محمد جواد آهسته؛ سال 2016 در خلیجفارس با طوفانی از اعدام آغاز شد. عربستان سعودی در یک روز (دوم ژانویه سال جاری 2016) 47 نفر را بهصورت دستهجمعی اعدام کرده است. مهمترین و مشهورترین شخص در میان اعدامیها، روحانی معروف شیعه نمر باقر النمر بود. آیت الهی که اعدامش به آتش کشیدن سفارت عربستان و کنسولگری آن در مشهد ایران منجر شد.
چرا شیخ نمر اعدام شد؟
به گفته "ولادیمیر سرگیف" کارشناس روس در مسائل عربستان، شیعیان 15 درصد از کل جمعیت عربستان را تشکیل میدهند و اغلب در مناطق شرقی این کشور ساکناند. ازآنجاکه چارچوب و مکتب نظامی پادشاهی عربستان را مکتب وهابیت تشکیل میدهد آل سعود اقدام به اعمال سیاستهای تبعیضآمیزی علیه شیعیان در مناطق شرقی بهویژه در دو منطقه الاحساء و القطیف کرده است و شیعیان عربستان هرگز شهروند درجهیک محسوب نشدهاند. بهعنوانمثال در عربستان هیچ سمتی در سازمانها و ارگانهای دولتی به شیعیان اختصاص داده نمیشود. این در حالی است که عربستان بیشترین نفت تولیدی خود را در این مناطق استخراج میکند. شیخ نمر نماینده نسل جوان مبلغان شیعه در عربستان است که برخلاف نسل گذشته با شجاعت در مورد عدم برابری حقوق شیعه و سنی اظهارنظر میکرد. شیخ نمر و هوادارانش بارها اعتراض خود را بهصورت مسالمتآمیز اعلام کردند و وی همواره در سخنرانیهایش در دوری از خشونت و آشوب تأکید کرده است. آل سعود از هرگونه برگزاری انتخابات دموکراتیک در مناطق شرقی جلوگیری میکنند، چراکه از این هراس دارند که قدرت به دست شیعیان افتد که این بهنوبه خود تضعیف قدرت اهل سنت را در عربستان به همراه دارد.
نشریه روسی "چشم انداز سیاسی" اتهامات ساختگی آل سعود علیه شیخ نمر اینگونه را تشریح کرد:
1- عربستان شیخ نمر را به تحریک اذهان عمومی مبنی بر جداییطلبی، مقاومت مسلحانه و عامل نفوذی جمهوری اسلامی ایران متهم کرده است. این در حالی است که اقدامات شیخ نمر همواره مسالمتآمیز بوده و حتی یک مورد نیز اقدامات مسلحانه مشاهده نشد. هدف اصلی شیخ نمر ایجاد تساوی حقوق میان شیعه و سنی بود و هرگز برای فروپاشی کشور اقدام تحریکآمیزی انجام نداد. زیرا شیخ نمر عضو هیچ حزب سیاسی و یا اجتماعی نبود.
2- اتهام "مقاومت مسلحانه" شیخ بدین ترتیب دروغ است که هنگام حمله مسلحانه نیروهای امنیتی عربستان، تنها شیخ نمر مجروح و دو نفر از همراهانش را به قتل رساندند، اما پلیس عربستان هیچ آسیبی ندید زیرا به سمت آنها اصلاً شلیکی صورت نگرفت.
3- عربستان تکتک شیعیان خود را عامل نفوذی ایران میداند. بنابراین شیخ نمرهای زیادی وجود دارد، اما بر اساس آمار پایگاه "ویکی لیکس" شیخ نمر در هیچکدام از بیانیهها و سخنرانیها و اظهارات عمومی خود از طرفداری ایران صحبت نکرد.
