به گزارش افکارنیوز،به نقل از تسنیم، ششم خرداد سالروز درگذشت «رحیم مؤذنزاده اردبیلی» یکی از برجسته‌ترین مؤذنان کشور است؛ مؤذنزاده در سال ۱۳۰۴ در استان اردبیل در خانواده‌ای متولد شد که شاید بیش از یک قرن به فعالیت‌های مذهبی می‌پرداختند. اذان مشهور مؤذن زاده که در گوشه روح الارواح آواز بیات ترک خوانده شد، اذانی است که رحیم مؤذن زاده در سال ۱۳۳۴ در میدان ۱۵ خرداد در استودیوی ۶ رادیو خوانده است. موذن زاده در یکی از گفتوگوهای خود پیرامون این اذان گفته بود «می‌خواستم اذانی بگویم که برای فرهنگ ایران و اسلام یادگاری ارزنده باشد».
یادآوری خاطره اذان تاریخی مؤذنزاده در گفتگو با مؤذنان و قاریان وطنی یکی از راه‌های گرامیداشت یاد اوست. جهانبخش فرجی یکی از نام‌آورترین موذنان و قاریان ایرانی اسست.
فرجی مؤذن و قاری بین‌المللی کشور، فرزند ارشد خانواده و متولد ۲۸ مرداد سال ۱۳۴۲ شهرستان خرم آباد لرستان است. آموختن قرآن را محصول عشق وافر به پدربزرگش می‌داند. فرجی بعد از سال‌ها فعالیت قرآنی و شرکت در مسابقات، رتبه‌های متعدد داخلی و بین‌المللی را از آن خود کرده است؛ مقام نخست مسابقات بین المللی کشور بنگلادش در سال ۱۳۷۴، نفر چهارم مسابقات سراسری کشور در سال ۱۳۶۴، نفر اول مسابقات دانشجویی کشور در سال ۱۳۶۸ از جمله مقاماتی است که با فعالیت در عرصه قرآنی کسب کرده است؛ او هفت بار تلاوت قرآن کریم در محضر مقام معظم رهبری را نیز در کارنامه فعالیت‌های قرآنی خود به
ثبت رسانیده است.
فرجی یکی از مشخصه‌های بسیار استثنائی در اذان مؤذنزاده را طنین و رنگ صدای او دانست و اینگونه ادامه داد: این شاخصه‌ها در هر فردی ظاهر نمی‌شود ویژگی‌هایی که تمام فاکتورهای یک صوت جذاب و معنوی می‌تواند داشته باشد، در اذان مرحوم مؤذنزاده موجود است. مجموعه‌ای از فاکتورها باعثمی‌شود صوت، رنگی به خود بگیرد که آن رنگ، انسان را به یاد خدا و معنویت بیندازد. با قاطعیت می‌توان گفت که این فاکتورها در صدای مرحوم مؤذنزاده وجود داشت و به صورت آشکاری جلوه‌گر بود. همین شاخصه‌ها از اذان ایشان، یک اذان استثنائی ساخت.
این مؤذن برجسته کشور مهم‌ترین عامل درخشش اذان را احساس درونی شخص موذن معرفی کرد و در این رابطه افزود: شخصی که دارد اذان می‌گوید و یا قرآن تلاوت می‌کند احساسات درونی‌اش باعثمی‌شود که طنین زیبایی را بروز دهد. اعتقاد بالای مؤذنزاده به کلام الهی، اذان و بانگ معنوی باعثشد که تمامی احساس‌اش در این اذان به ظهور برسد و یک اثر فاخر و استثنائی برای کشور به وجود آورد. این نکته را همگان باید بدانند نکات فنی و موسیقایی اذان ایشان در اولویت نیست. چیزی که در اذان مؤذن زاده مورد تأکید قرار می‌گیرد؛ حالتی است که در صدای ایشان جاری است. جنس صدای خاص و معنوی موجود در این اذان
که برای هر کسی وجود ندارد؛ اذان مؤذن زاده را از دیگران اذان‌ها متمایز کرده است.
فرجی به تجربه‌های خاص مؤذنزاده اشاره کرد و اذان مشهور وی را نتیجه شنیدن و تحقیق بر روی آثار قدما دانست و تصریح کرد: قبل از ایشان هم اساتید مسلطی بودند که این اذان را در همین فضا و مقام بیات ترک و در گوشه خاصش اجرا کرده باشند. این گوشه روح الارواح در بیات ترک است؛ اما فاقد جذابیت و نمودی هستند که اذان موذن زاده در فضای کنونی دارد؛ ایشان داده‌هایی را در اختیار داشت که از قدیم آن را فراگرفته و همان داده‌ها را درخلق این اثر پیاده کرد.
