به گزارشافکارنیوز،برنامه ثریا این هفته با موضوع عملکرد رسانه ها و نقش آفرینی آنها در پیشرفت کشور با حضور دکتر مرتضی حیدری، دکتر افزادی و کامران نجف زاده، و همچنین تماس تلفنی وحید جلیلی و نادر طالب زاده به روی آنتن شبکه یک سیما رفت.
درک رسانه ها از مسائل کشور درک درستی نیست
محسن مقصودی مجری برنامه در ابتدا با اشاره به جنگ اقتصادی موجود پرسید چقدر شرایط رسانه های ما شرایط جنگی را درک کرده و آرایش رسانه ای ما چقدر جنگی است که مرتضی حیدری پاسخ داد: بسیار واضح است رسانه ها بعنوان رکن چهارم دموکراسی نقش پیشرفت و توسعه را برعهده دارند و به هیچ عنوان در چند سال اخیر در دنیا نقش شان کمرنگ نشده است.
وی همچنین افزود: رسانه ها از ۲ جهت رسالت دارند؛ از یک جهت خود رسانه یک بخش مثل هر بخش دیگر است و خودش مخاطب این بخش است اما بخش دوم و بزرگتر نقش بستر سازی و زمینه سازی رسانه ها برای سیاست ها است که در این زمینه خیلی جای کار داریم. وی ادامه داد فاصله ما با فاصله مطلوب در این زمینه که جنگ اقتصادی را خوب درک کرده باشند و به آن عمل کرده باشند فاصله معنا داری است.
مجری برنامه پایش اظهارداشت: خیلی از مفاهیمی که وجود دارد به زبان و عمل رسانه تبدیل نشده است مثلا همین اقتصاد مقاومتی، هم به زبان رسانه باید تبدیل بشود و هم مهمتر از آن تبدیل به رفتار بشود. بطور مثال شما در اغلب سریال ها احساس می کنید همه بیکارند یا فقط یک عنوان شغلی دارند چراکه ما صحنه های کار را کم نشان میدهیم و به این امر توجه نشده است؛ مثال دیگر این است که در برنامه هایی که قرار است به این موضوعات بپردازیم خودمان موضوع را اشتباه فهمیده ایم و موضوع را اشتباه انتقال میدهیم. بنابراین رسانه اول باید خودش درک درستی از مسائل داشته باشد.
برخی ها نمی خواهند بفهمند جنگ اقتصادی و رسانه ای شروع شده است
نجف زاده در ادامه صحبت های حیدری، اظهار داشت: قبل از همه چیز اهالی رسانه باید به باور برسند که نبردی در کار هست یا نه، معضل اصلی این است و بسیاری به این نرسیده اند علی رغم اینکه جبهه مقابل ما کاملا مشخص است.
نجف زاده ادامه داد: ولی برخی در مقابل مان بسیار هوشمندانه برایشان مشخص شده است که ابشخور این موضوع کجاست و تک تک نقاط را بررسی میکنند. برای مثال رسانه های خارجی کاملا می دانند در شرایط تحریم کجا را باید بزنند.
وی افزود: اما دسته ای هستند که ماجرا را درک نکرده اند و تعریف منسوخ شده ای از این نبرد و جنگ دارند و دسته سومی هم هستند که به نظرم می فهمند و میخواهند کاری کنند اما راه را اشتباه میروند.
چرا هیچکس از پیمان های پولی دو جانبه سراغی نمی گیرد؟
حیدری در پاسخ به این سوال که چرا اغلب تیتر اخبار سیاسی است و چرا به موضوعات اقتصادی زیاد پرداخته نمیشود، اظهار داشت: موضوعات اقتصادی جذاب تر از هر موضوعی هستند چرا که شما هیچ فعالیتی را نمیتوانید پیدا کنید که گردش مالی نداشته باشد. دلیل عمده ای که ما به این موضوعات نمیپردازیم این است که این موضوعات را خوب نمیشناسیم و دلیل دیگر این است که نمیتوانیم این موضوعات را بخوبی رسانه ای کنیم.
