کنگره آمریکا قانونی را به تصویب رساند که در پی اجرای آن گردشگران ۳۸ کشور اگر در ۵ سال اخیر یعنی از ماه مارس ۲۰۱۱ به بعد به کشورهای سوریه، عراق، ایران و سودان سفر کرده باشند، برای ورود به آمریکا با محدودیت هایی مواجه می‌شوند و باید اگر تا پیش از این بدون ویزا به امریکا می‌رفتند، اکنون ویزا بگیرند.آن دسته از افرادی هم که تابعیت دوگانه کشورهای یاد شده را داشته باشند، برای ورود به آمریکا نیاز به اخذ ویزا خواهند داشت. علاوه‌بر کشورهای اروپایی دو کشور کره جنوبی و ژاپن نیز جزو این کشورها هستند.
مصوبه کنگره آمریکا به اندازه‌ای تبعیض‌آمیز و خلاف آزادی‌های مدنی شهروندان کشورهای جهان است که حتی گروه لابی شورای ملی ایرانیان آمریکا، اتحادیه آزادی‌های مدنی و نهادهای مدافع حقوق شهروندی آن کشور نیز به این مصوبه اعتراض کردند. انجمن‌ها و اتحادیه‌های مسافرتی و گردشگری در ایالات متحده آمریکا نیز اعلام کرده‌اند که با مصوبه کنگره آمریکا در اعمال محدودیت برای ورود به آن کشور درصورت سفر به ایران و ۳کشور دیگر در خاورمیانه و آفریقا مخالف هستند.
همین موضوع بحث های زیادی را در میان سیاسیون ایران و آمریکا به راه انداخته است. از جمله اینکه مقامات ایرانی اعلام می‌کنند این مصوبه مغایر با روح برجام است و آن را اعمال محدودیت برای گردشگری ایران می‌دانند و عده‌ای از فعالان گردشگری در ایران نیز آن را «تحریم گردشگری ایران توسط آمریکا» قلمداد می‌کنند.
این قانون در حالی از سوی کنگره آمریکا مطرح شد که بسیاری از رسانه‌های خارجی پس از توافقات و صحبت‌های بسیار درباره لغو تحریم علیه ایران، در گزارش‌های متعدد خود اعلام می‌کردند که درها به روی ایران گشوده شده و از علاقه خارجی‌ها برای دیدن ایران یاد می‌کردند حتی ایران را جزو شهرهای نخست گردشگری در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ می دانستند.
به عنوان مثال مجله نشنال جئوگرافیک، ایران را در صدر لیست کشورهایی قرار داده بود که بریتانیایی ها باید در سال ۲۰۱۶ به آنجا سفر کنند.
اکنون که ایران با بسیاری از کشورهای اروپایی روابط اقتصادی و تجاری برقرار کرده، سرمایه گذاران و تاجران این کشورها و نیز اهالی ژاپن و کره جنوبی برای سفر به ایران باید این محدودیت را بپذیرند. بنابراین نه تنها این محدودیت در حوزه گردشگری خواهد بود بلکه سرمایه گذاری خارجی ها در ایران را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
بیشتر گردشگران ایران عرب‌ها هستند نه اروپایی‌ها
با ایجاد محدودیت درباره سفر به ایران، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مصوبه اخیر کنگره آمریکا را مغایر با روح کلی حاکم بر برجام دانست و اعلام کرد که این مصوبه هیچ خللی در بخش قابل‌توجهی از گردشگری ما که از کشورهای عرب زبان هستند، ایجاد نمی‌کند.
گفته سلطانی‌فر به این دلیل بود که از حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ نفر گردشگران خارجی که سال گذشته به ایران آمدند دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر آنها گردشگران کشورهای همسایه و عراق بودند که به قصد گردشگری زیارتی به ایران آمدند و شامل این قانون نمی شوند بنابراین به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، این مصوبه، آمار حدود ۵ میلیونی گردشگران ایران را به حد زیادی تحت تاثیر قرار نمی دهد.
با این حال بالاترین مقام مسئول در سازمان متولی گردشگری ادامه داده است که نامه‌ای در همین رابطه مبنی بر اعتراض به انجام این‌گونه اقدامات تهیه کرده که آن را برای طالب ریفاعی دبیر کل سازمان جهانی گردشگری ارسال خواهد کرد.
سلطانی‌فر همچنین در نامه اعتراضی خود تصریح کرد: با دستگاه دیپلماسی وزارت خارجه در ارتباط نزدیک هستیم و با دکتر ظریف وزیر امور خارجه چندی پیش که مرحله اول این مصوبه در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید، مذاکره و پیش‌بینی کردیم که بتوانیم اقداماتی را در زمینه صدور ویزا انجام داده و تسهیلاتی ایجاد کنیم تا حتی‌الامکان این طرح بی‌اثر شود.
اگرچه سلطانی‌فر اظهار کرده که این مصوبه نمی‌تواند خلل چندانی در گردشگری ایران ایجاد کند اما بر خلاف او، ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان ایران معتقد است که طرح کنگره آمریکا بر صنعت گردشگری ایران بی تأثیر نیست.
نوش دارو پس از تصویب!
