افکارنیوز: خيلي از ما خروپف را يك شوخي مي دانيم. چيزي كه بايد به آن خنديد يا از آلودگي صوتي آن عصباني شد؛ بايد به فرد خرخرو، خرده گرفت يا او را نكوهش كرد اما هيچ كدام از اينها مشكل را حل نمي كند و سمفوني خروپف هر شب با جمعيت انبوهي از آدم ها، اركستر ناهنجار خود را برگزار مي كند.

براساس آمار، نزدیک به ۵ درصد جمعیت تهران با مشکل خروپف شدید شبانه روبرو هستند. صدایی که برای ۹۵ درصد بقیه آزاردهنده و برای ۵ درصد خروپف کننده ها خطری جدی محسوب می شود.

خروپف چیست؟

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که این صدای شبانه چیست و از چه چیزی نشأت می گیرد؟ دکتر خسرو صادق نیت حقیقی، دبیر انجمن پزشکی خواب، متخصص طب کار، فلوشیپ اختلالات خواب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می گوید: «هنگامی که انسان می خوابد، عضلات حلق نیز مانند دیگر عضلات بدن شل می شود. این موضوع سبب انسداد راه هوایی می شود و اختلالاتی را در پی دارد؛ تنفس فرد دچار مشکل می شود و هوا از مجرای باریک تری خود را به ریه می رساند.»

وی ادامه می دهد: «در این میان عده ای دچار قطع تنفس(آپنه خواب) بین ۱۰ تا ۳۰ ثانیه ای می شوند که این موضوع در دراز مدت آثار جبران ناپذیری خواهد داشت. این در حالی است که خود فرد غالباً متوجه این مشکل جدی نمی شود. پایین آمدن میزان اکسیژن خون، ضمن آسیب زدن به بافت های مغزی، بیدار شدن مکرر در طول شب و خواب آلودگی روزانه همچنین اختلال در تمرکز فرد را نیز به همراه خواهد داشت. مطالعات نشان داده است در این افراد ۱۰ برابر دیگران تصادفات مرگبار اتومبیل دیده می شود که خود نشانه خطری جدی است که آنها را تهدید می کند.»

آپنه خواب

آپنه خواب حالت خطرناکی است که به توقف تنفس حین خواب گفته می شود. آپنه انسدادی که بسیار شایع است هنگامی رخ می دهد که با وجود تلاش فرد برای استفاده از عضلات تنفسی اش، دم و بازدم صورت نمی گیرد.

دکتر صادق نیت معتقد است: «تشخیص و درمان آپنه خواب بسیار مهم است، زیرا این مشکل می تواند منجر به افزایش فشار خون، سکته قلبی و مغزی و نارسایی قلب و ریه شود. عدم ورود و خروج هوا از ریه سبب بالا رفتن دی اکسید کربن و پایین آمدن سطح اکسیژن خون می شود. این تغییرات باعثبیداری فرد می شود تا شلی عضلات حلق کاهش یابد و مجرای هوا باز شود. این بیدار شدن های مکرر هر چند باعثتداوم تنفس می شود، ولی خواب عمیق بیمار را سلب می کند. معمولاً بیمار از حملات توقف تنفس خود و بیدار شدن های مکرر بی اطلاع است اما از سردرد صبحگاهی، احساس عدم رضایت از خواب و خواب آلودگی روزانه شکایت دارد.»

انواع خروپف و راه های درمان آن

شاید یکی از عجیب و غریب ترین نوع آزمایش ها و البته آسان ترین نوع آن آزمایش خواب باشد. بیمار یک شب در آزمایشگاه خواب می خوابد و با الکترودهای کوچکی که به بدنش وصل می شود، اطلاعات خواب شبانه وی ثبت می شود و پزشک متخصص طب خواب آن را تحلیل و بررسی می کند.

دکتر صادق نیت می گوید: «پلی سمنوگرافی بهترین روش تشخیص در بسیاری از اختلالات خواب از جمله خروپف است. در این آزمایش سطح اکسیژن خون، وضعیت بدن بیمار، خرخر، وقفه های تنفسی انسدادی و مرکزی، حرکات اندام ها، عمق و نوع خواب، نوار و ضربان قلب و نوار مغز بیمار در لحظه لحظه خواب وی ثبت و بررسی می شود.

پزشک با بررسی نتیجه پلی سمنوگرافی علاوه بر تعیین نوع بیماری، شدت آن را نیز تشخیص می دهد و با توجه به بررسی های بالینی روش درمان را انتخاب می کند.» رئیس کلینیک خواب بیمارستان بهارلو ادامه می دهد: «معمولاً آنالیز این داده ها چند روز وقت می گیرد. این آنالیز را که فاکتورهای فراوانی دارد، حتماً باید پزشک متخصص انجام دهد. در برخی مراکز این آنالیز با دستگاه انجام می شود که به هیچ عنوان قابل اعتبار و استناد نیست. نتیجه این آزمایش مشخص می کند بیمار در چه درجه ای از اختلال قرار دارد؛ ضعیف، متوسط یا شدید.»

