاه خاصی برخوردار است و خاکسپاری 8 شهید گمنام دفاع مقدس در این تکیه توانسته هر چه بیشتر نشان دهنده فرهنگ مردم شهید پرور دارالعباده باشد.
باغ دولت آباد یزد؛ هم ردیف باغ فین کاشان
باغ دولت‌آباد از باغ‌های قدیمی شهر یزد و هم ردیف باغ فین در کاشان و باغ شاهزاده ماهان در کرمان است که درِ اصلی این مجموعه در خیابان شهید رجایی قرار گرفته و درِ دیگر آن در بلوار دولت‌آباد قرار دارد.
این باغ که شامل عمارت سردر، ساختمان هشتی و بادگیر، عمارت بهشت آئین و تالار آینه، عمارت تهرانی، آب انبار دو دهانه و باغ ناصر است. در اواخر دوره افشاریه و درسال ۱۱۶۰ ه.ق توسط محمد تقی خان معروف به (خان بزرگ) که سرسلسله خاندان خوانین یزد بود احداث شد.
از ویژگی‌های مهم این باغ که مساحتی با متراژ 70 هزار مربع را در برمی‌گیرد؛ ساختمان هشتی با بادگیری به ارتفاع ۳۴ متراز کف ساختمان است که مرتفع ترین بادگیر خشتی جهان محسوب می‌شود. دراین ساختمان‌ها با تلفیق باد و آب که درحوض‌های داخل ساختمان درجریان است هوای خنک به قسمت شاه نشین و تالارها انتقال پیدا می‌کند. به همین دلیل به این بنا، ساختمان تابستانه نیز گفته می‌شود.
ازدیگر ویژگی های این باغ قناتی به طول ۶۵ کیلومتر و آب نمای داخل باغ به طول ۲۰۶ متر و عرض۶ متر، و درختان سرو وکاج بلند دراطراف آب نما، باغچه های انار و انگور را می توان نام برد.
مرحوم محمدتقی خان در اواخر عمرخود مجموعه باغ دولت آباد، قنات دولت آباد و بخشی از اراضی مشروب به این قنات را وقف چهارده معصوم نمود و بخشی از اراضی مزبور را نیز وقف اولاد وی نموده است و هم اکنون کل مجموعه باغ دولت آباد توسط یکی ازنوادگانش به عنوان متولی اداره می‌گردد.
خانه لاری‌های یزد، خانه‌ای اعیانی از دوره قاجاریه
خانه لاری‌ها، یکی از خانه‌های قدیمی یزد است که خانه و بادگیر آن به دوره قاجاریه می‌رسد و در یزد خیابان امام خمینی محله فهادان مجاور عمارت کلاه فرنگی واقع شده که در بهمن ماه سال 75 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مالک این خانه حاج محمد ابراهیم لاری بوده و از این مکان قبلا به عنوان خانقاه نعمت اللهی استفاده می شده است. مساحت خانه لاری‌ها حدود 1700 متر و زیر بنائی معادل 1200 متر مربع را داراست.
درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاق‌های آئینه کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه‌های زیبا و عالی خانه‌های اعیانی قرن سیزدهم هجری قمری است.
خانه لاری‌های یزد با دو قسمت اندرونی و بیرونی- حیاط در مرکز و قسمتهای اعیان نشین به صورت چهار فصل در پیرامون حیاط است که هر قست عملکرد ویژه خود را داشت و اندرونی به عنوا مأوا و مسکن محارم و بیرونی به اسکان و پذیرایی میهمانان اختصاص داشت.
در خانه اعیان معمولا برای تفنن، فضایی هنری ایجاد می‌کردند که تزئینات این فضا به وسیله آیینه کاری یا گچبری انجام می‌گرفت.
اتاق آیینه کاری خانه لاری ها حدود پنجاه یا شصت سال پیش ساخته شده است.
