«ذوالفقار اسماعیلیان» روزنامه‌نگار و کارشناس سیاسی تاجیک اقدامات اخیر ریاض را کمک به تشدید بیشتر اوضاع امنیتی در خاورمیانه دانست و گفت که تبعات چنین رفتارهای خصمانه‌ای دامن خود عربستان را نیز خواهد گرفت.
وی با اشاره به قطع روابط دیپلماتیک عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران و بیانیه نماینده این کشور در سازمان ملل متحد مبنی بر اینکه ترمیم روابط با تهران «در صورت قطع مداخله ایران در امور کشورهای دیگر» امکانپذیر خواهد بود، گفت: طرح این موضوع از سوی ریاض در حقیقت بسیار بی‌معنی و خنده دار است. زیرا از بحث عدم مداخله در امور سایر کشورها طرفی صحبت می‌کند که خود به صورت مستقیم در بی‌ثباتی های خیلی از همسایه‌ها دست داشته و کشورهای مستقل را مورد حمله قرار می‌دهد.
روزنامه‌نگار تاجیک ادامه داد: حدود یکسال است که آل سعود مردم یمن را به خاک و خون کشیده و با زبان درازی و بی‌حیایی تمام از ضرورت عدم مداخله ایران در امور کشورهای دیگر سخن به میان می‌آورد.
اسماعیلیان با بیان اینکه ریاض از مداخلات خود در امور داخلی کشورهای دیگر تعریف «حفظ منافع ملی» را دارد، تصریح کرد: عربستان سعودی مجری برنامه‌های اسرائیل و آمریکا در منطقه بوده و استقلال خاصی از خود ندارد و بدون حمایت خارجی قادر به انجام هیچ‌گونه اقدام جدی نمی‌باشد.
وی در خصوص حمایت بحرین و سودان از قطع روابط دیپلماتیک با ایران و تعطیلی سفارت خانه‌هایشان در تهران، اظهار داشت: این 2 کشور از استقلال واقعی و ثبات لازم داخلی برخوردار نبوده، در معادلات منطقه‌ای و جهانی نیز جایگاهی ندارند. در اصل در ماجراجویی اخیر هیچ کشوری مهم در کنار ریاض قرار نگرفته است. با این حال عربستان سعودی و متحدانش در وضعیتی نیستند که بحث ضرورت تغییر رفتارهای ایران را مطرح کنند.
این کارشناس تاجیک ضمن پاسخ به این پرسش که موضع کشورهای آسیای مرکزی نسبت به تنش‌های بین عربستان سعودی و ایران چیست؟ گفت: کشورهای منطقه به هیچ وجه علاقه‌مندی برای مداخله در این تنش ها را ندارند و هر 2 کشور را مراکز مهم در جهان اسلام می دانند، البته این رویکرد کشورهای آسیای مرکزی در سطح سیاسی و دیپلماتیک بوده و با توجه به شرایط فعلی آنها درست و منطقی نیز می‌باشد ولی در سطح جوامع و به خصوص روشنفکران شناخت لازم از وضعیت این کشورها و نقش واقعی آنها چه در سطح خاورمیانه و چه در سطح جهان اسلام شناخت کافی وجود دارد.
وی ادامه داد: به طور مثال این موضوع جای تردید ندارد که عربستان سعودی از طریق بنیادهای مختلف به اصطلاح خود از افراط گرایی مذهبی در منطقه خاورمیانه و سایر نقاط جهان حمایت می‌کند، حتی گروه‌های افراط گرا و تروریستی آسیای مرکزی (مانند حرکت اسلامی ازبکستان، انصارالله و...) نیز از سوی چنین بنیادهایی حمایت و سرمایه گذاری شده و می‌شوند.
اسماعیلیان ادامه داد: بارها کارشناسان سیاسی و امنیتی کشورهای شوروی سابق روی این موضوع تاکید داشتند که سرکرده‌های گروه‌های تروریستی با ترکیب اتباع کشورهای آسیای مرکزی در عربستان سعودی و سایر کشورهای متحد آن دوره‌های «تخصصی» دیده اند تا هدف سقوط نظام های سکولار به دست آورده و شریعت مورد نظرشان را برقرار کنند. در سوریه و عراق می‌بینیم که شریعت مورد نظر چنین گروهها حداقل ارتباط با اسلام را ندارد.
به باور این کارشناس، نفوذ سلفیت که امنیت کشورهای آسیای مرکزی را بیش از پیش با تهدید مواجه می‌کند با برنامه‌های ایدئولوژیک ریاض و متحدانش ارتباط دارد. متاسفانه به دلایل ملاحظات سیاسی هم نهادهای امنیتی و هم مطالعات وابسته به دولت‌های منطقه کمتر به نقش مخرب مذهبی بنیادهای وابسته به عربستان سعودی و سایر کشورهای همسوی با آن در آسیای مرکزی می‌پردازند.
وی در بخش پایانی بار دیگر به کاهش نقش و نفوذ واقعی عربستان سعودی در منطقه و جهان اسلام اشاره کرد و گفت: عربستان سعودی در چشم افراد ناآگاه کشور سراسر مرفه جلوه می‌کند ولی واقعیت امر این است که در سال گذشته میلادی ریاض حدود 100 میلیون کسر بودجه داشته و با مشکلات جدی مالی رو به رو شده است. در چنین وضعیتی دامن زدن به اختلافات مذهبی و قومی و راه انداختن جنگهای آشکار و پنهان علیه همسایه‌ها ریسک خطرناکی برای عربستان خواهد داشت.