بنابراین با توجه به دلایل مذکور میتوان نتیجه گرفت که هدف اصلی عربستان از اتهامات دروغین و ساختگی علیه شیخ نمر، حذف وی و جلوگیری از رسیدن شیعیان به قدرت است. عربستان شیخ نمر را که طرفدار برابری حقوق بود در کنار تروریستهای القاعده که خود آنها را پرورش داد قرارداد تا افکار عمومی را جه در داخل و چه در خارج دور زند. این در حالی است که در همه ادیان و بهویژه در دین اسلام جواب سخن را باید با سخن داد نه با شمشیر. عربستان با این اقدام خود نشان داد که مکتب وهابیت از اسلام حقیقی فرسنگها فاصله دارد و مکتبی است که بهمرورزمان شکلگرفته یعنی از پیدایش اسلام وجود نداشته است. گفتنی است که اکثر سازمانها و گروهکهای تروریستی در جهان پیرو مکتب وهابیت هستند که از سوی عربستان شدیداً ترویج داده میشود.
نشریه "پولیتراسیا" نیز ضمن بازتاب اعدام روحانی معروف شیعه خاطرنشان کرد عربستان ایران را دشمن و رقیب اصلی خود بهویژه از منظر ایدئولوژیک میداند و ازآنجاکه ایران مرکز تشیع جهان اسلام است ریاض تمام شیعیان داخل عربستان را عمل نفوذی ایران میدانند و با اعدام شیخ نمر سعی کرده است ایران را داخل عربستان بکشد. هرگونه اقدام شیعیان در عربستان بدون متغیر فعال خارجی سرکوب میشود. در حال حاضر اصلیترین متغیر خارجی که میتواند وضعیت را در عربستان تغییر دهد، متغیر یمن هست. بدین ترتیب که اگر انصار الله موفق شود از مرز عربستان عبور کند در این صورت آل سعود توان سرکوب شیعیان را ندارد زیرا با نیرویی مسلح مواجهاند ازاینرو جنگ در عربستان آغاز میشود و این وضعیت بهزودی میرسد. زیرا ایران پسازآنکه به اهداف خود را در سوریه و عراق دست یابد به شکل فعالی مشغول برقراری صلح و آرامش در یمن میشود و آل سعود بهخوبی به این امر واقفاند و هیچ کاری هم از عهده آنها برنمیآید.
ایران برخلاف عربستان کشوری بسیار هوشیار و جدی است و اینکه سفارت عربستان در ایران موردحمله قرار گرفت مقامات ایرانی نیز آن را محکوم کردند و نزدیک به چهل مظنون را دستگیر کردند که این خود نشانه متمدن بودن ایران است. اما عربستان که گویا منتظر چنین اتفاقی (آتش زدن سفارت) بود در عوض تمام روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد که چند کشور کوچک نیز بهتبع آن روابط دیپلماتیک خود را قطع و برخی دیگر روابط خود را کاهش دادند که تأثیر چندانی در موقعیت منطقهای ایران و حتی اقتصاد این کشور ندارد. اما اعدام شیخ نمر هیچچیزی را حل نکرد بلکه شرایط و جو منطقه را پیچیدهتر کرد و ایران هیچگونه شانسی به سعودیها برای پیروزی در یمن نمیدهد زیرا عربستان آشکارا مردم بیدفاع یمن را قتل و عام میکند. درواقع هر جا که ایران هست عربستانهم حضور پیدا میکند و ریاض دشمنی خود را نسبت به تهران بهصورت بیمارگونه نشان میدهد که جامعه بینالملل بهخوبی به این واقعیت آگاه است. بنابراین رفتار عربستان در قبال ایران کاملاً قابل پیشبینی است.
