اسفند که شروع می‌شود تب خرید هم میان مردم بالا می‌گیرد، فرقی نمی‌کند که جیبتان پر از پول باشد یا انگشتتان از سوراخ جیبتان بیرون زده باشد، اما خرید عید سنتی است که همه ما خود را ملزم به انجام آن می‌دانیم.
روزهای آخر اسفند معمولا همراه می‌شود با ولعی سیری ناپذیر برای خرید، همین روزهاست که جیب‌ها خالی می‌شود و دستها پر از بسته‌های خرید و البته در این میان اندکی تخفیف شادی ما را هنگام خرید صد جندان می‌کند!
تنوع طلبی یک واقعیت انکارناپذیر است که اشتیاق به داشته‌های بیشتر و متمایزتر را به همراه دارد تا جایی که گاهی از خریدهای ضروری فراتر رفته و در صورت عدم مهار آن به تجمل طلبی و خریدهای غیر ضروری می‌رسد.
دکتر علیرضا جوادی، روانشناس، در این باره می‌گوید: انسان در زندگی به دنبال لذت است این لذت‌ها بخشی مادی و بخشی هم معنوی است، تصور کنید وقتی فردی می‌گوید به من خیلی خوش می‌گذرد منظور او این است که از زندگی خود لذت می‌برد، اما سوال این جاست که این لذت چگونه در زندگی حاصل می‌شود؟
جوادی در ادامه می‌افزاید: روانشناسان بر این باورند که لذت به واسطه تغییر در محیط برای انسان حاصل می‌شود، و بیشترین تغییرات برای او به معنای کسب بیشترین لذت است.
او در ادامه با بیان این مطلب که تنوع باعثایجاد تغییر می‌شود می‌افزاید: خرید برای بسیاری از افراد یعنی تنوع، در واقع هدف از خرید ایجاد تغییر برای کسب لذت است، به همین خاطر خرید کردن اگر به شکل مطلوب انجام شود می‌تواند برای فرد ایجاد لذت کند.
این روانشناس در ادامه به دسته دیگری از افراد اشاره می‌کند که با انگیزه‌های دیگری دست به خرید می‌زنند؛ دسته‌ای از افراد وجود دارند که برای پر کردن تجربیات واپسانه خود به سراغ خرید می‌روند، به این معنا که این دسته از افراد خرید را وسیله‌ای می‌بینند برای پر کردن خلاهای زندگی خود.
او ادامه میدهد: این گونه خرید کردن معمولا سه نشانه دارد؛ اول آنکه نوع کالایی که خریداری می‌شوذ با شرایط هماهنگی ندارد، دوم این که نوع کالا با نیازهای فرد هماهنگ نیست و سوم آنکه فرد در خرید به صورت مستقل عمل می‌کند. به همین خاطر این دسته از افراد ممکن است ساعت‌ها در بازار بچرخند بدون آنکه به دنبال کالای خاصی باشند و در نهایت کالایی خریداری می‌کنند که هیچ گونه لذتی برایشان به همراه ندارد چرا که این کالا برطرف کننده هیچ کدام از نیازهای واقعی‌شان نیست.
اعتیاد به خرید یا " عادت مرضی به خرید "؟
شاید شما هم از زبان بسیاری از افراد شنیده باشید که به خرید کردن عادت کرده‌اند، گاهی اوقات نیز برخی افراد از واژه اعتیاد به خرید سخن می‌گویند.
جوادی در این باره می‌گوید: به کاربردن اصطلاح اعتیاد به خرید درست نیست، چرا که اعتیاد یک وابستگی بدنی است اما شاید بتوان به آن دسته از افرادی که تمایل زیادی به خرید کردن دارند اصطلاح «عادت مرضی به خرید» را به کار برد.
او ادامه میدهد: عادت مرضی به خرید معمولا در افرادی دیده می‌شود که توانایی ایجاد تغییر در زندگی خود را ندارند به عنوان مثال نمی‌توانند سبک زندگی خود را تغییر دهند و یا با محدودیت‌هایی از طرف خانواده همسر روبرو هستند به همین خاطر خرید کردن برای آنها ابزاری است برای گریز از مشکل.
خرید همراه با یک حس عالی
عید که نزدیک می‌شود بزرگ و کوچک همه به دنبال خرید به این مغازه و آن مغازه می‌روند و با کلافگی می‌خواهند نو نوار بشوند. ویترینها، با رنگ‌های دلفریب حرف می‌زنند و عابران را به وسوسه می‌اندازند.
مرادیان در این باره می‌گوید: هر نوع خریدی که بتواند یک تنوع ظاهری به فرد بدهد عالی است مثل لباس و یا لوازم ظاهری زندگی مانند گل و …
سال به سال دریغ از پارسال!
هر سال که به سراغ خرید عید می‌رویم سلیقه ما دستخوش تغییر شده است، این را به خوبی درک می‌کنیم، بسیاری از ما بدون آنکه به جیب خود توجهی داشته باشیم، به دنبال لباس‌هایی خاص‌تر و البته گران‌تر هستیم.
یاسین اصغری، جامعه شناس در این باره می‌گوید: به هر حال به تناسب سن تغییراتی در خرید خواهیم داشت و البته تغییراتی که به واسطه تغییر در شرایط سنی خواهیم داشت امری است طبیعی.
او ادامه میدهد: اما مشکلی که در جامعه ما به چشم می‌خورد این است که به واسطه ارایه الگوها و مدهای نامناسب ذائقه افراد را به تدریج تغییر می‌دهیم. متاسفانه ما در زمینه ارائه الگوها به جامعه دچار نوعی گسیختگی هستیم.
اصغری در توضیح گفته‌های خود می‌افزاید: بسیاری از الگوهایی که هر سال به مشتریان تحمیل می‌شود به هیچ عنوان با الگوهای ایرانی و اسلامی هماهنگ نیست.
جوادی اما از زاویه دیگری به این موضوع نگاه می‌کند، او به نظریه‌ای در جامعه شناسی اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که آرزوهای افراد یک جامعه با محدودیتی همراه نباشد، جامعه با یک آنومی روبرو خواهد شد.
او توضیح میدهد: مردم این جامعه دائما در حال تلاش برای بدست آوردن امکانات بیشتری هستند در صورتی که هدف خاصی ندارند، آنها تلاش بسیاری می‌کنند اما در نهایت این احساس را دارند که تلاششان بیهوده است.
جوادی با اشاره به این مطلب که در چنین جامعه‌ای آسیب‌های اجتماعی بیشتر به چشم می‌خورد ادامه میدهد: در این گونه از جوامع که معمولا جوامعی مصرف گرا تلقی می‌شوند، درآمدها با آرزوهای افراد سازگار نیست به همین خاطر افراد برای جبران آنچه ندارند دچار انحراف و آسیب می‌شوند مثلا یک فروشنده قیمت کاذبی بر روی کالای خود می‌گذارد و یا یک راننده تاکسی کرایه بیشتری از مسافر دریافت می‌کند.
او ادامه میدهد: من تصور میکنم جامعه به نوعی دچار این شرایط شده است، چرا که بسیاری از افراد از درون راضی نیستند.