وی ادامه داد: بطور مثال یک خبرنگار معضلات یک حوزه را نمی شناسد و مسئول را در موضعی قرار میدهد که شاید آن موضع برای کشور مفید نباشد، بطور مثال بیمارستان در کشور ما با کمتر از ۶۰۰ تختخواب منطقی نیست اما تعداد زیادی بیمارستان ۴۰ تختخوابی داریم که کامل نشده است و یک خبرنگار به وزیر بهداشت میگوید چرا وضع اینگونه است و وزیر متاسفانه نمیتواند جواب درست را بدهد و میگوید انشاالله تکمیل میکنیم و فشار میاورد که این بیمارستان ها را تکمیل کنند که این به مراتب بیشتر برای کشور هزینه دارد و اینجا بیسوادی خبرنگار کار دست مملکت میدهد چرا که مسئول را در موضعی انداخته است که اشتباه است.
وی در ادامه در مثالی دیگر گفت: برخی سوالات هم کوچک است و به مسائل اساسی نمی پردازد. مثلا می نمی دانم چرا هیچ یک از همکاران ما دغدغه این را ندارد که از مسئولان اقتصادی یا ریاست بانک مرکزی در رابطه با پیمان های پولی دو جانبه بپرسند که یکی از اساسی ترین نیاز های امروز کشور برای دوران جنگ اقتصادی و نسخه عبور از این تنگنای کنونی است.
وی خاطر نشان کرد: در مجموع نکته اول این است که باید موضوع را بخوبی بشناسیم و نکته دوم آنکه آن موضوع را خوب رسانه ای کنیم و سوم اینکه این موضوع را خوب مطرح کنیم تا مطلبمان موثر باشد.
می گفتند کاری که نجف زاده می کند VOA نمی کند
نجف زاده در پاسخ به این سوال که در بخش های خبری اتاق فکری وجود دارد که برای شناسایی معضلات و رسانه ای کردن شان تصمیم گیری کند، اظهار داشت: واحد مرکزی خبر اتاق فکر دارد؛ ولی چه در دولت قبل و چه الان بارها از ما گلایه هایی شده است و این روند ادامه دارد. وقتی خبر نگار وارد یک کار و چالش جدی می‌شود برایش هزینه هم دارد بطور مثال وقی گزارش شین‌آباد را تهیه کردیم وزیر وقت نارحت شده بود و گفت کاری که این خبر با ما کرد VOA با ما نکرد و برچسب استکبار جهانی به ما زدند.
وی در ادامه گفت: ایراداتی هم هست ولی من احساس میکنم خبرهای ما به نسبت دو سه سال پیش رشد داشته است و اکنون هرکدام از خبرنگاران کارشان شخصیت پیدا کرده است.
در هر دو فاز هدفمندی یارانه ها می گفتند که فقط باید حمایت کنید
حیدری در ادامه گفت: ما در تمام رسانه هایمان بیشتر روزمره هستیم تا اینکه جریان ساز باشیم، در بخش اطلاع رسانی، رسانه خوب کار کرده است اما در بحثکالبد شکافی و بررسی وقایع خوب عمل نکرده‌ایم و در بخش جریان سازی اساسا غایب هستیم که همین بخش مهم کار رسانه است؛ یک جایی باید سیکل معیوب ما شکسته شود و به نقش فرهنگ سازی و جریان سازی رسانه پی ببریم.
مرتض حیدری خاطرنشان کرد: این کسر شان رسانه است که رفتارش اینچنین باشد که تلقی شود با یک دولت همراه است یا خیر؛ این دیگر رسانه نیست بلکه ارگان دولت می‌شود.
وی افزود: الآن در کشور رسانه ها دچار روزمرگی هستند آنهم روزمرگی ای از نوع ناقص و تحمل مسئولین در بخش های مختلف بسیار پایین است و به تعبیر دوستی گاهی اوقات مسئولین نمی‌گویند غلط گفتی، می‌گویند غلط کردی که گفتی.
وی با ذکر موردی در رابطه با هدفمندی یارانه ها گفت: در دولت قبل وقتی این لایحه ارائه شد به رسانه ها گفتند که فقط حمایتی بروید و هیچکس نباید نقد کند.
مرتضی حیدری تاکید کرد همین اتفاق در فاز دوم هدفمندی یارانه ها هم رخ داد و نهضت انصراف از یارانه که شکل گرفت همه باید همراهی می کردند و هیچ نقدی صورت نمی گرفت. طبیعت اینگونه برخورد اینست که ما چون در دولت قبل نقدی نباید می کردیم اینبار هم که خواستیم نقد کنیم مسئولین دولت جدید ممکن بود بگویند چرا این سیاست را قبلا نقد نکرده اید و نوبت ما که رسیده است به انتقاد روی آورده اید پس در نتیجه همان سیاست غلط صرفا حمایتی و بدون آسیب شناسی دوباره تکرار شد.