وی در این بخش از سخنان خود عنوان کرد: مؤذنزاده با تقلیدی آموزشی از بزرگان و بر اساس کار آن‌ها این اذان را خوانده است و یکی از معدود تقلیدهایی است که رویش فکر شده است؛ مؤذنزاده بر اساس فکر علمی و پایه‌ریزی شده با همان سبک و سیاق این اذان مشهور را خوانده و تغییر جدیدی نسبت به قبل در آن احساس نمی‌شود؛ مشقی از بزرگان صورت گرفته اما به خاطر حالت خاصی که در رنگ صدای متفاوت ایشان وجود دارد آن را متمایز و برجسته کرده است. رنگ صدا مجموعه‌ای از ابعاد فیزیکی است که می‌توان آن را متأثر از عواملی چون فرکانس، ارتفاع صدا، محدوده صدا، شدت، حجم صدا، فیزیک شخص و تشدید
کننده‌هایی دانست که وجود دارد. همه این‌ها خروجی‌هایی دارد که می‌توان آن‌ها را شمرد اما این موارد در آنالیز کردن علمی این اذان تاثیر چندانی ندارد. این اذان مجموعه‌ای از احساسات درونی و پاکی بوده که باعثخلق این اثر شده و این طنین را نادر کرده است. علت اصلی بی‌نظیر بودن‌اش درون پاک، صاف و بی‌آلایش مرحوم مؤذنزاده اردبیلی است.
این قاری و مؤذن برجسته کشور با توجه به گمنامی دو دهه آخر زندگی مؤذن زاده به نکاتی اشاره کرد و توضیح داد: ما متأسفانه عادتی را ترویج کرده‌ایم که همیشه بعد از مرگ افراد سراغشان می‌رویم؛ این سبک، شیوه خوبی نیست اما وجود دارد و معمول شده است؛ علاقه‌‌ای هم انگار وجود ندارد که حتی وقتی افراد آثار فاخری دارند سراغشان برویم و آن‌ها را مطرح کرده و به معرفی‌شان بپردازیم. گویی علاقه‌ها به سمتی است که دوست داریم بعد از مرگ افراد آثار و ارزش‌های فاخر به جا مانده را بررسی کنیم. باید سراغ افرادی رفت که چنین آثاری دارند و ما آن‌ها را نمی‌بینیم، باید برای الحان خدایی دل
سوزاند؛ صاحبان و به وجودآورندگان الحان معنوی را در جامعه الگو قرار داد؛ آن‌ها را معرفی کرد و نقطه نظرات‌شان را شنید. اما چنین شیوه‌ای متداول نیست و در این زمینه ضعف پررنگی احساس می‌شود.
فرجی با طرح این سوال که معمولاً هدف از اذان گفتن چیست، بیان کرد: هدف از اذان می‌تواند این باشد که وقتی این بانگ آسمانی بیان می‌شود افرادی را تحت تاثیر قرار دهد و دل افراد را بلرزاند و موقع نماز افکارشان را متوجه نماز کند. اذانی مثل اذان مؤذن زاده همین کار را می‌کند و در تحقق این هدف موفق بوده است؛ من هم اذانی گفته‌ام که تاثیر داشته است اما نه در حد ایشان؛ اما حرف من این است که باید در این زمینه دنبال ایده‌های نو و جدیدی گشت؛ باید دنبال افرادی بود که در این زمینه تخصص وحرف‌هایی برای گفتن دارند؛ باید به این حوزه و افراد مشغول در آن امکانات داد؛ نگاهی که با این حوزه
مواجه است؛ بسیار بسته شده باید این دید بسته را کنار گذاشت و این هنر را رشد داد. چرا نباید بعد از گذشت سی و چند سال از انقلاب در جامعه اسلامی؛ به اندازه سال‌های بعد از انقلاب اذان داشته باشیم؟ چرا وضعیت این چنین است در صورتی که ما باید به تعداد روزهای بعد از انقلاب‌مان اذان فاخر داشته باشیم چون این بضاعت را داریم اما توفیقی که باید، نصیب نمی‌شود و شاید از آن جهت باشد که نظر ارتقائی برای این هنر در نظر گرفته نمی‌شود.
وی با تأکید بر اینکه وقتی در بحثاذان، اول از همه به اذان مرحوم مؤذنزاده اشاره می‌شود و مردم برای شناخت بیشتر ایشان استقبال نشان می‌دهند یعنی ایشان تأثیر خود را در وضعیت اذان کشور گذاشته است، تصریح کرد: این تأثیر از زمان حیات ایشان بوده و تا به امروز نیز ادامه داشته است. نه تنها مردم کشور خودمان از ایشان استقبال می‌کنند بلکه با غیر ایرانی‌ها و کشورهای خارجی که من نشست و برخاست دارم می‌بینم که کشورهای عربی همچون مصر و دیگر ملل، از ایشان و اذان مشهورشان استقبال می‌کنند و این تأثیر گذاری مرحوم مؤذن زاده را در سطح بین‌الملل نشان می‌دهد.
