تنبلی یا تن آسایی به بی مسئولیتی قلمداد می شود که فرد مبتلا به آن، با تعویق و تاخیر انداختن امور از انجام وظایف خویش سرباز می زند و همواره سعی می کند با تراشیدن توجیه و دلیلی،علتی را برای اهمال و قصور و کم کاری خود مطرح سازد.
طبق بررسی های انجام شده،قریب به 95 درصد از مردم سراسر جهان به این نارسایی مبتلا هستند اما موضوع قابل بحث در شدت تن آسایی و تکرار و دفعات آن است.
به عبارت دیگر می توان گفت اکثریت قریب به اتفاق انسان ها در پاره ای از اوقات نسبت به انجام برخی از امور بی حوصله و بی انگیزه می شوند که با توجه به شرایط روحی،روانی و جسمی که از آن برخوردار است طبیعی به نظر می رسد.
اما زمانی که این رفتار از حالت مقطعی و دفعی به روال و قاعده ای مستمر مبدل می شود،یک چالش و معضلی جدی پدید می آید که زندگی و آینده فرد را تحت الشعاع قرار می دهد.
عبدالرضا نامور،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در خصوص تنبلی و عوارض و نشانه های آن اظهار کرد:طبق ارزیابی های انجام شده،روحیه و خصیصه تنبلی در ایرانیان از متوسط جهانی بالاتر است و به عبارت دیگر می توان گفت یکی از خصوصیات منفی برخی از ایرانیان معطوف به تن آسایی و تنبلی می شود.
وی افزود:با تحقیقات و پژوهش های انجام شده،مشخص گردیده که تنها برخی از اقوام عرب و آفریقایی ها در تنبلی،گوی سبقت را ربوده اند.
نامور عنوان کرد:در برخی اشعار و ضرب المثل های ایرانی نیز رگه هایی از این خصوصیت رفتاری دیده و مشاهده می شود که عباراتی همچون(هر چه پیش آید خوش آید)،(چو فردا شود فکر فردا کنیم)و...از عقبه رفتاری چنین روحیه ای حکایت دارد.
این جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی افزود:تنبلی منحصر به قشر و طبقه خاصی نیست و در گروه های مختلف اجتماعی می توان تا حدودی این رفتار ناخوشایند را حس و مشاهده کرد.
وی گفت:عدم رغبت و تمایل دانشجویان در دانشگاه ها به مطالعه و تحصیل،پایین بودن میزان کار مفید در ادارات، میزان و سرانه مطالعه پایین در جامعه،میل و رغبت بسیار به اشتغال در ادارات و تمایل حداقلی برای پرداختن به مشاغل مهارتی،وجود تعطیلات بسیار در طول سال و...از نشانه هایی به شمار می رود که تا حدودی اثبات کننده شیوع تنبلی در جامعه است.
نامور عنوان کرد:البته نمی توان اینچنین ادعا کرد که تمامی آحاد جامعه گرفتار تنبلی هستند،اما با یک بررسی اجمالی می توان به شیوع بالای تنبلی پی برد.
**عوارض و تبعات تن آسایی
رضا کرم ترابی،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در تشریح عوارض و تبعات تنبلی گفت:شیوع تنبلی و تشدید این ناهنجاری رفتاری می تواند مسبب و عاملی برای بروز مشکلات بسیاری برای فرد و جامعه شود.
وی افزود:رکود،رخوت و ایستایی از اصلی ترین عوارض تنبلی و تن آسایی است،زیرا پویایی و بالندگی در فرد را به حاشیه می برد و کور می کند و بطور طبیعی در چنین شرایطی میل و رغبت چندانی برای فعالیت مستمر تلاش و کوشش جدی وجود ندارد.
کرم ترابی عنوان کرد:فرد تنبل همواره می کوشد تا برای کم کاری و رخوت خود دلیل تراشی کند و با ساختن توجیهات و بهانه هایی مختلف همواره از مسئولیت ها و وظایف محوله شانه خالی کند.
وی افزود:رمز پیشرفت و توسعه بسیاری از کشورهای جهان تلاش وپشتکار است و بیش از آنکه منابع و امکانات در توسعه و شکوفایی یک جامعه نقش داشته باشد این ممارست و روحیه تلاشگری است که جامعه و کشور را به سمت فتح قله های پیشرفت سوق می دهد.
این جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی گفت:به واقع در سایه تلاش و کوشش است که منابع و امکانات ساخته و فراهم می شوند و فرد تنبل نمی تواند از آنچه که وجود دارد به نحوی حداکثری بهره برداری کند.
کرم ترابی عنوان کرد:احساس خود کم بینی،روحیه شکست پذیری از تبعات ناخوشایند تن آسایی است و با سیر و مطالعه ای در جامعه ایران نیز براحتی به این نکته پی می بریم که تمامی پیشرفت ها به یُمن فعالیت و روحیه جهادی رقم خورده است و رمز پیشرفت و پیروزی در این مولفه تاثیرگذار خلاصه می شود.
**روش ها و راهکارهای موثر در مهار تنبلی
فاطمه حق گو،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در تشریح راهکارهای موثر در پیشگیری و مهار تنبلی و تن آسایی گفت:تربیت و آموزش اصلی ترین مولفه در جلوگیری از بروز چنین ناهنجاری رفتاری محسوب می شود.
وی افزود:ریشه اصلی و سنگ بنای تنبلی یا کوشایی در کودکی گذاشته می شود و در واقع در این مقطع سنی است که پایه و بنیاد اصلی شخصیتی و رفتاری در فرد ساخته و پرداخته می شود.
جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی عنوان کرد:خانواده و آموزش و پرورش دو نهاد اصلی در نظم پذیری و تقویت روحیه تلاشگری در جامعه محسوب می شوند و به واقع در هر کشوری این دو نهاد اجتماعی است که فرآیند مسئولیت پذیری را در فرد تقویت می کنند.
حق گو گفت:اگر کشوری مثل ژاپن در بالاترین سطح تلاشگری قرار دارد این موهبت را آموزش و پرورش و نهادهای تربیتی این کشور ایجاد کرده اند و در این جامعه از دوران کودکی،افراد مسئولیت پذیر تربیت می شوند.
وی افزود:تقسیم وظایف و واگذاری مسئولیت به مقتضیات سن کودکان و نوجوانان،اصلی ترین راهکار و شیوه برای ارتقای روحیه تلاشگری در فرد محسوب می شود و هر آنچه در این عرصه بیشتر فعالیت و برنامه ریزی شود، روند توسعه رشد و شکوفایی جامعه و کشور نیز با سرعت و شتاب هر چه بیشتری طی خواهد شد.
حق گو یادآور شد:دین و شریعت اسلامی نیز تاکید بسیاری بر کار،تلاش،کوشش و پشتکار دارد و در شرایطی که موازین و شعائر اسلامی و اعتقادی ما نسبت به این امر خطیر حساسیت و تاکید ویژه ای دارد،باید با آموزش های صحیح نظری و عملی، روحیه و رویکرد جهادی در فرد فرد جامعه متجلی شود که یقینا سعادت دنیا و آخرت در این امر نهفته است.
