در اولین ساعت روز یکشنبه ظریف و موگرینی با قرائت بیانیه‌ای روز اجرای برجام و رفع تحریم‌هایی که سال‌ها به بهانه‌ای فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای علیه کشورمان وضع شده بود را اعلام کردند.
روزنامه‌های زنجیره‌ای مانند همیشه به صف شدند و این بار پرشورتر از گذشته به این ماجرا در صفحات نخست خود پرداختند. یکی از «صبح بدون تحریم» گفت و دیگری از «یک روز خوب برای دنیا»، یکی از «سپیده دمید» خبر داد و دیگری بشارت داد که «خلاص شدیم»!
اما واقعی‌ترین تصویر از حال و هوای صبح اولین روز برجام را نیویورک تایمز گزارش کرد و نوشت: مردم ایران استقبال چندانی از روزی که قرار است در آن تحریمها به‌صورت عملی برداشته شوند، نکرده‌اند و دیگر خبری از جوانان پرچم به‌دستی که در خیابان‌ها به جشن پرداخته‌اند، نیست.
نیویورک تایمز عدم‌استقبال مردم را چنین تشریح می‌کند: «[این امر] منعکس‌کننده ناامیدی‌های بسیار و وعده‌های عمل نشده‌ای است که ایرانی‌ها در دو سالی که مذاکرات به طول انجامیده، شاهدش بودند. زمانی که دولت با لحن مثبت درباره مذاکرات صحبت کرده و انتظارات مردم را بالا می‌برد، تعداد کمی انتظار داشتند که زندگی‌شان بهبود یابد».
بعد از ظهر رئیس جمهور کشورمان نشستی خبری برگزار کرد و در پاسخ به این سوال که دولت در قبال عهدشکنی آمریکا در ادامه اجرای برجام چه واکنشی نشان می‌دهد و اگر قرار باشد تحریمها در ازای مواردی نظیر نقض حقوق بشر و یا تروریسم برای کشور ما دوباره نیز اعمال شود، دولت در این زمینه چه واکنشی خواهد داشت؟ گفت: این احتمالات وجود دارد و به هر حال دولت ایالات متحده آمریکا بدعهدی‌ها و ظلم‌های فراوانی به مردم ما روا داشته، بنابراین بنا نیست که ما به خاطر برجام به یک کشوری مثل آمریکا اعتماد کنیم، اما در عین حال در برابر هر کنشی واکنش خواهد بود.
تحریم‌های تازه
ساعتی از نشست آقای روحانی نگذشته بود که خبرگزاری فرانسه در خبری فوری از اعمال تحریم‌های تازه علیه کشورمان به بهانه برنامه موشکی خبر داد. نکته قابل توجه در اعمال این تحریمها آن بود که بلافاصله پس از خروج هواپیمای حامل جاسوسان آمریکایی در بند ایران از کشورمان، اتفاق افتاد!
وزارت خزانه داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای از افزودن نام 11 شرکت و افراد جدید به فهرست تحریم‌های ایران به واسطه ارتباط با برنامه موشکی ایران خبر داد. نام این افراد و شرکت‌ها در فهرست تحریم‌های ثانویه آمریکا قرار گرفته و از این پس دارایی‌های آنها در آمریکا بلوکه شده و اتباع آمریکا قادر به مبادله اقتصادی با آنها نخواهند بود.
در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا عنوان شده است که این یازده فرد و شرکت به دلیل «ایفای نقش در انجام خرید به نمایندگی از برنامه موشک‌های بالستیک ایران» در فهرست تحریمها قرار گرفته‌اند.
در این بیانیه شرکت مبروکه که یک شرکت مستقر در امارات است، شرکتی دخیل در خرید اقلام حساس مورد استفاده در برنامه موشکی معرفی شده که در کشورهای ثالث اقدام به راه اندازی شرکت‌کرده و تحریمها را دور می‌زده است.
همچنین ادعا شده است که پنج نفر از افراد تحریم‌شده، در خرید قطعات برنامه موشکی نقش داشته‌اند. در بیانیه عنوان شده است: «این اقدام همخوان با تعهد دولت ایالات متحده برای هدف قرار دادن کسانی است که به تلاش‌های ایران برای به دست آوردن اقلام برنامه موشک‌های بالستیکش، کمک می‌کنند.»