خط قرمزها آنقدرها هم که ما اظهار میکنیم پررنگ نیست
حیدری در پاسخ به اینکه بازخورد مسئولین بعدا از برنامه های چالشی چیست، گفت: خط قرمزها انقدرها هم که ما اظهار میکنیم پررنگ نیست، در همین رسانه افردی هستند که انقدر از خطوط قرمز عبور کرده اند که بعضا افراد بیرون گفته اند شما نمیترسید؟ وی افزود: اما یک جاهایی هم این خطوط قرمز وجود دارند مثلا اگر در یک برنامه مشکلی بیان شد مسئول باید نامه تقدیر بنویسد و بعد به دنبال حل آن معضل برود نه اینکه بگویند چرا گفتی؟ یک دلیل این رفتار این است که مسئولان آن برنامه را ندیده اند و مشاوران اطلاع رسانی پیاز داغ بحثرا زیاد میکنند و مسئولان واکنش تندی نشان میدهند البته انتظارهم نیست مسئولان صبح تا شب برنامه را ببینند ولی خوب است که برای موضع گیری ها رفتار موشکافانه تری داشته باشند.
وی همچنین اظهار داشت: صادقانه می‌گویم که عموم مسئولان ارشد کشور واقعا شب و روز برای کشور کار میکنند و شاید به این دلیل است که زود ناراحت می‌شوند و فکر میکنند زحماتشان نادیده گرفته شده است.
وی باذکر مثالی عنوان کرد: مثلا در فرودگاه مهرآباد تصور کنید روزانه ۲۰۰ پرواز صورت می‌گیرد اما اگر در یک روز فقط یک پرواز صورت نگرفت رسانه باید این را مطرح کند و به دنبال حل این معضل باشد که این کار به مثابه نادیده گرفته شدن زحمات دیگر رئیس فرودگاه و ۲۰۰ پرواز دیگر نیست؛ اینکه خیلی از شرکت های هوایی ما تا خیرشان را به گردن تحریم ها میندازند یک دروغ کاملا واضح است؛ واقعیت این است که رسانه مشفقانه کارش را انجام میدهد و اصلا در تقابل با هیچ سازمانی نیست و کاملا با آنهاهم جهت است.
تنها مسئولی که تا کنون از نجف زاده تشکر کرده چه کسی است؟
نجف زاده در همین رابطه در کنایه ای گفت: من تنها گزارش انتقادی که یادم هست مسئولش بعد از پخش از ما تشکر کرده است گزارشی بوده که در مورد گرمابه ها رفتیم و مسئول اتحادیه گرمابه داران از ما تشکر کرد.
وی ادامه داد در همین صرفا جهت اطلاع همیشه به ما می گویند شما از اصولگراها و حزب اللهی ها و کیهان گرفته تا آنطرفی ها و ضد انقلاب ها برای خودتان دشمن درست کرده اید حداقل یک طرف را برای خودتان نگه دارید.
وی در پاسخ به این سوال که گزارشی مانده که دوست داشته بگیرد و نشده یا گرفته و مصلحت نبوده پخش شود، گفت: سکوت سرشار از ناگفته هاست؛ ما خبرنگاران فکر میکنیم با همه نقص هایی که داریم کاش همیشه مردم را داشته باشیم چون از سمت مسئولان آستانه تحمل خیلی پایین است.
وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه اگر مدیر سازمان باشید چه تحولی در بخش خبری ایجاد میکنید، اظهار داشت: برای تحول در بخش خبری شاید نیازی نباشد مدیر سازمان هم بود؛ مردم باتوجه به تحولاتی که در زمینه اطلاع رسانی رخ داده خیلی اوقات از ما جلوتر هستند؛ ما باید به روز شدن مان را روز به روز ادامه بدهیم.
قانون جامع اطلاع رسانی کشور باید هرچه زودتر تصویب شود
مرتضی حیدری هم در پاسخ به این سوال گفت: ظرفیتهای رسانه ملی بسیار بزرگ است، بعضی در رسانه ها ظرفیت ها را خوب میشناسند اما متاسفانه کاسب کارانه از این ظرفیت ها استفاده میکنند که این امر یک صدمه جدی به رسانه ما زده است؛ ما به شدت نیاز داریم که قانون جامع اطلاع رسانی کشور را هرچه زودتر تصویب کنیم.
