به گزارشافکارنیوز،افزایش نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی و ترافیک تقاضای کار در این بخش به یکی از مهم ترین معضلات بازار کار کشور تبدیل شده تا جایی که به تازگی رئیس جمهور به وزیر کار و معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی خود دستور داده است تا امسال و سال آینده با استفاده از تمامی ظرفیت های موجود، به این مسئله پایان دهند.
در حال حاضر و طبق آخرین آمارهای بیکاری، کمی بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در کشور متقاضی کار هستند که در گروه بیکاران مطلق قرار دارند. نکته حائز اهمیت اینکه از این تعداد، حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر فارغ التحصیل دانشگاه ها و دارای مدارک دستکم فوق دیپلم به بالا هستند.
برهمین اساس، می توان گفت مسئله افزایش تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه ها از دهه ۶۰ به وجود آمد و رفته رفته با بالا رفتن آمار متقاضیان ورود به دانشگاه ها و به دلیل عدم تناسب بین عرضه و تقاضای نیروی کار، بر تعداد بیکاران فارغ التحصیل دانشگاهی در کشور افزوده شد.
همچنین ناهماهنگی آموزش های دانشگاهی با نیازهای بازار کار و اشباع شدن برخی رشته ها نیز به عنوان دیگر دلایل انباشته شدن تقاضای کار در بخش فارغ التحصیلان دانشگاهی شناخته می شود.
متاسفانه مرتبط نبودن بین آموزش های تئوریک دانشگاه ها با نیازهای واقعی بازار کار باعثشده تا امروز فارغ التحصیلان دانشگاهی مطالبی را فرا بگیرند که عموما مورد تقاضای بازار کار کشور نیست. از سوی دیگر، به دلیل پایین بودن میزان مهارت و تخصص نیروی کار، تقاضاهای شغلی بسیاری از کارجویان دارای مدارک دانشگاهی بی پاسخ می ماند.
گواه این مسئله اینکه در حال حاضر، جوانانی که از دانشگاه ها فارغ التحصیل می شوند تنها دارنده یک مدرک کاغذی پایان تحصیلات در مقاطع مختلف دانشگاهی هستند و هیچگونه آمادگی برای پذیرش تصدی های بازار کار را ندارند.
کارشناسان بازار کار معتقدند به دلیل ناهماهنگی آموزش های عالی با نیازهای واقعی بازار کار و ادامه پذیرش هزاران دانشجو در رشته هایی که مورد نیاز بازار کار کشور نیست، باعثاتلاف سرمایه انسانی و مادی جامعه شده است.
بی توجهی دولت ها به لزوم ساماندهی رشته های دانشگاهی، عدم کنترل میزان جذب متقاضیان تحصیلات عالی و ناتوانی در هدایت جوانان به سمت فراگیری تخصص های مورد نیاز کشور، گرایش شدید و عطش اخذ مدارک عالی دانشگاهی از سوی جامعه و همچنین جزیره ای عمل کردن دانشگاه ها بدون توجه به لزوم تناسب بین آموزش ها با نیازهای روز کشور، باعثشده است تا صدها هزار نیروی متقاضی کار کشور به دلیل نقص توانمندی ها، مهارت و تخصص مورد نیاز صنعت، پشت درهای بسته بازار کار بمانند.
با وجود اینکه صدها هزارنفر فارغ التحصیل دانشگاهی امروز به دنبال اخذ پذیرش شغلی در بازار کار کشور هستند، اما ایجاد توقعات کاذب به دلیل دریافت مدارک رنگین دانشگاهی باعثشده تا وزیر کار عنوان کند امروز در کشور با نوع خاصی از تقاضاهای شغلی مواجه هستیم و ذائقه کارجویان نسبت به اشتغال به صورت کلی تغییر یافته است.
بنابراین وجود اینگونه مسائل باعثشده تا جوانانی که به امید ورود آسانتر و معتبرتر به بازار کار راهی دانشگاه ها شده بودند، امروز در سخت ترین شرایط پذیرش شغلی قرار بگیرند و کمتر بنگاهی در کشور پیدا شود که به یک کارجوی فارغ التحصیل دانشگاهی فاقد تخصص و مهارت انجام کار، فرصت یادگیری بدهد.
