مقامات ایران خواهان دستیابی به راه‌حل سیاسی برای سوریه هستند

نماینده ارشد اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی در ابتدای این گفتگو به پرسشی درباره کمک سازمان پیمان اتلانتیک شمالی(ناتو) به اروپا برای نظارت بر مرزهایش جهت جلوگیری از ورود مهاجران بیشتر به این قاره و اینکه آیا این امر ضعف اروپا را نشان نمی دهد که حتی نمی تواند از مرزهای خود محافظت کند،پاسخ داد و گفت:«ماموریت سازمان پیمان اتلانتیک شمالی با ماموریت نیروهای اروپایی مامور در بخش مدیترانه مرکزی در امتداد سواحل لیبی و مصر خیلی باهم فرق می کند. در اینجا اروپا نیروهای نظامی خود را برای مبارزه با قاچاقچیان انسان مستقر کرده است. اما ناتو به درخواست دو عضو آن یعنی یونان و ترکیه وارد عمل شده است. نحوه وارد عمل شدن ناتو نیز از طریق امکانات دریایی بوده است که در منطقه در اختیار دارد. ماموریت ناتو نیز در این منطقه صرفا نظارت و گشت زنی برای اطلاع رسانی درباره ورود مهاجران به داخل خاک اروپا است.از این گذشته، یونان و ترکیه روابط پیچیده ای باهم دارند و ترکیه عضو اتحادیه اروپا نیست،به همین علت بود که ناتو این ماموریت را یعنی گشت زنی در مرزهای میان این دو کشور را پذیرفت.

سه میلیارد دلار یورویی که اتحادیه اروپا به ترکیه برای جلوگیری از ورود مهاجران به اروپا وعده داده است و اینکه این کمک به کجا رسیده است دیگر پرسش مورد بحث در این گفتگو بود. نماینده ارشد اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی در پاسخ به این پرسش گفت:« اولا این کمک نه برای ترکیه بلکه برای سازمان های غیر دولتی فعال در امور بشردوستانه بود که در امر کمک رسانی به آوارگان سوری در خاک ترکیه فعال هستند. بخش دیگر از این کمک ها برای بهبود شرایط زندگی آوارگان سوری بوده است.دقیقا این همان کاری است که ما قبلا در لبنان، اردن و خود سوریه نیز انجام داده بودیم. در سوریه ما برای کمک های بشردوستانه تاکنون400 میلیون یورو اختصاص داده ایم. در ترکیه ما با رایزنی با مقامات این کشور تصمیم گرفته ایم که بیشتر به چه بخش هایی کمک کنیم.

وی ادامه داد: هدف کلی ما این است که پذیرایی از آوارگان در ترکیه در دراز قابل قبول باشد.وی در ادامه افزود چند هفته پیش در کنفرانس بین المللی کمک کنندگان به سوریه، جامعه بین المللی قول داد که 11 میلیارد دلار برای کمک به حل بحران انسانی سوریه اختصاص دهد.دو سوم از این مبلغ را کشورهای عضو اتحادیه اروپا قول داده اند تامین کنند که سه میلیارد یورو کمک به ترکیه نیز شامل آن است. البته اگر دیگر کشورها نیز کمی بیشتر کمک می کردند وضع بهتر می شد. در اینجا بیشتر منظور آمریکا و کشورهای حوزه خلیج فارس است. وقتی کشورهایی مانند کره جنوبی و ژاپن و حتی استرالیا با درک شرایط حاکم بر منطقه تصمیم می گیرند کمک بیشتری به حل مشکلات انسانی بحران سوریه کنند انتظار این بود که کشورهای حوزه خلیج فارس و آمریکا کمک بیشتری به این امر مهم اختصاص دهند.

موگرینی افزود: چرایی همکاری و گفتگوی اتحادیه اروپا با ترکیه در حالی این کشور به طور مرتب مواضع کردهای سوریه را گلوله باران می کند حال آنکه کردها نیروی موثر درمبارزه با گروه تروریستی داعش و حکومت سوریه هستند دیگر پرسش مطرح شده با رئیس دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود و وی در پاسخ گفت:« موضع اروپا روشن است و آن اینکه ما وظیفه اخلاقی و سیاسی داریم از کشوری که میزبان آوارگان است حمایت کنیم.همزمان ما با مقامات ترک درباره اوضاع حاکم بر منطقه نیز گفتگو می کنیم .ما در این خصوص به ترکیه فصل های ناظر بر حاکمیت قانون و حقوق بشر مربوط به فرآیند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را گوشزد کرده ایم. ما از آنکارا خواسته ایم که گفتگوهای صلح با کردها را از سرگیرد. ما اقدامات تروریستی حزب کارگران کردستان ترکیه(پ ک ک)، را محکوم می کنیم اما در این حال تاکید کنیم بهترین راه و روش برای حل مشکل کردها، گفتگو و از سرگیری مذاکرات صلح است.