در بخش دوم برنامه به بررسی ظرفیت شبکه های استانی به همراه مدیر شبکه شما، مسعود احمدی افزادی، پرداخته شد.
دوره کنونی دوره مطالبه گری مردم است
مسعود احمدی در خصوص چگونگی استفاده از ظرفیت شبکه های استانی گفت: امروز ۱۸ سال از راه اندازی شبکه استانی اصفهان و ۲۰ سال از راه اندازی شبکه تهران میگذرد؛ در ابتدای راه اندازی این شبکه ها، رویکرد ما مرتفع کردن نیازهای مردم بود, دهه ۷۰ عصر ارتباطات بود اما دهه ۸۰ یک جهش رسانه ای در استانها را به دنبال خودش داشت.
وی در توضیح این جهش رسانه ای گفت: عصر ارتباطات با توسعه ماهواره ها و فضاهای مجازی همراه می‌شود که در این دوره پدیده ای با عنوان مطالبه شکل می‌گیرد بنابراین عصر مطالبات در آغازین سال دهه ۸۰ در کشور ما شکل می‌گیرد؛ ما از سال ۸۳ وارد این مرحله شدیم که قدرت مرکز گریزی شکل گرفت، میخواهم از این مقدمه به این جمله برسم که فکر میکنم که سوال پیامکی شما سوال درستی نیست چراکه هر سه گزینه شما، محور عملیاتی شبکه های استانی است.
دراین بخش از برنامه گزارشی از رضایت مردم سبزوار از برنامه های شبکه استانی خراسان رضوی نمایش داده شد که نشانگر نظرات مختلف مردم در رابطه با این شبکه بود.
بدون کمک مسئولین صدای شبکه های استانی به جایی نمی‌رسد
مدیر شبکه شما در پاسخ به این سول که شبکه های استانی ما برای حل فاصله رسانه ای باید چه کاری انجام دهند، پاسخ داد: شبکه استانی یک نیروی پیاده است که در همه جا وارد می‌شود مثلا اولین گزارش در شین آباد از مرکز ارومیه بود و یازلزله ورزغان را اولین بار شبکه استانی آن استان کار کرد.
وی در ادامه افزود: دو ضلع دیگر باید به کمک شبک استانی بیاید که اول ضلع شبکه ملی است و دوم مقامات محلی و دولتمردان هستند؛ وقتی این اتفاقات شکل نمی‌گیرد صدای شبکه استانی به جایی نمی‌رسد.
در این بخش تماس تلفنی با وحید جلیلی کارشناس مسائل رسانه برقرار شد.
همان بلایی وهایی ها را داریم خودمان بر سر مشهد می آوریم
وحید جلیلی درخصوص استفاده از ظرفیت شبکه های استانی گفت: ظرفیت رسانه ای شبکه استانی بسیار است و میتواند به نقطه تحول تبدیل شود.
جلیلی در حوزه نسبت اقتصاد مقاومتی با شبکه های استانی اظهار داشت: اولا اقتصاد مقاومتی مانند هر حرکت دیگری برای جدی شدن باید یکسری انگیزه ها داشته باشد و ثانیا باید موانع آن از سر راه برداشته شود؛ اقتصاد مقاومتی موانع جدی دارد که این موانع سیاسی است؛ فضای سیاسی در شهرها بسته است یکسری باندها بخاطر روابط مزمن نقش درستی ایفا نمی کنند و گاهی اوقات الگوی توسعه استان ها غلط پیش میرود.
جلیلی افرود: بطور مثال مشهد بزرگترین شهر کشور است ببینید به چه الگوی توسعه ای دچار شده است این همه ما به وهابیان ناسزا گفتیم که وهابی ها چه بلایی سر مسجدالحرام آورده اند اما الان می بینیم که همان بلایی که وهابی ها بر سر مسجدالحرام آورده اند ما بر سر مشهدالرضا آورده ایم ولی رسانه ها جرات ورود به این مسائل را ندارند و اصلا به این موضوعات نمی‌پردازند.
با ترویج فرهنگ شمال تهرانی اقتصاد مقاومتی جور در نمی آید
مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در ادامه گفت: بخش دیگر موانع اقتصاد مقاومتی، فرهنگی است؛ نمیشود با ترویج فرهنگ شمال تهرانی منابع انسانی را در جهت اقتصاد مقاومتی ترغیب کرد.
