شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی با اجماع قطعنامه پشنهادی گروه ۱+۵ برای بستن پرونده ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران «پی ام دی» را تصویب کرد.
پیش نویس این قطعنامه پیشنهادی هفتم دسامبر از سوی گروه ۱+۵ به اعضای شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه شده بود.
در جلسه فوق العاده شورای حکام، گزارش «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، درباره ارزیابی نهایی در خصوص مسائل گذشته و حال مطرح و بعد از آن در خصوص قطعنامه پیشنهادی ۱+۵ تصمیم گیری شد.
مطابق توافق هسته ای ایران و ۱+۵، تعهدات ایران در برجام و متقابلا لغو تحریم های بین المللی علیه جمهوری اسلامی توسط ۱+۵، بعد از مختومه شدن پرونده هسته ای در شورای حکام لازم الاجرا می‌شود.
با وجود این مصوبه هنوز این نگرانی ها وجود دارد که مبادا برخی قدرت های غربی با بهانه تراشی های جدید تلاش کنند تا موضوعات گذشته را مجددا به نحوی در آینده مطرح کنند.
پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه «جرج تاون» و کارشناس و رئیس سابق بخش تحلیل عملیات سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در خصوص ارزیابی قطعنامه شورای حکام آژانس انرژی اتمی مبنی بر خاتمه پرونده ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران (پی ام دی)، به گفت: این قطعنامه تعجب آور نیست.
پیلار ادامه داد: نه تنها قطعنامه آژانس بلکه همه ابعاد رسیدگی به پرونده پی ام دی در جهتی پیش می رفت که از مدت ها پیش انتظار داشتیم. گزارش آژانس درباره تلاش های گذشته ایران برای تولید سلاح هسته ای جز در زمینه ارائه جزئیاتی مبنی بر زمان دقیق توقف این تلاش ها، نکته جدیدی را در خود نگنجانده بود.
وی مدعی شد: ایران در گذشته بر روی تولید سلاح هسته ای کار کرده است. اما به دلیل حفظ آبروی سیاسی، حاضر به پذیرفتن این مسئله نبود. با این حال همه در ک می کنند که آنچه مهم است گذشته نیست ـ به ویژه اعتراف به آنچه که در گذشته انجام گرفته است ـ بلکه فعالیت های حال و آینده ایران است که اهمیت پیدا می کند. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تضمینی است برای آنکه کشوری که از بابت رفتارهای گذشته اش نگرانی هایی وجود داشته، به واسطه نظارت و اعمال محدودیت برنامه صلح آمیزی را در آینده دنبال خواهد کرد.
وی تاکید کرد: باز نگه داشتن پرونده پی ام دی نتیجه ای بیشتر از آنچه که امروز به دست آورده ایم نصیب ما نمی کرد. شاید عدم خاتمه پرونده پی ام دی برای مورخان جالب باشد، اما طبعاً مانعی بر سر راه تبدیل ایران به یک کشور عاری از سلاح هسته ای نبود.
در ادامه، با توجه به اینکه شورای حکام به نفع خاتمه پرونده پی ام دی رای داد و در بند ۹ قطعنامه ای که به این منظور صادر شد به صراحت از عبارت «close consideration» به معنای بسته شدن ملاحظات استفاده کرد، از پیلار پرسیده شد که آیا این به آن معنا است که فعالیت های گذشته ایران دیگر هرگز از سوی آژانس بین المللی انرژی هسته ای مورد ارزیابی قرار نخواهد گرفت؟
وی در پاسخ گفت: عبارت بسته شدن ملاحظات به طور خاص به «نقشه راهی» اشاره دارد که به موضوع فی ما بین آژانس و ایران درباره ابعاد احتمالا نظامی برنامه هسته ای این کشور می پردازد و این لزوماً به آن معنا نخواهد بود که مانعی برای بررسی مجدد فعالیت های گذشته ایران وجود دارد. اگرچه فعلا بازرسین آژانس این موضوع را به طور جدی پیگیری نخواهند کرد؛ طرح اتهامات یا شواهد جدید می تواند مبنایی برای کاوش در فعالیت های گذشته ایران باشد.
با این حال، وی تاکید کرد: اگر چنین وضعیتی هم پیش بیاید، توجه عمده به آنچه که در گذشته اتفاق افتاده معطوف نخواهد شد بلکه اهمیت موضوع در این خواهد بود که فعالیت های گذشته چه نشانه هایی را درباره ماهیت اقدامات فعلی ایران در اختیار آژانس می گذارد.
وی در تشریح مکانیزم عملکرد آژانس با توجه به اینکه حالا توجه اصلی بر روی اجرای برجام متمرکز خواهد شد، گفت: مکانیزم نظارت آژانس بر اجرای برجام شامل مجموعه جامعی از بازرسی های سرزده است که در ذیل برجام تعریف شده است. در واقع، این نوع بازرسی ها بیشتر از تحقیق پیرامون موضوع پی ام دی با وظایف و اقدامات آژانس سازگاری دارد.
پیلار ادامه داد: عملکرد و دغدغه اصلی آژانس شامل همه مواد هسته ای موجود و کاربرد فعلی تسهیلات تولید کننده این مواد است. بیش از پیگیری سؤالات تاریخی درباره ابعاد احتمالا نظامی فعالیت های هسته ای ایران، این نوع نظارت و حسابرسی است که در حوزه اصلی فعالیت های آژانس تعریف می شود.
پل پیلار در سال ۲۰۰۵ میلادی پس از ۲۸ سال حضور در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) بازنشسته شد. آخرین پست وی در سازمان سیا افسر اطلاعات ملی در امور شرق نزدیک و جنوب آسیا بود. البته پیلار پیش از این پست مسئولیت های متعددی را در اختیار داشت که از جمله آنها می توان بر ریاست واحدهای تحلیل عملیات های سیا در خاور نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا اشاره کرد. پیلار سابقه حضور در شورای امنیت ملی آمریکا به عنوان یکی از اعضای اصلی آن را نیز دارد. پیلار از جمله متخصصان بنام موضوع هسته ای ایران است و آثار قابل توجهی در این زمینه دارد.