درباره سوریه نیز اتحادیه اروپا با همکاری همه طرف های درگیر در بحران این کشور از توقف آتش بس حمایت کرده است. در همین راستا ما از ترکیه و روسیه نیز خواسته ایم که خصومت ها را علیه یکدیگر بکاهند و همه تلاش خود را متوجه مبارزه با داعش و جبهه النصره کنند.اما آنچه بر روی زمین در سوریه می گذرد درست برعکس این را نشان می دهد. با این حال اروپا از ادامه تلاش های خود مایوس نمی شود و برای رسیدن به آتش بس در سوریه مصمم است. چرا که ما بر این باوریم هیچ راهی جز گفتگو و مذاکره میان رژیم سوریه و مخالفان وجود ندارد. وگرنه سوریه به بهشتی برای فعالیت گروهای تروریستی مانند داعش و النصره تبدیل خواهد شد و بشار اسد نیز همچنان بر سر قدرت باقی خواهد ماند. از همه مهمتر، جنگی که اکنون در سوریه درگرفته است اگر به همین منوال ادامه یابد آنگونه که برخی می گویند جنگ «سرد» نخواهد بود بلکه جنگی خواهد بودکه به روی همه قدرت های منطقه گشوده خواهد شد.

روزنامه ژوردودیمانش درادامه پرسید با این شرایط که شما بر ضرورت گفتگو با حکومت بشار اسد تاکید می کنید آیا حاضرید برای گفتگو با اسد به دمشق بروید؟موگرینی در پاسخ گفت:« اتحادیه اروپا در طول مدت پنج سالی که از جنگ سوریه می گذرد یک هیئت را در سوریه نگه داشته است.این هیئت البته اکنون در بیروت مستقر است اما سفیر ما گاهی به دمشق می رود و ما به تازگی دفتر کمک های بشر دوستانه اروپا در سوریه را نیز فعال کرده ایم. چون اگر کمک هایی از سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای غیردولتی برای سوریه ارسال می شود بیشتر آنها از اروپا می آید. اما تماس با رژیم سوریه تاکنون فقط به استفان دو میستورا نماینده ویژه سازمان ملل متحد درامور سوریه واگذار شده است.وظیفه ای که ما در این خصوص داریم این است که به طور کامل از تلاش های وی حمایت کنیم.

ژورنال دیمانش در ادامه پرسید چطور اروپا نفهمید که سرنگونی رژیم بشار اسد با داشتن حامیانی مانند ایران و روسیه رژیم کار بسیار دشواری است و با وجود آنکه برخی دیپلمات ها نیز به کشورهای اروپایی در خصوص ساده اندیشی درباره سرنگونی حکومت اسد هشدار داده بودند؟ موگرینی در پاسخ گفت:« من مایل نیستم در این باره به گذشته برگردم و ترجیح می دهم به حال و آینده متمرکز شوم. هدف ما دراین شرایط این است که به فکر راه حلی سیاسی برای بحران سوریه باشیم به همین علت اکنون به این نتیجه رسیده ایم که مخالفان و حکومت سوریه برای پایان دادن به این وضع هیچ راه دیگری جز گفتگو و مذاکره ندارند. وظیفه جامعه بین المللی و قدرت های منطقه ای است که برای همراهی کردن دوره گذار سیاسی در سوریه رژیم در کنار هم باشند که دوره ای بسیار دشوار است. باید زمینه اصلاح قانون اساسی سوریه فراهم شود و مردم این کشور به ویژه آوارگان این کشور در خارج از کشور در انتخاباتی که بعدا درباره در این کشور برگزار خواهد شدشرکت کنند.

رویکرد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، در بحران سوریه دیگر موضوع مورد بحث در گفتگو با موگرینی بود،اینکه آیا اروپا درباره رویکرد روسیه نیز اشتباه نکرد و نتوانست بفهمد که پوتین در این بحران چه رفتار و رویکردی در پیش خواهد گرفت.موگرینی در این باره نیز گفت:«من روزهای قبل و بعد از دخالت روسیه در سوریه را به خاطر دارم. ما در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نشست تشکیل داده بودیم . یک شب هنگامی که پوتین اعلام کرد روسیه در سوریه اقدام نظامی خواهد کرد ما با گروهی که مسئولیت پیگیری توافقنامه هسته ای ایران را برعهده داشت گردهم آمده بودیم . در این نشست لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه، جان کری ،اشتاینایر، هاموند و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و سرگئی لاورف وزیر امور خارجه روسیه نیز حضور داشتند. در این نشست بود که ما برای نخستین بار درباره تشکیل گروهی مانند گروه پیگیری توافقنامه هسته ای ایران برای سوریه گفتگو کردیم. هدف این گروه پیگیری که ما درباره سوریه مد نظر داشتیم ترسیم آینده این کشور و تسهیل همکاری ها وهماهنگی های نظامی بود. همین گروه بین المللی بود که در وین در هفته های گذشته و در نیویورک در دو ماه پیش نشست هایی را برگزار کرد.