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره راه های درمان این معضل می گوید: «در موارد شدید اختلال مربوط به خروپف، برای بیمار دستگاه افزایش دهنده مداوم فشار راه های هوایی را تجویز می کنیم که با دمیدن هوای پرفشار در حلق هنگام خواب، مانع بسته شدن راه حلقوم می شود. در موارد ضعیف تر و متوسط گاهی با انجام یک عمل جراحی کوچک مشکل کاملاً رفع می شود. در مواردی نیز کاهش وزن و درمان های دیگر توصیه می شود.»


جراحی دهانی برای خروپف

خروپف می تواند با کام و زبان کوچک بلند و شل ایجاد شود. برداشتن زبان کوچک به آسانی تحت بیهوشی موضعی در مطب پزشک انجام می شود. فرد معمولاً از نداشتن زبان کوچک چیزی را از دست نمی دهد. هر چند، دوره ۱ تا ۲ هفته ای ناراحتی در گلو پس از جراحی وجود دارد.

از سوی دیگر با کمک لیزر می توان در مطب پزشک تحت بیهوشی موضعی این عمل را انجام داد. خروپف ناشی از کام بلند و شل را می توان با جراحی هایی در مطب که کام را سخت می کند، درمان کرد. مثل یک بادبان روی یک قایق بادبانی، هوایی که در اطراف کام حرکت می کند می تواند ارتعاشات بافتی ایجاد کند. کام را می توان با ایجاد زخم بافتی یا با ایمپلنت ها محکم کرد.

این بیماری در برخی افراد کاملاً لاعلاج است آن هم زمانی که علت اصلی خروپف مربوط به حجم زبان اصلی باشد. به دلیل ساختار حساس زبان هیچ عملی نمی توان روی آن انجام داد که همین باعثمی شود کسانی که زبان های پهنی دارند تا آخر عمر به سمفونی خود ادامه دهند!

خروپف در کودکان؛ خطرناک تر

خروپف تنها اطرافیان را آزار نمی دهد بلکه آسیب اصلی را به خود فرد می رساند. اهمیت خروپف در کودکان بسیار بیشتر است به طوری که در صورت توجه ناکافی، می تواند زندگی آنها را مختل کند.

براساس یافته های علمی، بچه ها به خواب کافی و مداوم برای سلامت جسمی، روانی و رشد طبیعی نیاز دارند. خواب برای تنظیم هورمون ها و کنترل مسیرهای عصبی کودک لازم است و هر چیزی که خواب کودک را مختل کند، باعثایجاد اختلال در سلامت جسمی و روانی و حتی رشد او می شود.

یکی از عواملی که خواب کودک را به هم می زند، خروپف است.
براساس آمارهای موجود ۲۵ تا ۵۰ درصد کودکان در دوره ای از زندگی شان دچار اختلال خواب هستند. ۱۲ درصد کودکان در سن قبل از مدرسه دچار خروپف های مکرر شبانه می شوند و ۳ درصد کودکان نیز اختلال انسدادی در زمان خواب دارند.

حتماً در خانواده و اقوام خود کودکی را که تو دماغی حرف می زند و زیاد سرما می خورد، دیده اید. این کودک احتمالاً یا تورم لوزه زبانی دارد یا تورم لوزه سوم. اگر از پدر و مادرش بپرسید به احتمال خیلی زیاد شب ها موقع خواب هم شدیداً خرخر می کند. همین قصه، حکایت اغلب کسانی است که خرخر می کنند. در واقع در اثر تورم لوزه ها که درست در مسیر هوا از بینی به نای قرار دارند، مجاری تنفسی فوقانی کودک تنگ می شود و هوایی که کودک با زحمت سعی می کند به ریه های خود برساند از میان این فضای تنگ عبور می کند و صدای خرخرش بلند می شود.

خروپف در بارداری

مطالعاتی که در آمریکا انجام نشده نشان می دهد شروع اولیه خروپف در دوران بارداری به شدت با بروز فشار خون بالا و پره اکلامپسی(مسمومیت بارداری) در این دوران مرتبط است. حدود ۲۵ درصد زنانی که خروپف می کنند اغلب در دوران بارداری به آن دچار شده اند که این پدیده، خطر ابتلا به فشار خون بالای آنها را در مقایسه با زنان غیر خروپفی افزایش می دهد.

نتایج دیگر این مطالعه می گوید تا ۱۹ درصد از اختلالات فشار خون بالا در بارداری می تواند با درمان اختلالات تنفسی در خواب کاهش یابد و زنان باردار می توانند با بهره گیری از دستگاه افزایش دهنده مداوم فشار راه های هوایی در خواب که با فشار هوای خفیف راه های هوایی را باز نگه می دارد، میزان خروپف و در نهایت فشار خون بالا یکی از علل عمده جهانی مرگ و میر نوزادان و مادران است و سالانه هزینه بالایی برای درمان دارد که تشخیص پره اکلامپسی بر فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار بعد از هفته ۲۰ بارداری است.