وی ادامه داد: بالاخره پیشرفت متوازن از مسیر آرمانهای انقلاب میگذرد؛ چند وقت پیش آقایی در برنامه شما گفت الگوی توسعه ما برای آبادان این است که افرادی را ترغیب کنیم به ویلا سازی در این مناطق تا عده ای هم از نوکری و کلفتی اینها به جایی برسند! این بسیار جالب است که مسئول جمهوری اسلامی این را الگوی توسعه مطرح می‌کند و علنا می گوید.
مدل توسعه شمال تهرانی توسعه مبتنی بر تولید نیست، مبتنی بر توسعه تجارت است
این فعال رسانه ای اظهار داشت: وظیفه مهم شبکه استانی حفاظت از فرهنگ اصیل استانها در برابر فرهنگ مصرف زده طبقه مصرف زده طبقه مرفه نوکیسه شمال تهرانی است؛ مدل توسعه شمال تهران توسعه مبتنی بر تولید نیست بلکه مبتنی بر توسعه تجارت است.
جلیلی در ادامه در رابطه با بحثموانع اقتصادی اقتصاد مقاومتی افزود: رشد بهره وری بند سوم اقتصاد مقاومتی است؛ شبکه های استانی می‌توانند در این زمیته بسیار کار کنند مثلا رشد بهره وری کشاورزی در استان را نشان دهند و با حضور کارشناسان این موضوع را حل کنند؛ حمایت از صنایع موفق تولیدی هر استان در شبکه های استانی میتواند مثمر ثمر باشد؛ ما نمیگوییم مدیر شبکه با استاندار رفت و آمد نداشته باشد اما اینها رفاقت شان موجب سرپوش گذاری نشود بلکه باید از این رابطه استفاده موثر شود.
احمدی درخصوص چگونگی حمایت از خبرنگار محلی گفت: سختی کار خبرنگار محلی این است که به راحتی محل کارش قابل دسترس است؛ شاید خبرنگاران محلی دچار تعارف شوند ولی قاعده این نیست.
هامون بحرانی را شبکه استان، گل و بلبل نشان می دهد
در این بخش از برنامه با نادر طالب زاده تماس تلفنی برقرار شد و این کارشناس رسانه در خصوص استفاده از ظرفیت شبکه های استانی گفت: ما باید فرهنگ نقد و پیگیری را در این رسانه ها ایجاد کنیم؛ شبکه استانی مثل این است که شما یک ماشین خوبی بخرید و آن را در حیاط منزلتان بگذارید و نگاهش کنید، ۷۰ درصد ظرفیت شبکه های استانی به کار نیامده است و الان باید بر روی تاثیر گذاری این شبکه ها کار کرد.
طالب زاده تاکید کرد: واقعا ۵۰ درصد شبکه استانی باید به مطالبات مردم رسیدگی بکنند.
وی در ادامه افزود: در مجموع شبکه استانی باید مسائل استان را بزرگ کند؛ استان نباید گل و بلبل باشد، بنده هروقت شبکه هامون را دیدم دریاچه‌ای پر از ماهی نشان داده و انگار همه چیز خوب است در صورتیکه شرایط بحرانی است.
دکتر احمدی در پایان خاطرنشان کرد: سازمان دوم رسانه ملی که شامل ۳۳ مرکز و یک شبکه ملی است باید تازه تولد چند ساله خودش در بعد کمیت و کیفیت را ادامه بدهد یعنی این راه، راهی طولانی و رو به رشد است و قطعا ما باید رو به مطالبات مردمی برویم.
کم کاری شبکه های شبکه های استانی در پیگیری مطالبات مردم
لازم بذکر است که سوال پیامکی برنامه به شرح زیر بود:
شبکه استانی محل سکونت شما در پرداختن به کدام یک از موضوعات زیر فعالیت کمتری داشته است؟
۱ - تقویت فرهنگ بومی
۲ - اطلاع رسانی و اخبار محلی
۳ - پیگیری مطالبات مردم و مسائل توسعه استان
که حدود ۶۷ درصد مردم، گزینه سوم یعنی فعالیت کمتر شبکه های استانی در پیگیری مطالبات مردم و مسائل توسعه استان را انتخاب کرده بودند.