فرجی در این بخش از سخنان خود اظهار کرد: موسیقی ایرانی مشخصه بارز لحن موذن زاده است لحنی است که همه جهان اسلام آن را پذیرفته‌اند. طبق مثل معروفی که وجود دارد هر چه از درون و دل برآید بر دل هم می‌نشیند این اذان وقتی از دل پاک مرحوم موذن‌زاده درآمد هر چند که از جهت موسیقایی و اشتباهات جزئی که در کلام وجود دارد، بسیار برجسته است. برخی ممکن است اشتباهات جزئی لحن موسیقایی این اذان را بزرگ کنند؛ ولی من اصلا به این موارد نگاه نمی‌کنم؛ اذان ایشان را باید در قالب کلی نگاه کرد. باید هر اثری را از زاویه نیمه پر لیوان نگاه کرد اول باید نکات مثبت آن را در نظر بگیریم و به آن‌ها
توجه کنیم آن‌وقت می‌بینیم آنقدر نکات مثبت بالا و زیاد است که اشکالات جزئی نادیده گرفته می‌شود و دیگر لزومی ندارد به آن‌ها توجهی کنیم. درمورد ظرفی صحبت می‌شود که پر از زیبایی است و ۹۹ درصد آن زیبا است؛ اگر واقعا بخواهیم روی اشکالات کوچک توقف کنیم این توقف باعثمی‌شود رشدی به وجود نیاید.
این قاری بین‌المللی کشور با اشاره به غفلت‌هایی که در زمینه‌های معنوی صورت می‌گیرد، توضیح داد: موسیقی‌های شیطانی مبتذل رواج یافته و همه‌شان نابود کننده نسل‌های ما است و بر اثر ترویج؛ در جامعه عادی شده و همه جا پخش می‌شود. تهاجم فرهنگی ِ ساده‌ای و بدون اینکه احساس خطرِ کسی را متوجه کند، وارد فضای جامعه شده است و موارد بسیاری را مشاهده می‌کنیم که افراد مذهبی و غیر مذهبی هدفن در گوش‌هایشان می‌گذارند و موسیقی‌های تند غربی را گوش می‌دهد که اینگونه موسیقی‌ها اعصاب و مغز افراد جامعه بخصوص جوانان ما را از بین برده و تحت تاثیرشان قرار می‌دهد. وقتی اذان
مؤذنزاده را می‌شنویم دلمان برای معنویت پر می‌کشد. اما نمی‌آییم این چیزها را برای نسل امروزمان ترویج دهیم؛ باید به سمت ترویج و گسترش موسیقی معنوی برویم.
وی با بیان اینکه ما خود مبدع موسیقی هستیم و اسلام منشأ موسیقی است، تصریح کرد: موسیقی از علوم ریاضی و فیزیکی درآمده است که اسلام بانی ایجاد آن بوده است اما نه به معنای موسیقی‌های امروزی که رایج شده است بلکه موسیقی به معنای «به درون رساندن انسان» بوده؛ گفت‌وگو با خالق و راز و نیاز کردن معنوی مد نظر آن بوده است موسیقی اصلاً این چیزی نیست که امروزه ارائه می‌شود و باعثهیجانات کاذب و پوچ گرایی می‌شود. اما متأسفانه برای وضعیت به وجود آمده کنونی کسی توضیحی ندارد و برای از بین بردن آن نیز توجه جامعی نمی‌شود. ما باید روی مفاخر معنوی خودمان و افرادی که در این زمینه تخصص
دارند تأکید کنیم و راه و مسیرشان را ترویج داده و از گفته‌هایشان درس بگیریم و برای ارتقاء وضعیت معنوی جامعه به تحلیل و تجزیه‌های‌شان توجه کنیم.
فرجی در پایان صحبتهای خود به نکتهای پیرامون مرحوم مؤذن زاده اشاره کرد و گفت: من سعادت دیدار با مرحوم مؤذنزاده اردبیلی را نداشتم تمایل بسیاری برای دیدن ایشان وجود داشت اما فرصت برای چنین دیداری فراهم نشد؛ آنچه که میان مصاحبهها و گفتوگوهای مطرح شده از ایشان برای من جالب بود؛ این نکته بود که مؤذنزاده با زبان روزه اذان فاخر و ماندگارش را گفته است. مؤذنزاده موقع تلاوت بانگ الهی با زبان روزه در فضای معنوی بالایی قرار داشت که توانست چنین اذان ماندگاری را خلق کند.
