پس از سپری شدن بیش از یک دهه از مناقشه هسته‌ای ایران و غرب این مناقشه اکنون با برقرای یک توافق در آستانه ایجاد چارچوبی اجرایی برای حل و فصل خود قرار دارد. بدون تردید تصمیم اوباما مبنی بر انتخاب راه حل سیاسی برای این موضوع به جای راه حل نظامی و همچنین تصمیم ایران به برقراری مذاکرات، روی کار آمدن دولت روحانی و بدنبال آن انتقال پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت امورخارجه در رسیدن طرفین به مرحله کنونی نقش غیر قابل انکاری داشته است.
این مناقشه که بطور حتم می‌توان از آن به عنوان مهمترین مناقشه میان غرب و ایران نام برد پیامدهایی را بر سیاست خارجی و داخلی ایران تحمیل کرد که در حوزه سیاست خارجی تیره شدن روابط سیاسی با غرب، تلاش غرب برای انزوا و ممانعت از ایفای نقش منطقه ای ایران بویژه تحت تاثیر لابی اسرائیلی را بایستی از اصلی ترین پیامدهای این مناقشه در نظر گرفت. هرچند که به نظر می رسد تصمیم ایران برای مذاکره مستقیم با آمریکا پس از روی کار آمدن دولت روحانی از همان آعاز به کار مذاکرات توانسته باشد بخشی از احساس غربی ها مبنی بر عدم اعتماد سازی جمهوری اسلامی ایران را جبران کند ولی به هرحال آنچه که منطقی به نظر می رسد این است که حذف پیامدهای منفی گفته شده در عرصه سیاست خارجی و ایجاد تغییر پایدار در دیدگاه غرب نسبت به جمهوری اسلامی ایران نیازمند گذر زمان و مهمتر از آن بهره گیری صحیح سیاستمداران ایران از فرصت بوجود آمده از طریق گسترش دامنه روند مذاکرات به سایر مسایل مهم منطقه از جمله داعش و بحران های منطقه ای همچون سوریه و یمن است.
به نظر می رسد همزمانی موضوع مذاکرات ایران و غرب با تحولات منطقه ای از جمله ظهور داعش و سایر بحران های منطقه ای، توانایی فراهم کردن چنین فرصتی را برای سیاست خارجی ایران داشته باشد. به عبارت بسیار واضح تر برقراری این مذاکرات و حصول نتیجه از آن در قالب دستیابی به یک توافق جامع در کنارشکل گیری منافع مشترک میان ایران و جامعه جهانی بر سر مقابله با داعش می‌تواند به عنوان بستری تسهیل کننده در اختیار سیاست خارجی ایران جهت نیل به ایفای نقش منطقه ای خود و پذیرش آن از سوی غرب قرار گیرد.
با فرآیند اجرای برجام و لغو قطعنامههای شورای امنیت مربوط به برنامه هسته‌ای کشورمان، لغو تمامی تحریم‌های اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و تحریم‌های اجرایی آمریکا، شرایط جدیدی پیش روی ایران در محیط منطقه‌ای، بین‌المللی و همچنین فضای داخلی قرار گرفته این توافق و اجرای آن که حاصل تلاش همه مسئولان ارشد نظام و تمامی آحاد ملت بوده برگرفته از وحدت و تفاهم ملی در کشور بود که بدون شک از آثار و مزایای آن تمام ملت بهره‌مند خواهند شد.
این توافق از این جهت حائز اهمیت است که برای اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم بود که کشوری توانست این تعداد قطعنامه را لغو و بی‌اثر کند و معمولا کشورهایی که گرفتار این تعداد قطعنامه شدند همه آنها دچار مشکلات بزرگ سیاسی و حتی فروپاشی شدند اما جمهوری اسلامی ایران با اقتدار در مذاکرات حاضر شد و نهایتا توانست قطعنامههای ظالمانه شورای امنیت را لغو و بی‌اثر کند.
در پرتو این گشایش‌ها با رویکرد اقتصاد مقاومتی، تحولی جدی در عرصه اقتصادی به وجود خواهد آمد و این شروع مجددی برای نقش‌آفرینی بیشتر نظام اسلامی در محیط منطقه‌ای، بین‌المللی و زمینه‌سازی برای پی‌ریزی تمدن نوین اسلامی خواهد بود که مرتبا مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است.
بر این اساس با توجه به لغو تحریم‌های اقتصادی فرهاد پرورش مدیرعامل ایران‌ایر با اشاره به رفع تحریم‌های سوخت در اغلب فرودگاه‌های اروپایی، گفت: سازمان هواپیمایی برای پرواز مستقیم ایران به آمریکا و بالعکس در حال مذاکره است. همانطور که می‌دانید ایران‌ایر قبل از انقلاب روزانه با بوئینگ ۷۴۷ به نیویورک پرواز داشت و امیدواریم که به زودی این پرواز دوباره برقرار شود.