بسیاری از نشریه ها و روزنامه های روسیه من جمله، "گازتا"، "چشم انداز نظامی"، "چشم انداز شرق جدید" به ارزیابی مهمترین تحولات خاورمیانه در سال 2015 پرداختند که گزیده این گزارشات بدین شرح است: خاورمیانه را سال 2015 یکی از بدترین سالها برای خاورمیانه بود در سال 2015 تروریسم و افراطگرایی مانند ابولا به جان کشورهای خاورمیانه افتاد و تقریباً تمام کشورهای منطقه بهنوعی درگیر جنگ و خونریزی بودند. گروه تروریستی داعش که بذر این نفاق را کاشت از سوی برخی از کشورهای منطقه منجمله ترکیه و عربستان حمایت میشود. نابودی تأسیسات زیرساختی عراق و سوریه، کشتار بیامان مردم بیدفاع درنتیجه حملات وحشیانه داعش و حملات بهظاهر اشتباهی ائتلاف بزرگ به رهبری آمریکا شادی و امید را در دل مردم این کشورها کور کرد. ائتلاف ضد یمن به رهبری عربستان سعودی، آتش نفاق را در منطقه شعلهورتر کرد و تا روشنایی آتش حملات "طوفان قاطع" سراسر یمن را فراگیرد. اما گویا ائتلاف "طوفان قاطع"عربستان سعودی را قانع نکرد و اقدام به تشکیل ائتلاف ضد تروریستی کرده است که بیشتر ائتلاف ضد شیعی بود تا ضد تروریستی، ترکیه نیز که اتهامات حمایت از داعش از مدتها قبل بهسوی آن نشانه میرفت با سقوط سوخوی روسی علناً نشان داد که ذینفع اصلی داعش است و اوضاع منطقه را بیشازپیش متشنج کرد. روسیه که از قبل حملات هوایی خود را در سوریه آغاز کرده بود پس از سقوط سوخو با استقرار اس-400 دریچه نفت قاچاقی داعش بهسوی ترکیه را مسدود کرد و شدت حملات خود را در سوریه افزایش داد. سوریه، عراق، یمن اصلیترین قربانیان سال 2015 هستند که درنتیجه عدم وحدت و عدم تدبیر دولتمردانشان به این حالوروز افتادند. سال 2015 همچنین یکی از بدترین سالها برای اخوت و همبستگی در جهان اسلام بود. بیکفایتی و سوء مدیریت ریاض در اداره مناسک حج سبب کشته شدن تعداد زیادی از حجاج کشورهای مختلف و اعتراض کشورهای اسلامی گوناگون ازجمله ایران شد. زیرا بیشترین قربانیان مکه ایرانی بودند که این خود جای بسی تأمل دارد.
درحالیکه مردم خاورمیانه از جنگ خونریزی به تنگ آمدند بسیاری از آنها به اروپا و آمریکا گریختند اما اروپا و آمریکا نیز از آتشبازیهای داعش بینصیب نماندند. اکنون مردم خاورمیانه یک آرزوی مشترک دارند آنهم بازگشت صلح و آرامش به منطقه است. اما عربستان سعودی با اعدام دست جمعی شیعیان بهویژه روحانی مبارز معروف شیعه شیخ نمر بقر النمر بار دیگر آب سردی به امیدهای کمرنگ مردم منطقه ریخت و جنگ شیعه و سنی را با گردن زنی آغاز کرده است.
"آندری پالونین" دیگر کارشناس روس در یادداشتی با عنوان "ریاض خاورمیانه را می سوزاند" به هدف عربستان از اعدام شیخ نمر پرداخت و ضمن ابراز تاسف از اقدامات عجولانه این کشور مبنی بر قطع روابط دیپلماتیک با ایران تحلیل کرد که سال 2016 با کشتار شیعیان توسط عربستان آغاز شد گویا عربستان نمیخواهد ریسمان وحشت و نفاق را در سال 2015 پاره کند. ازاینرو سال 2016 دنبالهرو اقدامات ضد شیعی و ایران هراسی عربستان سعودی است و با توجه به قطع روابط دیپلماتیک برخی کشورها با ایران، سال نو برای منطقه سال خوشایندی نیست. چراکه کشورهای عربی مخالف توافق هستهای ایران هستند و اکنونکه زمان رفع تحریمهای ضد ایرانی بود آنها مخالفت خود را با قطع روابط با ایران نشان دادند و این همان هدفی است که آمریکا و غرب همیشه دنبال میکردند. بنابراین مسلمانان در سال 2015 در تله غرب افتادند، تلهای که عمق آن خوی وحشی گیری داعش است و طول آن، مسیر فرار پناهندگان منطقه به اروپا است.