سرنوشت مبهم حسابهای بلوکه شده ایران
گروه سیاسی- دولت تنها به حدود ۵۰ درصد از مبالغ وعده داده شده آمریکایی برای توافق ژنو دست یافته و باز هم راضی است! در حالیکه در داخل کشور بسیاری از کارشناسان سیاسی و نمایندگان مجلس از اینکه تیم مذاکره کننده هسته ای نتوانسته سازو کار مناسب برای دریافت منابع مالی وعده داده شده توسط کشورهای غربی در توافق ژنو را طرحی کند نگران هستند، مشاور ارشد رییس جمهور بیان کرده است که تاکنون ایران به کمتر از ۵۰ درصد این مبالغ دست پیدا کرده است و همچنان به فکر توافق نهایی در این زمینه با گروه ۱ + ۵ است.

به گزارشافکارنیوز، از بعد از توافق ژنو آنقدر بحثهای متفرقه ای مانند مستند «من روحانی هستم»، فیلترینگ اینترنت و گشت ارشاد و ماجرای «به زور بردن مردم به بهشت» توسط دولت مطرح شده که هیچ کدام از رسانه ها نتوانسته اند به صراحت از دولت درباره اموال و داراییهای بلوکه شده ایران که طرف غربی وعده داده بود آزاد می کند، سوال بپرسند. زمانی که توافق ژنو در حال نهایی شدن بود، تیم مذاکره کننده هسته ای بیان کردند که سازو کار خاصی برای دریافت این منابع مالی از طرف غربی پیش بینی شده است اما با گذشت حدود ۴ ماه از این توافق و رسیدن به مرز زمانی ۶ ماهه که پایان مدت این قرار داد موقت است، دولت نتوانسته در حدو ۶۰ درصد از منابع را دریافت کند.

۱۰۰ میلیارد کجا و ۴ میلیارد کجا!
در زمانی که بحثتوافق هسته ای با ایران مطرح بود، دولت آمریکا به صورت غیر رسمی اعلام کرده بود که بسیاری از اموال و داراییهای بلوکه شده ایرانی را آزاد می کند با این حال این عدد که به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار می رسید کم کم آب رفت و کوچک شد تا به مرز ۲۰ میلیارد دلار رسید. بعد از آن بود که وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرد این مبلغ نیز به صورت قطعی در اختیار ایران قرار نمی گیرد و مبلفی بین ۴ تا ۷ میلیارد دلار در نهایت به ایران می رسد. با این حال آنچه از داخل سند توافق ژنو بیرون آمد، رقمی در حدود ۴.۲ میلیارد دلار بود.

سازو کار مخفیانه ای که طرفهای درگیر در این پرونده برای بازگرداندن این مبلغ به ایران تدارک دیده بودند با این حال سازو کار غیر قابل اطمینانی به نظر می رسد. چند وقت پیش برخی از نمایندگان مجلس و کسانی چون احمد توکلی و الیاس نادران نگرانی خود از این مسئله را به صورت سوالاتی از دولت مطرح کردند و بیان کردند این سازو کار به چه نحو بوده که نمی توان این پول را وارد کشور کرد و یا هیچ استفاده ای از آن کرد؟

آنطور که برخی اعضای هیات دولت مطرح کردند، پول بلوکه شده ایران به حساب کشورمان در برخی بانکهای بین المللی واریز شده اما ایران به دلیل تحریم های بانکی قادر به برداشت از این حسابها نیست. دولت آمریکا اعلام کرده بود که ایران باید ثابت کند این مبلغ را برای خرید محصولات غذایی و بهداشتی و دارویی استفاده می کند تا بتواند از منابع این محل استفاده کند.

غیر از این برخی از شرکت های امریکایی نیز مشخص شده بودند که خرید ایران تنها باید از این شرکت ها و یا به واسطه آنها انجام می شد. همین مسئله بود که نگرانیهایی را برای نمایندگان مجلس ایجاد کرد اما به نظر می رسد همین سازو کار مد نظر ایالات متحده و دولت اوباما نیز قرار نیست به این زودیها اجرایی شود.

اکبر ترکان مشاور ارشد رییس جمهور در گفت و گو با فایننشال تایمز سعی کرد این گلایه را به رسانه های غربی برساند که «رویه‌های پیچیده» مبادلات مالی و همچنین ادامه تحریم‌های بانکی ایالات متحده علیه ایران، توان تهران برای دسترسی به درآمدهای قید شده در توافق ژنو را محدود کرده است. وی افزوده است: «ایران تا الان تنها توانسته کمتر از ۵۰درصد را(از حساب‌های بلوکه‌شده) خارج کند.»

اما این روزنامه آمریکایی در ادامه این مطلب نوشته است که پیش از این نیز مسئولان دولت اوباما بیان کرده بودند که ایران پیگیری مناسب برای فایق آمدن بر پیچیدگیهای اداری دسترسی به این مبالغ را انجام نداده و این دولت ایران است که نتوانسته پولها را پس بگیرد.

سازو کار غربی، راهکار ایرانی
زمان زیادی درژنو صرف شد که طرف ایرانی و آمریکایی به سازو کار لازم برای اطمینان از اجرایی شدن وعده های طرف دیگر برسند. آمریکا به کمک متحدان اروپایی و بازوی نظارتی اش در آژانس بین المللی انرژی اتمی توانست پروسه ای گام به گام را برای اجرای تعهدات ایران در قبال تواق ژنو بیابد و آنطور که هر ماه این آژانس گزارش خود را ارائه می دهد، به طور دقیق نیز این گامها اجرایی شده است اما به نظر می رسد ایران در این مذاکرات نتوانسته سازو کار اجرایی دقیق و قابل اطمینان خود برای دریافت منابع مالی را در متن تعهدات بگنجاند و به همین دلیل طرف غربی به هر شکل ممکن توانسته تاکنون بسیاری از منویات خود را در جریان ارائه منابع مالی اجرایی سازد.

اما آنچه که این مسئله را بیش از پیش پر رنگ ساخته و انتقاداتی را به مشاور ارشد رییس جمهور وارد می کند این است که در چنین شرایطی آیا باز هم اولویت اصلی ایران رسیدن به توافق نهایی با ایالات متحده است و یا اینکه اولویت تیم هسته ای باید تعیین سازو کارهای اجرایی و دقیق برای گرفتن حق ملت ایران از آمریکا باشد؟

آنطور که فایننشال تایمز گزارش داده است، اکبر ترکان در گفت و گوی خود با این روزنامه آمریکایی، موضوع عدم توانایی ایران برای برداشت از حسابهایش را کم‌اهمیت تلقی کرده و گفته است: «از اینکه با برخی مشکلات مواجه شده‌ایم، متعجب نیستم. مهم این است که به یک راهکار نهایی(در مورد برنامه هسته‌ای) دست یابیم.»