«آدام زوبین» معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای گفته است: «برنامه موشک‌های بالستیک ایران تهدیدی جدی برای امنیت جهانی و منطقه به شمار می‌آیند و همچنان تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد.»
وی افزود: «ما همواره به صراحت اعلام کرده‌اند که ایالات متحده با قدرت تحریم‌های ضد فعالیت‌های ایران خارج از برنامه جامع اقدام مشترک را، از جمله در ارتباط با حمایت ایران از تروریسم، ثبات‌زدایی منطقه‌ای، نقض حقوق بشر و برنامه موشک‌های بالستیک، ادامه می‌دهد.»
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشته بود که آمریکا پیش از این قصد داشت ایران را به خاطر آزمایش‌های جدید موشکی‌اش تحریم کند که بحث تبادل زندانیان در این بین باعث به تاخیر افتادن وضع تحریم‌های جدید ضدایرانی شده بود. این خبرگزاری در این رابطه نوشته بود: یک روز پیش از آنکه دولت اوباما در ماه گذشته تحریم‌های جدید علیه ایران را اعمال کند، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به جان کری، همتای آمریکایی خود هشدار داد که این اقدام می‌تواند توافق بر سر تبادل زندانیان را که دو طرف ماه‌ها بر سر آن مذاکره کرده‌اند از مسیر خود خارج کند.
پس از این تماس، کری و دیگر دستیاران ارشد باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا که برای تعطیلات در هاوایی به سر می‌بردند، سلسله تماس‌ها و کنفرانس‌های تلفنی برگزار کرده به این نتیجه رسیدند که نمی‌توانند شانس آزاد کردن آمریکایی‌ها را به خطر بیندازند.
اوباما: تحریم ادامه دارد
باراک اوباما هم دیروز درباره مرحله جدید برجام سخن گفت و البته ادعاهای پیشین را تکرار کرد.
رئیس جمهور آمریکا گفت ایران اورانیوم غنی شده کافی داشت اما الان نود درصد آن را از کشور خارج کرده و دیگر توانایی تولید حتی یک بمب را ندارد و اکنون که ایران به تعهداتش عمل کرده می‌تواند به دارایی‌ها و پول‌های خودش دست بیابد.
اوباما افزود: «هنوز بین ایران و آمریکا اختلاف است. ایران هنوز از برخی مزدوران و تروریست‌ها دفاع می‌کند و برنامه موشکی خود را متوقف نکرده است. ما تحریم‌های مربوط به برنامه موشکی ایران را همچنان ادامه می‌دهیم.»
خطوط قرمز صریح
دولت آمریکا در حالی ایران را به بهانه داشتن برنامه موشکی تحریم کرد که در این زمینه خط قرمز صریحی وجود دارد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دومین شرط نامه تایید مشروط برجام تاکید کرده بودند: «در سراسر دوره هشت‌ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوّبه مجلس، اقدامهای لازم را انجام دهد و فعّالیّتهای برجام را متوقّف کند.»
در سومین بند مصوبه مجلس درخصوص نحوه اجرای برجام نیز آمده بود؛ « دولت موظف است هرگونه عدم‌پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریمها یا بازگرداندن تحریم‌های لغوشده و یا وضع تحریم تحت هرعنوان دیگر را به‌دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به‌طوری‌که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به یکصد و نودهزار سو افزایش یابد. شورای‌عالی امنیت ملی مرجع رسیدگی به این موضوع می‌باشد. دولت باید ظرف مدت 4 ماه برنامه خود را برای این منظور جهت تصویب به شورا ارائه نماید.»
اگر چه ایران کلیه تعهدات خود در برجام را انجام داده و از این پس تنها در زمینه بازرسی‌ها باید با آژانس همکاری کند اما وضعیت جدید باید دید آیا دولت به این الزامات قانونی عمل خواهد کرد. بدون شک بی‌توجهی به خطوط قرمز تعیین شده درخصوص نحوه اجرای برجام، دورنمای مبهمی درباره آینده آن بوجود خواهد آورد و راه را برای زیاده خواهی و اقدامات خصمانه واشنگتن هموار می‌کند.