دو روز بعد ازآنکه ما درباره تشکیل چنین گروهی گفتگو و رایزنی کردیم جان کری و سرگئی لاورف اعلام کردند که می خواهند اقداماتی برای جلوگیری از مناقشه در آسمان سوریه بررسی کنند.اما فعلا در سوریه این مشکل ما نیست. مشکلی که در سوریه وجود دارد این است که ما در این کشور دو جنگ داریم:یک جنگ بین رژیم سوریه و مخالفان آن با مداخله کشورهای منطقه است و جنگ دیگر با گروه تروریستی داعش است. اینکه ما درباره جنگ اول با روسیه اختلاف نظر داریم نمی تواند مانع از همکاری های ما با روسیه درباره جنگ دوم یعنی جنگ با داعش شود.

ژورنال دو دیمانش با اشاره به اینکه هم روسیه هم ترکیه از جنگ با داعش به عنوان بهانه ای برای ضربه زدن به دشمنان خودشان استفاده می کنند یعنی ترکیه با این بهانه کردهای سوریه را هدف قرار می دهد و روسیه نیز با همین بهانه مخالفان میانه رو سوریه را هدف بمباران های خود قرار داده است نظر موگرینی را در این باره نیز جویا شد.

وی در پاسخ گفت:« منافع اروپا در این است که جنگ سوریه به پایان برسد، فرایند گذار سیاسی در این کشور آغاز شودو همه حملات متوجه داعش شود.برای رسیدن به این هدف نیز نیروهای محلی ، منطقه ای و بین المللی باید هماهنگی و همکاری داشته باشند و این مهم را در اولویت خود قرار دهند. وگرنه داعش با استفاده از اختلافاتی که میان ما وجود دارد به پیشرفت های خود ادامه می دهد.

نقش وتوانایی ایران در حل بحران سوریه دیگر موضوع مطرح شده دراین گفتگو بود.ژورنال دو دیمانش در این خصوص از موگرینی پرسید شما درباره پرونده هسته ای ایران با مسئولان این کشور گفتگو کرده اید آیا می توان به آنها برای حل بحران سوریه اعتماد کرد؟

وی در پاسخ گفت:« هنگامی که با کسی وارد گفتگو و مذاکره می شوید به معنای آن نیست شما به او اعتماد کرده اید به معنای آن است که مشکلاتی وجود دارد و شما می خواهید با گفتگو و مذاکره آن را حل کنید.حالا درباره سوریه ما دستور کارهای مختلفی داریم. باید به شما یادآوری کنم از زمانی که ایران وارد گروه تماس درباره سوریه شده است ما موفق شدیم قطعنامه ای را با اکثریت آراء در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب برسانیم که اقدامی قابل توجه بود.از پنج سال پیش تاکنون برای نخستین بار بود که قطعنامه ای در شورای امنیت سازمان ملل متحد بدون وتو روسیه به تصویب می رسید.

بعد از پنج سال جنگ،‌رسیدن به چنین توافقنامه ای کار ناچیزی نبود. اما درخصوص بقیه مسائل ما آگاه هستیم. ایران کشوری مهم در منطقه است و منافع خاص خود را در سوریه دارد. به باور من مقامات ایران و رهبری ایران به طور کلی خواهان َآن هستند که راه حلی سیاسی برای سوریه پیدا شود. ایران بعد از توافقنامه هسته ای برای آنکه نشان دهد قادر به ایفای نقش مثبتی در عرصه بین المللی است به طور قطع مایل است که برای حل مسالمت آمیز بحران سوریه نقش ایفا کند. این چیزی است که من در دیدار با محمد جواد ظریف در هفته گذشته در بروکسل به آن پی بردم.

ژورنال دو دیمانش در همین رابطه پرسید آیا نتایج انتخابات پارلمانی که این هفته در ایران برگزار می شود می تواند بر این سیاست در سوریه نقش داشته باشد؟ این دیپلمات ایتالیایی که قبل از عهده دار شدن این سمت،وزیر امور خارجه کشورش را برعهده داشته است در پاسخ گفت:« من ترجیح می دهم در این باره چیزی نگویم. من هرگز درباره انتخابات کشورهای عضو اتحادیه اروپا و خارج از این اتحادیه اظهار نظر نکرده ام . باید منتظر نتایج انتخابات ایران بود و دید این کشور چه رویکرد و رفتاری در پیش خواهد گرفت.