البته از سویی، برخی کارشناسان بازار کار معتقدند دولت ها در سال های گذشته به دلیل مهار سیل تقاضای کار متولدین دهه ۶۰ و پس از آن ۷۰، فضاهایی برای ورود جوانان به دانشگاه ها را فراهم کردند به این امید که چندسالی برای فراهم کردن زمینه اشتغال آنها در زمانی که مشغول به تحصیل هستند فرصت داشته باشند، اما امروز می بینیم که معطلی چندساله کارجویان دانشگاه رفته نیز به اتمام رسیده و حالا بیش از یک میلیون نفر از آنها متقاضی ورود به بازار کار هستند.
آسیبی که درباره اشتغال کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی وجود دارد، اینکه با تغییر ذائقه و نگاه این دسته از کارجویان به بازار کار، حالا آنها نه تنها هرگز مشاغل کارگری و فیزیکی را نمی پذیرند و بسیاری از مشاغل و حرفه ها را در شان خود نمی دانند، بلکه جملکی به دنبال تصدی مشاغل لوکس، مدیریتی و پشت میزنشینی باشند و این مسئله باعثشده تا کشور با کارجویانی با خواسته های یکسان و یکدست مواجه باشد.
این موضوع حتی باعثشده تا امروز کشور در بسیاری از بخش ها نیازمند نیروی کار ساده باشد و حتی در برخی حرفه ها نیروهای خارجی مانند افاغنه با درآمدهای مناسب به کار گرفته شوند، اما کارجویان ایرانی هنوز منتظر کسب یک موقعیت شغلی با اسم و رسم و پرستیژ مناسب باشند. این مسئله باعثافزایش سن بسیاری از کارجویان و از دست رفتن استعداد و توان بالقوه آنها در کشور نیز شده است.
علی ربیعی وزیر کار می گوید به دلیل نبود تناسب میان تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه ها با نیازهای شغلی در کشور، رئیس جمهور دستور داده است تا نوع آموزش ها و مهارت ها در مراکز آموزش عالی به صورت دانش بنیان دنبال شود و این موضوع در دستور کار هیئت دولت قرار گرفته است.
وزیر کار می افزاید: با توجه به بررسی مسئله اشتغال در برخی از استان ها، متوجه شدیم که تولیدات آموزشی ما با نیازهای اشتغال استان مطابقت نداشته و تناسب آن بسیار پایین و ضعیف است. در این راستا، دانش بنیان کردن نوع آموزش ها و مهارت ها با استفاده از ظرفیت های سازمان فنی و حرفه ای و معاونت علمی ریاست جمهوری برای ایجاد تناسب بین اشتغال و تعداد فارغ التحصیلان، یکی از طرح هایی است که از سوی رئیس جمهور مورد تاکید قرار گرفت. در این طرح سعی شده حلقه بین خروج از دانشگاه و ورود به بازار کار با مهارت های عملی پُرشود.
به گفته وی، برای اجرای این دستور، طرحی تهیه شده که بخشی از اقدامات آن را سازمان فنی و حرفه ای و دانشگاه ها انجام می دهند و بخش دیگر نیز در صورت نیاز شامل تغییر سرفصل ها و جهت گیری ها در شورای عالی فرهنگی دنبال می شود. در حال حاضر، ۴۵ درصد از فارغ التحصیلان برخی از رشته های دانشگاهی بیکار هستند.
در همین حال، فرامرز توفیقی با اشاره به اینکه آموزش های دانشگاهی باید با نیازهای بازار کار مطابقت داشته باشد، گفت: سیستم اشتباه آموزش عالی را می توان از طریق اجرای طرح مهارت آموزی حل کرد.
رئیس کارگروه تخصصی مزد و بهره وری وزارت کار اظهارداشت: همچنین لازم است تا در برخی از رشته های دانشگاهی محدودیت جذب ایجاد شود. به صورت کلی، تغییر سیستم آموزشی نیازمند زمینه سازی است.
توفیقی ادامه داد: در حال حاضر، یکسری رشته های دانشگاهی را داریم که بازار کار نیازی به آنها ندارد و این مطلب که باید به سمت رشته های دانش بنیان حرکت کنیم، سخن درستی است که بازار کار کشور امروز به آن نیاز دارد.
وی تاکید کرد: طبق آمارهای اعلام شده، نزدیک به یک میلیون نفر در سال جاری برای تحصیل در مقطع دکترا ثبت نام کرده اند که این موضوع با شرایط فعلی بازار کار یک افتخار نیست.