راه های ساده برای رفع خرناس

راه های ساده تری هم وجود دارد تا بتوان خروپف های شبانه را کاهش داد. در ادامه ۴ عمل ساده برای کاهش خرخر توصیه می شود:

۱. این پهلو آن پهلو شوید.

خروپف هنگامی به وجود می آید که زبان کوچک، زبان، لوزه یا ماهیچه ها پشت گلو برخلاف یکدیگر روی هم حرکت و در طول خواب صدای لرزشی ایجاد کنند. ابتدا خروپف زمانی اتفاق می افتد که به پشت دراز کشیده اید و زبانتان عقب می رود و راه تنفس را تنگ می کند و خروپف آغاز می شود. اگر یکی از افرادی هستید که خروپف می کنند، معمولاً خوابیدن به پهلوها می تواند اثربخش باشد.

۲. از بالشی با ارتفاع بیشتر استفاده کنید.

بلند شدن زیر سر کمک می کند زبان کمتر عقب برود و راه گلو را کمتر مسدود کند. البته خروپف می تواند پیشرفت کند و در حالیکه به پهلوها خوابیده اید یا سرتان بلند است هم سراغتان بیاید. خروپف می تواند در تمام طول شب و در تمام حالت ها به وجود بیاید پس مهم این است که زندگی تان را تغییر دهید.

۳. وزن خود را کم کنید تا به متوقف کردن خروپف کمک کنید.

بنا به گفته دکتر صادق نیت، یکی از عوامل خروپف های شبانه چاقی است و یکی از توصیه های همیشگی ما به بیماران کاهش وزن است. خروپف در افرادی با گردن کلفت و کوتاه بیشتر دیده می شود. افراد دچار اضافه وزن بافت گردنی ضخیمی دارند که خطر خروپف را افزایش می دهد.

۴. از بخور تنفس استفاده کنید.

انباشتگی بینی می تواند باعثخروپف شود. سعی کنید میزان انباشتگی بینی تان را با تنفس بخار قبل از خواب کم کنید. داخل کردن آب گرم به بینی و قرار دادن یک حوله دور سر و تنفس بخار برای بیرون آوردن خلط هایی که باعثانباشتگی است، راهکار مناسبی محسوب می شود.

هولناک ترین خروپف

حتماً شما هم افرادی را می شناسید که صدای خروپفشان گوش فلک را کر می کند، اما رکورددار خروپف در دنیا یک پیرزن انگلیسی است که صدای خروپفش به راحتی به گوش همسایه ها نیز می رسد. جنی جامپان ۶۰ ساله با صدایی بلند در خواب خروپف می کند؛ صدایی که از صدای ماشین لباسشویی نیز بلندتر است.

روزنامه دیلی میل که این خبر را منتشر کرد در این خصوص نوشت: صدای خروپف این زن ۶/۱۱۱ دسی بل است. دسی بل واحد اندازه گیری هیاهو، همهمه و صداهای بلندی است که گوش را آزار می دهد و از دستگاه های موسیقی و… شنیده می شود. این در حالی است که صدای ماشین لباسشویی اتوماتیک ۳۳ دسی بل است.

این زن که از شنیدن این ماجرای ناخوشایند شوکه شده بود، گفت: «من می دانستم صدای خروپفم بلند است، همسرم هم همواره از این موضوع شکایت داشت، اما نمی دانستم صدای آن تا این حد بلند است.»

در میان حیوانات صدای خروپف در خواب که همان خرخر است در گربه از همه بیشتر است. رکورد بلندترین و گوشخراش ترین صدای خروپف را یک گربه خانگی به نام اسموکی با ۷/۶۷ دسی بل دارد.

رسانه های انگلستان اعلام کردند نام این گربه خانگی به دلیل خرخر کردن با صدای بسیار بلند در کتاب رکوردهای گینس به ثبت رسیده است. نماینده کتاب رکوردهای گینس در بیانیه ای اعلام کرد این گربه سفید و خاکستری که «اسموکی» نام دارد، به دلیل خرخرهایی با صدای بسیار بلند توانست لقب «گربه خرخری» را در کتاب رکوردهای گینس از آن خود کند.

«راثآدامز»، صاحب این گربه ۱۲ ساله در این باره به خبرگزاری آسوشیتدپرس یادآور شد: «در فوریه سال جاری برای اولین بار هنگامی که صدای لند خرخر کردن «اسموکی» را شنیدم مو به تنم راست شد. به همین دلیل، او را برای شرکت در مسابقه بلندترین خرخر آماده کردم و پس از آن داوران صدای او را ضبط کردند.»

منبع: زندگي مثبت/ سعيده عليپور