به گزارش افکارنیوز، خداوند، روح انسانی را خلق نمود و جسم را مرکبی برای او قرار داد تا خود را به تکامل و مقصد برساند، این مرکب(جسم و بدن) وابسته به عالم ماده است، ولی راکب(روح) به دنبال اهدافی والا و برتر است که هر چه موانع جسمانی بر سر راهش بیشتر باشد، در رسیدن به هدف عاجزتر است و گناهان و معاصی از برترین موانع تکامل، به شمار می روند، چنانچه در فرازی از دعای کمیل آمده: «و قعدت بی اغلالی», گناهان و معاصی، مرا زمین گیر کرده اند.


در بین معاصی و گناهان، مال و لقمه حرام از ویژگی های خاصی برخوردار است از جمله:

۱ بر خلاف بعضی گناهان که انجام آنها موجب ضایع شدن «حق الله» می شود در ارتکاب لقمه حرام، علاوه بر «حق الله»، مسئله «حق الناس» هم وجود دارد.

۲ لقمه حرام جزئی از بدن و وجود انسان می شود و گوشت و پوست و استخوان از آن رشد و نمو می کند. حضرت علی «علیه السلام» می فرماید: «الحرام سحت»(۱), مال حرام خبیثو ناپاک است، و لذا کسانی که از خوردن مال حرام ابا و پروایی ندارند، سراسر وجودشان را خباثت و ناپاکی ها فرا می گیرد.

اثرات لقمه حرام بر روح و جان، دو گونه است، یکی اثراتی که به کل گناهان تعلق دارد که همان مخالفت با دستورات خداوند و تجاوز به حریم محرمات الهی است. دوم اثراتی که مخصوص لقمه حرام است و آن ضایع کردن حق الناس است. در روایات اثرات و مضراتی برای مال و لقمه حرام ذکر شده که به بعضی از آن ها اشاره می کنیم:

الف: اثرات عمومی

۱ از بین رفتن لذت و حلاوت عبادت و ایمان: رسول گرامی اسلام «صلی الله علیه و آله» می فرماید: «حرام علی قلوبکم ان تعرف حلاوة الایمان حتی تزهد فی الدنیا»(۲), ممکن نیست که قلوب شما شیرینی و حلاوت ایمان و عبودیت را درک کند مگر اینکه از گناهان بپرهیزید و زهد و تقوی پیشه کنید.

۲ زنگار زدن و تاریک شدن قلب: از امام صادق «علیه السلام» نقل شده: «ان القلوب لترین کما یرین السیف»(۳), همانا قلوب انسانها زنگار می گیرد، همانطور که شمشیر چنین می شود، و گناهان عامل مهمی در پیدایش این آفت، در قلوب انسانهاست.

۳ از بین رفتن حجب و حیا و کم رنگ شدن قبح گناهان: در فرازی از دعای کمیل می خوانیم: «اللهم اغفر لی الذنوب التی تهتک العصم», خداوند بر من ببخشای گناهانی را که پرده های حجب و حیا را می درند.


۴ سلب توفیق در انجام مستحبات: امام صادق «علیه السلام» می فرماید: «ان الرجل یذنب الذنب فیحرم صلاة اللیل»(۴), گاهی اوقات، گناهی انجام می دهد که باعثمحروم شدن از اقامه نماز شب می شود.

ب: اثرات مخصوص لقمه حرام

۱ عدم قبولی نماز تا چهل روز: در حدیثی از پیامبر «صلی الله علیه و آله» نقل شده: «من اکل لقمة حرام لم تقبل له صلوة اربعین لیلة»(۵), کسی که لقمه حرامی می خورد تا چهل روز نماز او در درگاه حق تعالی پذیرفته نمی شود.

۲ مستجاب نشدن دعا: در حدیثی قدسی خداوند می فرماید: «فمنک الدعاء و علی الاجابة فلا تحجب عنی دعوة اِلاّ دعوة آکل الحرام»(۶), از شما دعا کردن و از من اجابت آن، پس هیچ کس از اجابت من محروم نمی شود، مگر شخص حرام خوار.

۳ قساوت قلب و عدم پذیرش حق: در جریان واقعه عاشورا امام حسین «علیه السلام» خطاب به لشکر یزید چنین فرمود: «فقد ملئت بطونکم من الحرام و طبع علی قلوبکم»(۷), شکم هایتان از حرام پر شده و قلب هایتان از پذیرش حق گریزان شده است.

۴ دوری از خدا: امیر بیان علی «علیه السلام» می فرماید: «من أدخل بطنه النار فأبعده الله»(۸), کسی که در درون آتش(مال حرام) بریزد، خداوند او را از خود دور می کند.

۵ متزلزل شدن عبادات: پیامبر اکرم «صلی الله علیه و آله» می فرماید: «العبادة مع اکل الحرام کالبناء علی ارمل»(۹), عبادت کردن با حرام خواری، همچون بنا کردن بر روی خاک سست است، و روشن است که چنین بنایی با اندکی لرزش، واژگون می شود.

در پایان ذکر این نکته ضروری است که اثرات ذکر شده برای خورنده و مال حرام، ممکن است به گناهان دیگری چون دزدی و غیبت و… هم بیانجامد. در هر حال خوردن مال حرام از گناهان کبیره ای است که هم به حق الله تصرف و تجاوز شده و هم به حق الناس و چون به حق دیگر ظلم و تعدی شده تا صاحبان مال، رضایتشان جلب نشود هرگز خداوند این چنین انسانهایی را نمی بخشد، اگر چه به ظاهر توبه و استغفار کنند.

پی نوشت ها:

۱. آمدی، عبد الواحد، غرر الحکم، مکتب الاعلام الاسلامی، ح۸۱۰۲.
۲. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، دار احیاء التراثالعربی، ج۷۳، ص ۴۹.
۳. عروسی حویزی، عبد علی جمعه، نور الثقلین، اسماعیلیان، ج۵، ص ۵۱۳، ذیل آیه ۱۴ مطففین.
۴. مجلسی، بحار الانوار، ج۷۰، ص۳۳۰.
۵. همان، ج۶۳، ص ۳۱۳.
۶. ابن فهد حلی، عدة الداعی، مؤسسه معارف اسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۰ ه، ص۱۷۱.
۷. مجلسی، بحار الانوار، همان، ج۴۵، ص۸.
۸. مجلسی، بحار الانوار، ج۴۰، ص۳۴۰.
۹. مجلسي، بحار الانوار، ج۱۰۰، ص ۱۶.