رئیس جامعه تورگردانان ایران تأثیر مصوبه جدید کنگره آمریکا را بر گردشگری ایران صد در صد خواند و گفت که با تصویب این طرح در آمریکا صنعت گردشگری ایران با افت ۷۰درصدی مواجه می‌شود و آسیب زیادی نیز به ایرانیان مقیم خارج از کشور وارد می‌کند.
به همین دلیل پورفرج نامه‌ای به سلطانی فر نوشته و خواستار آن شده که دستگاه دیپلماسی کشور اقدامات لازم برای جلوگیری از تصویب نهایی این طرح را انجام بدهد.
جامعه تورگردانان ایران و سازمان میراث فرهنگی درحالی اقدام به نوشتن نامه و بیانیه کردند که این مصوبه در آمریکا به تصویب رسید و قرار است به زودی نیز اجرایی شود. ۹۰ انجمن دیگر نیز به تازگی اقدام به نوشتن بیانیه کرده اند و در نامه‌ای مخالفت خود را نسبت به امضا و ابلاغ این مصوبه، اعلام کرده و آن را محکوم کردند.
انجمن‌های مردم‌نهاد و دوستدار میراث فرهنگی و طبیعی نوشته‌اند: در راستای تهدیدهای موجود، این تصمیم سلبی و احساسی کنگره آمریکا در دوران پسا برجام در خصوص وضع قانون محدودیت صدور روادید به گردشگران ایرانی که علی‌رغم اعتراضات گسترده ایرانیان در محیط‌های مجازی و واکنش آحاد مردم ایران، از سوی رییس‌جمهور آمریکا امضا و ابلاغ شده است و به نوعی نقض آشکار بند یک ماده ۳ مندرج در اساسنامه سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) مبنی بر «تشویق و گسترش جهانگردی به منظور کمک به توسعه اقتصادی و تفاهم بین ملت‌ها و صلح و آسایش و احترام جهانی و رعایت حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه بدون تبعیض از نظر نژاد و جنس و زبان و دین» بوده و همچنین در تضاد با اهداف توسعه هزاره سازمان ملل است، به این وضعیت دامن زده و موجب تخریب دیوار اعتماد و جو فرهنگی شده است.
توقع سونامی گردشگری را نداشته باشیم
اما واقعا این مصوبه بر گردشگری ایران تاثیر خواهد داشت؟ مصوبه کنگره آمریکا یک نکته دیگر را در پی‌داشت و آن اینکه، مسئولان و دست اندرکاران حوزه گردشگری را متوجه این نکته کرد که برنامه ریزی و سیاست گذاری در حوزه گردشگری کشور باید در جهتی باشد که ایران بتواند در مواقع بحرانی به خود اتکا کند و اگر واقعا به گفته خودشان گردشگری می تواند جایگزین نفت باشد، پس چنین مصوباتی نباید ما را متکی‌تر به نفت کند.
در این باره، نادر سماواتی از اساتید حوزه گردشگری اجرای این مصوبه را بی‌تاثیر ندانست ولی معتقد است که همه درها به روی گردشگری ایران هم بسته نشده است. وی معتقد است: مسئولان سازمان میراث فرهنگی در گفته های خود صحبت از سونامی ورود گردشگران خارجی به ایران می‌کردند اما الان با اجرای چنین مصوبه‌ای باید گفت دیگر منتظر سونامی نباید باشیم بلکه می‌توان امیدوار بود که گردشگران کشورهای دیگر غیر از ۳۸ کشور نام برده شده، به ایران بیایند.
وی افزود: شاید اگر این مصوبه اجرایی شد باید فکری به حال تغییر کشورهای هدف گردشگری‌مان کنیم و برای ورود آنها برنامه ریزی کنیم. حال اگر در این میان گردشگران این کشورها نیز به ایران آمدند که چه بهتر. به هر حال نباید تصور کنیم اکنون دیگر همه درها به روی گردشگری ایران بسته شده است.
سماواتی گفته مسعود سلطانی فر رئیس سازمان میراث فرهنگی را درباره اینکه بیشتر گردشگران ایران از عراق و کشورهای همسایه می آیند را تایید کرد و گفت: وقتی عمده گردشگران ما از این کشورها هستند دیگر نگران چه چیزی باید باشیم. هر چند که باید به مجامع بین المللی اعتراض کرده و خواستار جلوگیری از اجرای این مصوبه شویم. چرا که به هر حال امید ما به ورود گردشگران کشورهای اروپایی و سرمایه گذاری آنها در ایران پس از لغو تحریم ها بوده است.
اکنون با وجود تاخیر در اقدامات سازمان میراث فرهنگی و متولیان گردشگری و انجمن های مردم نهاد در اعتراض به مصوبه کنگره آمریکا و اظهار نظرهای متفاوت درباره میزان تاثیر مصوبه آمریکا در گردشگری ایران، معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی به فکر برپایی جلسه ای درباره تاثیر این مصوبه در ورود گردشگران خارجی از کشورهای هدف گردشگری افتاده است. این جلسه قرار است امروز پنجم دی ماه با حضور مسئولان سازمان میراث فرهنگی برپا شود تا تصمیمی درباره این بازارها و اقدامات این سازمان در واکنش به مصوبه گرفته شود.
