به گزارش افکارخبر، معضل آلودگی کلانشهرها در ایران همواره در طول سنوات گذشته مردم و مسئولان را با چالش ها و دغدغه هایی جدی مواجه ساخته است.
معضلی که در فصل سرما با ظهور و بروز پدیده وارونگی دما بیش از پیش تشدید می‌شود و سلامت کودکان، سالمندان و مبتلایان به بیمارهای قلبی و تنفسی را با دشواری هایی روبرو می‌سازد که گاه جان و سلامت آنها را به مخاطره می‌اندازد.
**وارونگی دما چیست؟
وارونگی دما یا همان لفظ غلط( وارونگی هوا )در شرایطی بروز پیدا می کند که لایه ای از هوای گرم بالای هوای سرد در مجاورت کره زمین قرار می گیرد و تهویه مطلوب هوا از آلاینده ها با محدودیت هایی خاص همراه می شود و این ایستایی در نهایت مسبب مشکلات تنفسی بسیاری می شود.
عواملی چون وجود هوای سرد و خشک باعث جذب تششع جزئی از حرارت زمین می شود و پس از طی شدن فرآیندی سطح زمین بیشتر از آنچه که از خورشید حرارت دریافت کند،حرارت از دست می دهد و در این شرایط پدیده وارونگی هوا شکل می گیرد.
علاوه بر تهران، شهرهای بزرگی در دنیا نظیر بمبئی در هند، لس آنجلس در آمریکا، مکزیکوسیتی، سائوپوئولو، سانتیاگو و...از نمونه کلانشهرهایی هستند که در فصول سرد سال اغلب در معرض شکل گیری این پدیده قرار می گیرند.
**نقش موقعیت جغرافیایی تهران در وارونگی دما
محمد صفی زاده،کارشناس هواشناسی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان در تشریح نقش موقعیت جغرافیایی در تشدید این پدیده اظهار کرد:ارتفاعات توچال در نواحی شمالی تهران از مناطقی به شمار می رود که مانع حرکت بادهای جنوبی می شوند و همین امر یکی از دلایل پایداری هوا در تهران است.
وی افزود:در مقابل،شب هنگام بادهای ضعیفی از سمت کوه به سوی دشت ها شروع به وزیدن می کند که توان بازدارندگی و تغییر جدی در پایداری حاکم شده به هوا را ندارد و نتیجتا،روز به روز بر میزان آلودگی هوا افزوده می شود و در چنین شرایطی تنها نزولات آسمانی است که می تواند در کوتاه مدت این معضل را مهار کند.
صفی زاده عنوان کرد:برج سازی ها و انبوه سازهایی که در تهران شکل گرفته نیز عاملی دیگر محسوب می شود که به دلیل ایجاد شکنندگی در بادهای مسیر غرب به شرق،باعث اخلال در روند تهویه هوا می شوند.
محمد رستگاری،معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران چندی پیش در خصوص تعداد روزهای پاک،سالم و ناسالم در سال های92 و93 در پایتخت گفت:تا 29 اسفند 1392،تهران 3 روز پاک،202 روز سالم و 106 روز ناسالم داشته است.
اگر چه پیرو ارزیابی و محاسبات انجام شده میزان روزهای سالم در سال 93 نسبت به سال 92 با افزایش همراه بوده است و همچنین در خصوص روز پاک نیز شاهد افزایش چشمگیری در مقایسه با سال ما قبل بوده ایم اما همچنان اعداد و ارقام فوق برای شهری چند میلیون نفری همچون تهران،نگران کننده به نظر می رسد.
** مرگ سالانه 3 هزار نفر در پایتخت به دلیل آلودگی هوا
مهراد بائوج لاهوتی نماینده لنگرود و نائب رئیس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی چندی پیش با اشاره به مرگ 3 هزار نفر در سال به دلیل آلودگی هوا در پایتخت گفت:در حال حاضر دوهزار مینی بوس بالای 10 سال عمر در سطح شهر فعالیت می کند و از سوی دیگر تردد موتورسیکلت ها در پایتخت با تولید5/7 گرم گاز(4 برابر میزان تولید گاز در خودروها)از عوامل اصلیِ آلودگی هوا به شمار می روند که به آن هیچ توجهی نشده است.
وی می افزاید:دولت و به ویژه مسئولان سازمان محیط زیست بطور حتم می توانند با استفاده از اهرم های قانونی از تردد خودروهای فرسوده جلوگیری کنند،اما اینکه چرا تاکنون هیچ اقدامی نشده،متاسفانه سئوالی است که مسئولان ذیربط هیچ پاسخی برای آن ندارند.
لاهوتی عنوان می کند:بهترین راهکار برای کاهش آلودگی هوای تهران،ساماندهی تردد خودروها در معابر شهری و در کوتاهترین زمان ممکن است.
نائب رئیس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس می گوید:در همه جای دنیا برای کاهش آلودگی هوا از یک نسخه مدرن و قابل اجرا استفاده می شود اما متاسفانه در کشور ما تاکنون هیچ مسئولی نتوانسته آنطور که باید و شاید در کاهش مشکلات زیست محیطی راهکار موثری ارائه کند.