وی افزود: تحریم‌ها موجب شده بود که در پروازهای اروپایی سوخت به هواپیماهای ما تعلق نگیرد اما پس از اعلام برجام با بسیاری از شرکت‌های سوختی قرارداد بستیم، در حال حاضر توتال فرانسه با ما قرارداد بسته و سوخت هواپیماهای ما در فرودگاه‌های فرانسه تامین می‌شود، فرودگاه‌های لندن، آمستردام، وین و هامبورگ تا روز گذشته مشکل سوخت‌رسانی به ما را حل کردند و در حال مذاکره با شرکت‌های سوخت‌رسان دیگر هستیم.
این موضوع در حالی است که در نخستین سفر حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان به نیوویورک که در تاریخ (31 شهریور 92) انجام شد در دیدار با ایرانیان مقیم نیویورک اظهار ایرانی بودن را مهمترین نقطه مشترک برای تمام ایرانیان دانست و بر ضرورت و افزایش خدمت‌رسانی به تمامی ایرانیان در سراسر جهان از سوی شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور تاکید کرد.
تسهیل رفت و آمد و ارتباط ایرانیان مقیم خارج به کشور یکی دیگر از محورهای سخنان روحانی بود، وی در راستای رفع مشکلات رفت و آمد هموطنان مقیم آمریکا، دستور بررسی چگونگی برقراری خط پرواز مستقیم بین ایران و آمریکا را صادر کرد.
همچنین محمد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور در حاشیه اولین جلسه هماهنگی و بررسی مشکلات ایرانیان خارج از کشور که در سال گذشته برگزار شد در پاسخ به سوال باشگاه خبرنگاران، درباره تصمیمات دولت برای برقراری پرواز مستقیم ایران و آمریکا گفت: دولت در راستای تسهیل رفت و آمد همه ایرانیان تلاش خود را بکار بسته است، زیرا تصور ما بر این است که رفت و آمد بین ایرانیان خارج از کشور به کشور مهم است.
معاون اجرایی رئیس جمهور خاطرنشان کرد: هرگاه بهبودی در راستای برقراری پرواز مستقیم ایران و آمریکا مطرح شود، آن را به مردم اعلام می‌کنیم، ایجاد یک رابطه منطقی بین ایرانیان خارج از کشور تسهیل رفت و آمد برای ایرانیان از مهمترین برنامه‌هایی است که ما برای شورای عالی ایرانیان در سال جدید برنامه ریزی کرده‌ایم.
به گزارش باشگاه خبرنگاران امروز که کشورمان به دنبال مذاکرات نفس‌گیر با گروه 5+1 و تلاش‌های مستمر در عرصه دیپلماسی به پیروزی دست یافته و تحریم‌های مختلف یکی پس از دیگری در حال لغو شدن است بار دیگر موضوع خط پرواز مستقیم میان "تهران و نیویورک" مطرح شده است، در این راستا "محمدباقر نوبخت" سخنگوی دولت در نشست خبری خود با اصحاب رسانه در خصوص اخبار منتشر شده از قول وزیر راه و شهرسازی مبنی بر ایجاد مسیر پروازی مستقیم از تهران به نیویورک اظهار داشت: "دولت و هیئت دولت مصوبه‌ای برای پرواز از تهران یا سایر شهرهای کشور به آمریکا ندارد زیرا این مسئله در حوزه کار هیئت دولت نیست. شرکت هواپیمایی می‌تواند پروازهایی را برای اقصی نقاط جهان طراحی کند".
در همین راستا پایگاه اینترنتی فارن پالسی وزارت امور خارجه آمریکا در چند روز گذشته مذاکرات تهران و واشنگتن در خصوص برقراری پروازهای مستقیم میان این دو کشور را رد کرده است، دولت آمریکا احتمال گشایش خط مستقیم مسافرت های هوایی را میان ایران و آمریکا در آینده نزدیک منتفی دانست.
سم وربرگ Sam Werberg سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد : "این موضوعی نیست که فعلا در دست بررسی قرار داشته باشد، برخی از مسائل مانند مقررات و قوانین و چیزهای دیگر وجود دارند که در شرایط کنونی مانع از برقراری پروازهای مستقیم میان ایران و آمریکا می شوند".
وی افزود :"ما از اینکه هیچ یک از مقامات دولت آمریکا ، در چنین گفتگوهایی با ایران دخالت و مشارکت داشته باشند ، اطلاعی نداریم".
با توجه به اینکه موضوع پرواز مستقیم میان این دو کشور از سوی فرهاد پرورش مدیر عامل شرکت ایران ایر تایید شده بود و مقامات شرکت ایرباس اعلام کردند باب مذاکره را با ایران در خصوص فروش احتمالی بیش از یکصد فروند هواپیما به این کشور گشوده‌اند، اما با اظهارات متفاوت از سوی مقامات هر دو کشور مواجه شده‌ایم و علی‌رغم توانایی توافق هسته‌ای در ایجاد فرصت در عرصه سیاست خارجی، سیاست داخلی و اقتصادی این موضوع همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