لاهوتی روز گذشته نیز در مجلس شورای اسلامی با هشدار به وضعیت نامناسب سلامت هوا در تهران بر ضرورت اتخاذ سیاست ها و اقدامات مناسب برای کنترل این معضل از سوی دستگاه های ذیربط تاکید کرد.
پرداخت کننده هزینه آلودگی هوا، ریه‌های مردم است
عزیز عبدلزاده،مشاور مدیرکل محیط زیست استان تهران در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در ارتباط با آلودگی هوای تهران اظهار کرد:بطور یقین،اصلی ترین عامل آلودگی هوا،خودروهای آلاینده،سیستم های گرمایشی منازل و تا حدودی فعالیت کارخانه ها است.
وی افزود:بیش از 90 درصد از خودروهای موجود در شهر تهران در سال های گذشته تولید شده اند که عامل 70 درصد آلودگی هوا محسوب می شوند.
عبدلزاده گفت:استاندارد آلایندگی یورو 4 و 5 از اصلی ترین راهکارهای پیشگیری و مدیریت آلودگی هوا است که باید در خصوص خودروهای قدیمی که فاقد چنین استاندارد هایی هستند تصمیمات و تدابیر مقتضی اندیشیده شود.
مشاور و مدیر کل محیط زیست استان تهران عنوان کرد:موتور سیکلت های موجود در سطح شهر تهران از دیگر معضلات جدی محسوب می شوند که میزان آلودگی آن 5 برابر خودروها است که با برقی شدن آن،توفیقات بسیاری در حفظ سلامت زیست محیطی حاصل خواهد شد.
عبدلزاده گفت:تولید موتور سیکلت های برقی و هیبریدی مصوبه هیات وزیران را دارد که باید به نحو جدی تری به آن پرداخته شود و تا زمانی که این موضوع محقق نشود نمی توان به مثابه شهری همچون توکیو در حفظ سلامت هوا و پایداری هوای پاک موفق بود.
**از تغییر کاربری ها و تخریب فضای سبز تا تشدید مشکلات زیست محیطی
مشاور مدیر کل محیط زیست استان تهران تغییر کاربری ها وتخریب فضای سبز برای ساخت واحداث ساختمان های مسکونی وتجاری را یکی دیگر از عوامل موثر درافزایش معضلات زیست محیطی عنوان کرد.
وی افزود:در شرایطی که در منطقه ای همچون 22 تهران که برای مصارف عمومی خدمات شهری در نظر گرفته شده،شاهد حجمی انبوه از ساخت و سازها هستیم به تبع امکان حفظ سلامت زیست محیطی در این خطه دشوارتر از گذشته خواهد شد.
عبدلزاده گفت:البته فروش تراکم برای تامین درآمدها برای پیشبرد اهداف مدیریت شهری برای ما قابل درک است اما باید در اولویت گذاری ها نیز بازنگری های جدی لحاظ شود و اهداف و رویکردهای سنجیده و معقولانه تری در این عرصه خطیر مد نظر قرار گیرد.
** نقش مترو در کاهش آلایندگی های زیست محیطی
عبدلزاده در ادامه با اشاره به نقش ناوگان حمل ونقل ریلی به عنوان ظرفیت موثر در کنترل و مهار آلایندگی های زیست محیطی ناشی از فعالیت خودروها اظهار کرد:توسعه مترو یکی از راهکارهای موثر در جلوگیری از تخریب محیط زیست به شمار می رود که با تجهیز نقاط متعدد شهری به این سیستم بطور طبیعی حجم تردد خودروها در داخل شهر به نحو قابل توجهی کاهش می یابد.
وی افزود:مجموعه این عوامل در کنار هم تکمیل کننده چرخه ای است که در حفظ محیط زیستی سالم اثرگذار است و با عنایت به اصل 50 قانون اساسی باید تمامی دستگاه ها ونهادهای متولی فعال در شهرها هر کدام به نوبه خود قواعد زیست محیطی را مدنظر قرار دهند.
عبدلزاده در خاتمه با تاکید بر فرمایشات زیست محیطی مقام معظم رهبری در اسفند ماه سال گذشته یادآور شد:پیوست زیست محیطی در کلیه فعالیت ها و اقدامات نقشه راه مدون و کارآمدی است که در صورت اجرای کامل آن،دغدغه های موجود در این عرصه حساس رفع خواهد شد.
**بارندگی هوا را پاک می کند اما...
اگرچه بارش نزولات آسمانی باعث پاک شدن هوا خواهد شد اما بطور یقین باید در اندیشه اتخاذ راهکار هایی بود که نه بر حسب تصادف و احتمالات،بلکه با اقدامات اصولی و سازنده این معضل را مدیریت کرد.
اقداماتی که در گزارش فوق تا حدودی به مواردی ازآ ن پرداخته شد، بطور یقین تحقق آن مستلزم همسویی و عزمی جدی از سوی کلیه متولیان امر خواهد بود.
حال هوای تهران مدت هاست که خوب نیست،آن را دریابیم.
